13 godzin temu
Wychowanie dziecka w dzisiejszych czasach to nie tylko ogromna odpowiedzialność, ale również poważne wyzwanie finansowe. Rosnące koszty życia, ceny artykułów dziecięcych oraz opieki nad maluchami sprawiają, iż rodzice często stają przed trudnymi wyborami dotyczącymi powrotu do pracy czy pozostania w domu z dzieckiem. Na szczęście polski system wsparcia rodzin systematycznie się rozwija, a najnowsze zmiany wprowadzone w październiku 2024 roku otworzyły przed rodzicami najmłodszych dzieci nowe możliwości. w tej chwili rodzice mogą otrzymać choćby 2700 złotych miesięcznie na jedno dziecko – bez kryterium dochodowego, co stanowi znaczące wsparcie w budżecie domowym.
fot. Warszawa w Pigułce
Program wsparcia finansowego dla rodzin z małymi dziećmi przeszedł znaczącą transformację w ostatnim czasie. Kluczowym elementem tej zmiany było wprowadzenie kompleksowego programu „Aktywny Rodzic”, który wszedł w życie w październiku 2024 roku. Program ten został zaprojektowany z myślą o różnych modelach rodzicielstwa i różnych potrzebach rodziców. Jego głównym celem jest nie tylko finansowe wsparcie rodzin, ale również ułatwienie rodzicom łączenia wychowania dzieci z aktywnością zawodową, co ma pozytywny wpływ zarówno na rozwój dziecka, jak i stabilność finansową rodziny.
W ramach programu „Aktywny Rodzic” wyróżniono trzy główne ścieżki wsparcia, dostosowane do różnych sytuacji życiowych. Pierwsza z nich, również nazwana „Aktywny rodzic”, skierowana jest do osób, które łączą wychowanie dziecka z pracą zawodową. Aby skorzystać z tego świadczenia, rodzice muszą mieć dziecko w wieku od 12 do 35 miesięcy i wykazywać minimalny poziom przychodów, od których odprowadzane są składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. W ramach tego świadczenia rodzice mogą otrzymać 1500 złotych miesięcznie, a w przypadku dzieci z orzeczeniem o niepełnosprawności z odpowiednimi wskazaniami kwota ta wzrasta do 1900 złotych.
Drugi wariant pomocy, „Aktywnie w żłobku”, dedykowany jest rodzicom, których dzieci uczęszczają do żłobka, klubu dziecięcego lub są pod opieką opiekuna dziennego. Jest to szczególnie cenna forma wsparcia dla rodzin, w których oboje rodzice pracują i potrzebują profesjonalnej opieki nad dzieckiem w ciągu dnia. W ramach tego świadczenia państwo dopłaca do kosztów pobytu dziecka w placówce do 1500 złotych miesięcznie, a w przypadku dzieci z orzeczeniem o niepełnosprawności kwota ta może wzrosnąć do 1900 złotych. Warto zaznaczyć, iż w tym przypadku pieniądze nie trafiają bezpośrednio do rodziców, ale są przekazywane placówce opiekuńczej, co zmniejsza faktyczne obciążenie finansowe rodziny.
Świadczenie „Aktywnie w żłobku” podlega jednak pewnym ograniczeniom. Przysługuje ono tylko wtedy, gdy opłata za pobyt dziecka w placówce nie przekracza określonego limitu. Limit ten jest definiowany jako 120% uśrednionych miesięcznych wydatków ponoszonych przez jednostki samorządu terytorialnego na zapewnienie opieki jednemu dziecku. Wysokość tej kwoty jest aktualizowana corocznie i ogłaszana przez ministerstwo adekwatne do spraw rodziny. W okresie od 1 kwietnia 2025 roku do 31 marca 2026, limit ten wynosi 2200 złotych, co oznacza, iż większość standardowych opłat za żłobki publiczne i wiele prywatnych będzie się w nim mieścić.
Trzecia forma wsparcia, „Aktywnie w domu”, jest przeznaczona dla rodziców, którzy zdecydowali się na osobiste sprawowanie opieki nad dzieckiem i tymczasowo zrezygnowali z aktywności zawodowej. Świadczenie to wynosi 500 złotych miesięcznie i jest przyznawane na każde dziecko w wieku od 12 do 35 miesięcy, choćby jeżeli jest to pierwsze lub jedyne dziecko w rodzinie. Można je otrzymywać przez 24 miesiące, co pokrywa się z kluczowym okresem rozwoju dziecka. Jest to istotne wsparcie dla rodzin, w których jeden z rodziców decyduje się przerwać karierę zawodową, aby poświęcić się wychowaniu potomstwa.
Omawiając kompleksowy system wsparcia dla rodzin z małymi dziećmi, nie można pominąć podstawowego świadczenia, jakim jest „800 plus”. Ta flagowa forma pomocy, która zastąpiła wcześniejsze „500 plus”, przysługuje na każde dziecko w rodzinie do ukończenia przez nie 18 roku życia, bez względu na dochody rodziny. Łącząc to świadczenie z programem „Aktywny Rodzic”, rodzice najmłodszych dzieci mogą liczyć na wsparcie w wysokości od 1300 złotych (800 złotych z programu „800 plus” plus 500 złotych z „Aktywnie w domu”) do choćby 2700 złotych miesięcznie na jedno dziecko (800 złotych z „800 plus” plus 1900 złotych z „Aktywny rodzic” lub „Aktywnie w żłobku” dla dziecka z niepełnosprawnością).
Programy wsparcia finansowego to nie jedyne udogodnienia, na które mogą liczyć rodzice najmłodszych dzieci. Polski system prawny przewiduje również szereg rozwiązań w ramach prawa pracy, mających na celu ułatwienie łączenia rodzicielstwa z obowiązkami zawodowymi. Rodzice mogą korzystać z urlopów macierzyńskich, ojcowskich, rodzicielskich i wychowawczych, a także z dni zwolnienia na opiekę nad dzieckiem. Matki karmiące piersią mają prawo do specjalnych przerw w pracy, a rodzice dzieci do 4 roku życia są chronieni przed pracą w godzinach nadliczbowych bez ich zgody.
Istotną kwestią, o której powinni pamiętać rodzice planujący skorzystanie z oferowanych form wsparcia, jest konieczność złożenia odpowiednich wniosków. Wnioski o świadczenia z programu „Aktywny Rodzic” można składać elektronicznie za pośrednictwem platformy PUE ZUS, aplikacji mZUS lub portalu Emp@tia. Możliwe jest również złożenie wniosku w tradycyjnej, papierowej formie w placówce ZUS. W przypadku świadczenia „800 plus”, większość rodziców ma już przyznane świadczenie na podstawie wcześniej złożonych wniosków, jednak nowi rodzice lub osoby, które dotychczas nie korzystały z tej formy wsparcia, również muszą złożyć stosowny wniosek.
Wprowadzone rozwiązania stanowią odpowiedź na wyzwania demograficzne, przed którymi stoi Polska. Spadająca liczba urodzeń i starzejące się społeczeństwo skłaniają do poszukiwania skutecznych narzędzi wspierających rodziny i zachęcających do posiadania dzieci. Program „Aktywny Rodzic”, który oferuje wsparcie dostosowane do różnych modeli rodzicielstwa, może być istotnym krokiem w tym kierunku. Szczególnie cenne jest to, iż program ten nie tylko zapewnia wsparcie finansowe, ale również promuje aktywność zawodową rodziców, co ma pozytywny wpływ na ich przyszłą sytuację emerytalną oraz ogólny dobrostan rodziny.
Eksperci od polityki społecznej podkreślają, iż elastyczne formy wsparcia, dostosowane do indywidualnych potrzeb rodzin, są znacznie skuteczniejsze niż uniwersalne rozwiązania. Program „Aktywny Rodzic” wpisuje się w ten trend, oferując różne ścieżki pomocy w zależności od wyborów życiowych rodziców. Dzięki temu zarówno rodziny, w których oboje rodzice pracują, jak i te, gdzie jeden z rodziców decyduje się na opiekę nad dzieckiem w domu, mogą liczyć na adekwatne wsparcie.
Warto również zauważyć, iż wprowadzone formy wsparcia są przyznawane bez kryterium dochodowego, co znacząco upraszcza proces ich uzyskiwania i eliminuje stygmatyzację często towarzyszącą świadczeniom uzależnionym od dochodów. Jest to istotny krok w kierunku uniwersalizacji pomocy dla rodzin i uznania, iż wychowanie dzieci jest wartością społeczną niezależnie od statusu materialnego rodziców.
Rodzice rozważający różne opcje opieki nad dzieckiem powinni dokładnie przeanalizować dostępne formy wsparcia i wybrać rozwiązanie najlepiej odpowiadające ich sytuacji. Dla niektórych rodzin najbardziej korzystne będzie skorzystanie ze świadczenia „Aktywny rodzic” i kontynuowanie pracy zawodowej przez oboje rodziców. Inne rodziny mogą preferować opcję „Aktywnie w domu”, która umożliwia jednemu z rodziców osobiste sprawowanie opieki nad dzieckiem z jednoczesnym otrzymywaniem wsparcia finansowego. Każda z tych decyzji ma swoje konsekwencje zarówno dla rozwoju dziecka, jak i dla sytuacji finansowej oraz kariery zawodowej rodziców, dlatego warto rozważyć je w szerszej perspektywie.
Niezależnie od wybranej ścieżki, w tej chwili dostępne w Polsce formy wsparcia dla rodzin z małymi dziećmi tworzą kompleksowy system, który może znacząco poprawić sytuację materialną rodzin i ułatwić rodzicom podejmowanie decyzji zgodnych z ich preferencjami i wartościami. Kwota do 2700 złotych miesięcznie na dziecko, dostępna bez kryterium dochodowego, stanowi realną pomoc w pokryciu kosztów związanych z wychowaniem potomstwa i może być istotnym czynnikiem wpływającym na decyzje prokreacyjne młodych Polaków.
źródło: Forsal.pl/Warszawa w Pigułce
