Twój portfel może skrywać nieprzyjemną niespodziankę. Banknoty, które trzymasz na „czarną godzinę”, mogą okazać się kompletnie bezwartościowe, a próba zapłacenia nimi w sklepie może zakończyć się odmową i sporym zakłopotaniem. Problem dotyka milionów Polaków, którzy często nieświadomie przechowują pieniądze, których nikt już nie przyjmie.
Fot. Warszawa w Pigułce
Nie chodzi tu wcale o stare wzory banknotów czy historyczne emisje – wszystkie polskie złote wprowadzone do obiegu po 1995 roku pozostają ważne. Prawdziwym zagrożeniem jest stan fizyczny pieniędzy. Przerwane, naddarte, poplamione czy nadmiernie zabrudzone banknoty mogą stracić status prawnego środka płatniczego. Co gorsza, popularna „domowa naprawa” przez sklejenie taśmą jest nie tylko nielegalna, ale może całkowicie przekreślić szanse na uratowanie pieniędzy.
Szczególnie niepokojący jest społeczny wymiar tego problemu. Seniorzy, którzy często preferują gotówkę i przechowują oszczędności w domach, są najbardziej narażeni na straty. Zdarza się, iż całe życiowe oszczędności, trzymane w nieodpowiednich warunkach, tracą wartość przez zapleśnienie czy zawilgocenie. Dla wielu starszych osób utrata możliwości wykorzystania takich pieniędzy może oznaczać prawdziwy dramat życiowy.
Problem dotyka także mieszkańców mniejszych miejscowości, gdzie dostęp do oddziałów bankowych jest ograniczony. Podczas gdy mieszkańcy dużych miast mogą łatwo wymienić uszkodzony banknot w dowolnym banku, dla osób z terenów wiejskich może to oznaczać całodniową wyprawę. Ta nierówność w dostępie do podstawowych usług finansowych pogłębia już istniejące podziały społeczne.
Jest jednak światełko w tunelu. Narodowy Bank Polski i banki komercyjne prowadzą program wymiany uszkodzonych pieniędzy. jeżeli banknot zachował przynajmniej 75% swojej pierwotnej powierzchni, możemy liczyć na zwrot połowy jego wartości. Przy mniejszych uszkodzeniach otrzymamy pełną kwotę. Niestety, jeżeli z banknotu zostało mniej niż 45% – możemy go uznać za stracony. Podobne zasady dotyczą monet – połamane czy uszkodzone można wymienić na nowe, o ile zachowały podstawowe cechy pozwalające na ich identyfikację.
Warto jest regularnie sprawdzać stan naszego żelaznego zapasu gotówki na czarną godzinę, a także oglądać czy przypadkiem sami nie otrzymamy uszkodzonej gotówki.