Tysiące osób z niepełnosprawnością otrzyma 4000 złotych na sprzęt

Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych wprowadza rewolucyjne zmiany w programie Aktywny samorząd, które od piątego sierpnia 2025 roku fundamentalnie poszerzą krąg beneficjentów uprawnionych do otrzymania znaczącego wsparcia finansowego na utrzymanie specjalistycznego sprzętu rehabilitacyjnego. Najważniejszą nowością w tej przełomowej modyfikacji jest włączenie do grona osób uprawnionych do dofinansowania wszystkich posiadaczy orzeczeń o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, którzy dotychczas byli całkowicie wykluczeni z możliwości ubiegania się o tego typu wsparcie finansowe ze środków publicznych.

Fot. Warszawa w Pigułce

Ta historyczna zmiana oznacza, iż tysiące nowych beneficjentów w całej Polsce otrzyma realną szansę na otrzymanie dofinansowania do utrzymania sprawności technicznej swoich elektrycznych wózków inwalidzkich oraz skuterów elektrycznych w maksymalnej wysokości cztery tysiące czterdzieści trzy złote. Kwota ta, choć może wydawać się skromna w kontekście rzeczywistych kosztów eksploatacji specjalistycznego sprzętu rehabilitacyjnego, stanowi znaczące wsparcie dla osób o ograniczonych możliwościach finansowych, które często zmagają się z wysokimi kosztami utrzymania niezbędnego im do codziennego funkcjonowania wyposażenia.

Dotychczasowe regulacje programu Aktywny samorząd ograniczały możliwość otrzymania dofinansowania wyłącznie do osób posiadających orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, co stanowiło poważną barierę dla wielu osób z umiarkowanymi ograniczeniami funkcjonalnymi, które również polegają na elektrycznych środkach transportu w swoim codziennym życiu. Ta dyskryminująca praktyka oznaczała, iż tysiące osób korzystających z elektrycznych wózków czy skuterów musiało samodzielnie ponosić wszystkie koszty związane z ich eksploatacją, co często stanowiło nie do udźwignięcia obciążenie finansowe dla ich budżetów domowych.

Nowe rozwiązanie wprowadzone uchwałą Rady Nadzorczej PFRON numer pięć ukośnik dwa tysiące dwadzieścia pięć z dnia dwudziestego szóstego czerwca 2025 roku całkowicie likwiduje to ograniczenie, tworząc sprawiedliwszy system wsparcia obejmujący wszystkie osoby z niepełnosprawnością niezależnie od stopnia orzeczonej niepełnosprawności. Zmiana ta odzwierciedla rosnącą świadomość społeczną dotyczącą potrzeb osób z różnymi stopniami ograniczeń funkcjonalnych oraz uznanie faktu, iż koszty utrzymania specjalistycznego sprzętu rehabilitacyjnego stanowią znaczące obciążenie finansowe niezależnie od formalnego stopnia niepełnosprawności.

Przyznawane w ramach programu dotacje mogą zostać wykorzystane na szeroki katalog wydatków związanych z utrzymaniem sprawności technicznej elektrycznych środków transportu używanych przez osoby z niepełnosprawnością. Beneficjenci będą mogli przeznaczyć otrzymane środki na zakup nowych akumulatorów do swoich urządzeń, przy czym ustalono górny limit refundacji w wysokości tysiąc sto pięćdziesiąt pięć złotych za jeden akumulator. To ograniczenie uwzględnia różnorodność dostępnych na rynku rozwiązań technologicznych oraz zapobiega nadużyciom związanym z zakupem nieuzasadnienie drogich komponentów.

Środki z dofinansowania mogą być również przeznaczone na pokrycie kosztów różnorodnych napraw technicznych, które są nieodzowne dla utrzymania sprawności elektrycznych wózków oraz skuterów. Obejmuje to zarówno drobne naprawy bieżące, jak i większe interwencje serwisowe wymagające wymiany zużytych podzespołów czy kalibracji układów elektronicznych. Dodatkowo, program przewiduje możliwość finansowania obowiązkowych przeglądów technicznych, które są najważniejsze dla zapewnienia bezpieczeństwa użytkowania oraz długotrwałej sprawności urządzeń.

Zakres dofinansowania obejmuje także zakup części zamiennych oraz dodatkowego wyposażenia zwiększającego bezpieczeństwo użytkowania elektrycznych środków transportu. Może to obejmować różnorodne akcesoria takie jak oświetlenie LED, odblaski, lusterka, klaksony, osłony przeciwdeszczowe czy ergonomiczne poduszki poprawiające komfort użytkowania. Te pozornie drobne udogodnienia mogą znacząco wpłynąć na jakość życia osób z niepełnosprawnością oraz zwiększyć ich bezpieczeństwo podczas codziennych przemieszczania się.

Istotną zaletą nowego systemu dofinansowania jest brak wymogu wnoszenia wkładu własnego przez beneficjenta, pod warunkiem iż przyznana kwota dofinansowania w pełni pokryje koszty planowanych wydatków. To rozwiązanie eliminuje dodatkową barierę finansową, która mogłaby uniemożliwić skorzystanie z programu osobom o najniższych dochodach, jednocześnie upraszczając procedury administracyjne związane z rozliczaniem dofinansowania. W przypadkach, gdy rzeczywiste koszty przekraczają maksymalną kwotę dofinansowania, beneficjent będzie zobowiązany do pokrycia różnicy ze środków własnych.

Proces składania wniosków o dofinansowanie został w pełni zdigitalizowany oraz będzie prowadzony wyłącznie za pośrednictwem elektronicznego Systemu Obsługi Wsparcia dostępnego na dedykowanej stronie internetowej SOW PFRON. Wnioski będą przyjmowane w ściśle określonym okresie od piątego do trzydziestego pierwszego sierpnia 2025 roku, co oznacza, iż zainteresowane osoby będą miały zaledwie cztery tygodnie na przygotowanie oraz złożenie kompletnej dokumentacji. Ten stosunkowo krótki okres składania wniosków wymaga od potencjalnych beneficjentów sprawnej organizacji oraz wcześniejszego przygotowania wszystkich niezbędnych dokumentów.

Platforma internetowa służąca do składania wniosków została wyposażona w szereg udogodnień dostępnościowych, które mają ułatwić korzystanie z niej osobom z różnymi rodzajami niepełnosprawności. System oferuje możliwość regulacji wielkości czcionki, zmiany kontrastu kolorystycznego oraz korzystania z usług tłumacza języka migowego, który jest dostępny w dni robocze w godzinach od dziewiątej do piętnastej. Te rozwiązania technologiczne odzwierciedlają rosnącą świadomość projektantów systemów informatycznych dotyczącą potrzeby zapewnienia uniwersalnej dostępności cyfrowej.

Krąg osób uprawnionych do złożenia wniosku o dofinansowanie wykracza poza samych użytkowników elektrycznych wózków oraz skuterów, obejmując również osoby działające w ich imieniu w różnych konfiguracjach prawnych. Wnioski mogą składać pełnoletnie osoby posiadające orzeczenie o niepełnosprawności, rodzice lub opiekunowie prawni niepełnoletnich dzieci z niepełnosprawnością, opiekunowie prawni osób całkowicie pozbawionych umiejętności czynności prawnych oraz pełnomocnicy działający na podstawie pisemnego upoważnienia od osoby z niepełnosprawnością.

Nowością w programie jest możliwość otrzymania zwrotu kosztów za wydatki poniesione w okresie stu osiemdziesięciu dni poprzedzających złożenie wniosku o dofinansowanie, pod warunkiem iż wnioskodawca posiadał ważne orzeczenie o niepełnosprawności w dniu dokonania zakupu oraz jest w stanie przedłożyć oryginalną fakturę VAT dokumentującą transakcję. To retrospektywne podejście do refundacji oznacza, iż osoby które niedawno poniosły znaczne wydatki na utrzymanie swojego sprzętu rehabilitacyjnego mogą odzyskać część poniesionych nakładów, co stanowi istotne ułatwienie finansowe.

Program zawiera jednak ważne ograniczenie dotyczące częstotliwości ubiegania się o kolejne dofinansowanie, które wiąże się z okresem gwarancyjnym na wcześniej sfinansowane przedmioty. Osoby które otrzymały dofinansowanie na określony element wyposażenia nie będą mogły złożyć kolejnego wniosku dotyczącego tego samego typu przedmiotu do czasu wygaśnięcia gwarancji producenta. W praktyce oznacza to, iż w przypadku akumulatora objętego półroczną gwarancją beneficjent będzie musiał odczekać sześć miesięcy przed możliwością ubiegania się o dofinansowanie kolejnego akumulatora.

To ograniczenie ma na celu zapobieganie nadużyciom oraz zapewnienie sprawiedliwej dystrybucji ograniczonych środków finansowych pomiędzy wszystkich potrzebujących beneficjentów. Jednocześnie jednak może ono stanowić problem dla osób intensywnie korzystających ze swojego sprzętu, których akumulatory czy inne komponenty mogą wymagać częstszej wymiany niż przewiduje to standardowa gwarancja producenta. W takich przypadkach beneficjenci będą zmuszeni do pokrycia kosztów dodatkowych wymian z własnych środków.

Rozszerzenie programu Aktywny samorząd na osoby z umiarkowaną niepełnosprawnością stanowi istotny krok w kierunku stworzenia bardziej inkluzywnego systemu wsparcia społecznego, który uwzględnia zróżnicowane potrzeby osób z różnymi stopniami ograniczeń funkcjonalnych. Zmiana ta odzwierciedla ewolucję podejścia do polityki społecznej w kierunku większej wrażliwości na indywidualne potrzeby oraz odejścia od sztywnych kategoryzacji opartych wyłącznie na formalnych kryteriach medycznych.

Praktyczna implementacja nowych regulacji będzie wymagać sprawnego funkcjonowania systemów informatycznych PFRON oraz odpowiedniego przygotowania personelu obsługującego wnioski. Oczekiwany znaczny wzrost liczby wniosków może stanowić wyzwanie dla infrastruktury technicznej oraz kadrowej funduszu, co może wpłynąć na czas rozpatrywania wniosków oraz wypłaty dofinansowań. Potencjalne opóźnienia w procesie mogą być szczególnie dotkliwe dla osób pilnie potrzebujących naprawy swojego sprzętu rehabilitacyjnego.

Budżet przeznaczony na realizację rozszerzonego programu oraz jego wystarczalność w kontekście przewidywanego wzrostu liczby beneficjentów pozostają kwestiami otwartymi, które będą weryfikowane w praktyce po rozpoczęciu przyjmowania wniosków. Możliwe jest, iż popyt na dofinansowanie znacznie przekroczy dostępne środki finansowe, co może prowadzić do konieczności wprowadzenia dodatkowych kryteriów selekcji lub czasowego wstrzymania przyjmowania wniosków po wyczerpaniu alokacji budżetowej.

Długoterminowy sukces rozszerzonego programu będzie zależał od kilku kluczowych czynników, w tym od efektywności procesów administracyjnych, dostępności środków finansowych w kolejnych latach oraz kontinuity polityki społecznej niezależnie od zmian politycznych. Osoby planujące skorzystanie z dofinansowania powinny uważnie śledzić oficjalne komunikaty PFRON oraz przygotować się do szybkiego działania w okresie przyjmowania wniosków, aby zmaksymalizować swoje szanse na otrzymanie wsparcia finansowego na utrzymanie niezbędnego im sprzętu rehabilitacyjnego.