Ulgi w ZUS dla firm – co zyskasz dziś, co stracisz jutro?

Zdjęcie: ulga zus firma przedsiębiorca 2025

Ulgi w ZUS dla początkujących przedsiębiorców – oszczędność dziś, skutki w przyszłości

Rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej wiąże się z kosztami, szczególnie na starcie. Dlatego ustawodawca przewidział dla początkujących przedsiębiorców szereg ulg, które pozwalają płacić niższe składki na ubezpieczenia społeczne – a czasem nie płacić ich wcale. Do najważniejszych form wsparcia należą: ulga na start, preferencyjne składki, „Mały ZUS Plus” oraz wakacje składkowe.

Warto jednak pamiętać, iż niższe składki oznaczają niższe przyszłe świadczenia – takie jak emerytura, renta czy zasiłek chorobowy. Decyzja o skorzystaniu z ulgi powinna więc być świadoma i dostosowana do sytuacji konkretnego przedsiębiorcy.

Jak informuje Wojciech Dyląg, regionalny rzecznik prasowy ZUS w woj. podkarpackim, największą grupę korzystających z ulg stanowią przedsiębiorcy opłacający preferencyjne składki – ponad 26,5 tys. osób. Kolejno są to korzystający z ulgi na start (11,6 tys.) oraz Małego ZUS-u Plus (11,3 tys.).

Ulga na start – jakie warunki, jakie skutki

Z ulgi na start mogą skorzystać osoby, które:

• rejestrują działalność gospodarczą po raz pierwszy, lub

• wznawiają działalność po co najmniej 60 miesiącach od jej zakończenia lub zawieszenia.

Kluczowy warunek: przedsiębiorca nie może świadczyć usług na rzecz byłego pracodawcy w zakresie, w jakim wcześniej pracował jako pracownik (w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym).

Ulga polega na zwolnieniu ze składek na ubezpieczenia społeczne przez 6 pełnych miesięcy od dnia rozpoczęcia działalności. Przedsiębiorca nie opłaca w tym czasie składek emerytalnych, rentowych, wypadkowych ani chorobowych, co oznacza brak prawa do świadczeń z tych tytułów. Mimo to ma obowiązek zgłoszenia się do ubezpieczenia zdrowotnego i opłacania składki zdrowotnej.

Na koniec czerwca 2025 roku z ulgi na start korzystało:

• 2,4 tys. przedsiębiorców z obszaru działania ZUS w Jaśle,

• 9,2 tys. z obszaru ZUS w Rzeszowie.

Preferencyjne składki – niższy ZUS przez dwa lata

Po zakończeniu ulgi na start (lub jeżeli się z niej nie skorzystało), przedsiębiorca może opłacać preferencyjne składki przez kolejne 24 miesiące. Są one niższe, ponieważ podstawa ich naliczania wynosi 30% minimalnego wynagrodzenia (w 2025 roku to 30% z kwoty 4 300 zł brutto, czyli 1 290 zł).

Co ważne, preferencyjne składki wpływają na przyszłe świadczenia:

• Zasiłek chorobowy, macierzyński czy opiekuńczy będzie niższy, bo wyliczany od niskiej podstawy.

• Okres ten tylko częściowo wlicza się do stażu emerytalnego – zamiast 24 miesięcy „pełnych” okresów składkowych, zaliczanych jest tylko nieco ponad 7 miesięcy.

Na Podkarpaciu z preferencyjnych składek korzystało ponad 26,5 tys. przedsiębiorców:

• 7,5 tys. w regionie ZUS w Jaśle,

• 19 tys. w regionie ZUS w Rzeszowie.

Mały ZUS Plus – składki zależne od dochodu

To rozwiązanie dla tych, którzy prowadzą firmę dłużej i osiągają stosunkowo niskie dochody. Z „Małego ZUS Plus” można korzystać maksymalnie przez 36 miesięcy w ciągu ostatnich 60 miesięcy prowadzenia działalności.

Warunki skorzystania:

• wpis do CEIDG lub status wspólnika spółki cywilnej,

• przychód z działalności za poprzedni rok nie wyższy niż 120 tys. zł (jeśli działalność była prowadzona krócej, limit liczony proporcjonalnie),

• prowadzenie działalności przez minimum 60 dni w roku poprzednim.

Składki wyliczane są od dochodu – ale nie mogą być niższe niż od 30% minimalnego wynagrodzenia i wyższe niż od 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia.

Uwaga: spóźnienie ze zgłoszeniem do Małego ZUS Plus oznacza utratę prawa do ulgi w danym roku.

W czerwcu 2025 roku z ulgi korzystało 11,3 tys. przedsiębiorców w regionie Podkarpacia:

• 3,2 tys. w rejonie ZUS w Jaśle,

• 8 tys. w rejonie ZUS w Rzeszowie.

Wakacje składkowe – składki pokrywa państwo

Od listopada 2024 roku przedsiębiorcy mogą skorzystać z nowego instrumentu wsparcia – tzw. wakacji składkowych. To jednomiesięczne zwolnienie z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne w ciągu roku, jeżeli spełniają określone kryteria (status mikroprzedsiębiorcy, wpis do CEIDG lub zawód komornika sądowego).

W tym czasie przedsiębiorca nie płaci składek:

• emerytalnej,

• rentowej,

• wypadkowej,

• chorobowej (dobrowolnej),

• na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy.

Składki za ten miesiąc pokrywa budżet państwa – naliczane są one od minimalnej podstawy. Program ten nie obejmuje składki zdrowotnej, którą należy opłacić samodzielnie, podobnie jak składki za pracowników (jeśli tacy są zatrudnieni).

Do końca czerwca 2025 roku ZUS w woj. podkarpackim przyjął już prawie 90 tys. wniosków o „wakacje składkowe”.

Ulgi a przyszłe świadczenia – bilans korzyści i zagrożeń

Choć ulgi pozwalają ograniczyć koszty działalności, nie są pozbawione wad. Najważniejsze zagrożenia to:

• niższe składki = niższe świadczenia w przyszłości (emerytura, zasiłek),

• okresy nieoskładkowane nie liczą się w pełni do stażu ubezpieczeniowego,

• brak dostępu do świadczeń (np. chorobowego) w przypadku ulgi na start.

Dlatego każda decyzja o skorzystaniu z ulgi powinna być poprzedzona analizą sytuacji życiowej i planów zawodowych. Osoby z małymi dziećmi, kobiety planujące ciążę, osoby z problemami zdrowotnymi czy planujące szybsze przejście na emeryturę powinny szczególnie ostrożnie korzystać z obniżonych składek.

Podsumowanie

Państwowe ulgi składkowe to realne wsparcie w początkowym okresie prowadzenia firmy. Na Podkarpaciu korzystają z nich dziesiątki tysięcy przedsiębiorców. Jednak każda ulga to także kompromis – pomiędzy bieżącymi oszczędnościami a przyszłym bezpieczeństwem finansowym. Dlatego warto świadomie podchodzić do dostępnych opcji, planować długofalowo i w razie potrzeby skonsultować się z doradcą ZUS lub księgowym.