Trzy ogromne magazyny energii powstaną na Cyprze

W środę 18 czerwca 2025 r. cypryjski urząd regulacyjny ds. energii (Cera) zatwierdził wniosek operatora systemu przesyłowego (TSO) w sprawie budowy i zarządzania magazynami energii. To ważna decyzja – nie tylko dla stabilności systemu, ale też dla tysięcy prosumentów, którzy w ostatnich miesiącach odczuli ograniczenia w dostępie do sieci.

Zgoda mimo unijnych przepisów

Wniosek TSO został złożony po przyjęciu przez parlament ustawy harmonizującej przepisy krajowe z nową dyrektywą UE. Jednocześnie Cypr otrzymał specjalną derogację, która pozwala tymczasowo ominąć obowiązek organizowania otwartych przetargów. Wszystko w interesie publicznym – chodzi o bezpieczeństwo energetyczne wyspy.

Gdzie powstaną magazyny?

Cera zatwierdziła budowę trzech instalacji:

• w Athalassa (Nikozja) – 40 MW mocy, 80 MWh pojemności,
• w Kalo Chorio (Larnaka) – 40 MW / 160 MWh,
• w Anatoliko (Pafos) – 40 MW / 160 MWh.

Za ich realizację, zarządzanie i eksploatację odpowiadać będzie TSO. Urząd zaznaczył, iż magazyny muszą być gotowe do czerwca 2026 roku.

Czego dotyczy decyzja?

Decyzja Cera obejmuje m.in. następujące warunki:

• wszystkie systemy będą należały wyłącznie do TSO, choćby jeżeli powstaną z pomocą sektora prywatnego,
• tylko elementy techniczne niezbędne do przyłączenia do sieci będą ujęte w planie inwestycyjnym TSO,
• w przyszłości magazyny muszą zostać przekazane stronom trzecim, na zasadach otwartego przetargu.

Urząd zaznaczył też, iż TSO ma zapewnić priorytet dla prywatnych instalacji magazynujących, które będą działać komercyjnie i wspierać stabilność sieci.

Dlaczego to takie pilne?

Cera podkreśla, iż decyzja została podjęta w interesie publicznym, w celu:

• zapewnienia ciągłości i bezpieczeństwa dostaw,
• poprawy stabilności przy wysokim udziale energii z OZE,
• ochrony prosumentów przed dalszymi ograniczeniami.

Zdecydowano również, iż zanim Cypr połączy swoją sieć z systemami innych państw UE, TSO może działać bez przetargów – o ile zostanie opublikowane odpowiednie rozporządzenie ministra energii. Teraz to właśnie na ministra Giorgosa Papastasiou czeka kolejny krok – oficjalna publikacja umożliwi rozpoczęcie zamówień na budowę magazynów.

Co z inwestorami prywatnymi?

Na stole są już pierwsze wnioski – siedmiu inwestorów uzyskało wstępne warunki przyłączenia dla instalacji o łącznej mocy 151 MW i pojemności 410 MWh. To potwierdza, iż rynek magazynowania energii na Cyprze może być w najbliższych latach jednym z najbardziej dynamicznych.

FAQ

Dlaczego TSO może budować magazyny bez przetargu?
Cypr uzyskał unijną derogację – tymczasowe odstępstwo od zasad, ze względu na bezpieczeństwo energetyczne wyspy.

Kiedy będą gotowe nowe magazyny energii?
Zgodnie z decyzją Cera, ich uruchomienie musi nastąpić do czerwca 2026 roku.

Czy prywatne firmy też mogą budować magazyny?
Tak – i już to robią. Siedem prywatnych projektów uzyskało wstępne warunki przyłączenia do sieci.