W gmachu Sejmu Śląskiego w Katowicach zaprezentowano niezwykłą wystawę „Mój Opa tyż boł deportuwany”, która jest jednym z elementów obchodów 80-lecia Tragedii Górnośląskiej. Ekspozycja ma na celu przypomnienie dramatycznych wydarzeń z 1945 roku, kiedy to Górny Śląsk stał się miejscem morderstw, rabunków i gwałtów dokonywanych przez Armię Czerwoną. W kolejnych miesiącach rozpoczęły się masowe deportacje mężczyzn do Związku Radzieckiego.
Historia, która wymaga upamiętnienia
Tragedia Górnośląska przez lata pozostawała tematem przemilczanym. Dziś, w 80. rocznicę tych wydarzeń, organizatorzy wystawy i całych obchodów starają się o przywrócenie pamięci o ofiarach. Podczas otwarcia wystawy wojewoda śląski Marek Wójcik podkreślał: „W 80. rocznicę chcemy mówić o Tragedii Górnośląskiej zarówno w naszym regionie, jak i w całej Polsce oraz na forum międzynarodowym”.
Co można zobaczyć na wystawie?
Wystawa „Mój Opa tyż boł deportuwany” szczegółowo ukazuje historię deportacji Górnoślązaków do ZSRR. Na kilku modułach zaprezentowano opisy, fotografie oraz audiowspomnienia świadków historii i samych deportowanych. Ekspozycję przygotowało Centrum Dokumentacji Deportacji Górnoślązaków do ZSRR w 1945 r. z siedzibą w Radzionkowie, które od lat gromadzi dokumenty i pamiątki związane z tym tragicznym okresem. W Radzionkowie można również odwiedzić stałą wystawę oraz historyczny wagon bydlęcy, do którego można wejść, aby poczuć warunki, w jakich transportowano ludzi na Wschód.
Wcześniej wystawa była prezentowana w Senacie RP w Warszawie, a niedługo trafi do Parlamentu Europejskiego w Brukseli, co stanowi wyraz międzynarodowego uznania dla potrzeby upamiętnienia ofiar Tragedii Górnośląskiej.
Obchody 80-lecia Tragedii Górnośląskiej
Kulminacyjnym momentem obchodów będzie 26 stycznia 2025 r. Uroczystości rozpocznie Msza Święta w Archikatedrze Chrystusa Króla w Katowicach o godz. 12:00. Następnie uczestnicy udadzą się pod bramę obozu „Zgoda” w Świętochłowicach, aby złożyć kwiaty i oddać hołd ofiarom deportacji. Kolejne punkty programu obejmują uroczystości w Bytomiu-Miechowicach oraz rekonstrukcję wydarzeń z 1945 roku. Obchody zakończy odsłonięcie tablicy pamiątkowej w Centrum Dokumentacji Deportacji Górnoślązaków w Radzionkowie.
Rok Tragedii Górnośląskiej
Decyzją Sejmiku Województwa Śląskiego oraz Sejmiku Województwa Opolskiego, rok 2025 został ustanowiony Rokiem Tragedii Górnośląskiej. To szczególny czas refleksji nad losami blisko 50 tysięcy mężczyzn i ich rodzin, którzy ucierpieli w wyniku sowieckich represji. Obie izby polskiego parlamentu podjęły uchwały upamiętniające ofiary tych dramatycznych wydarzeń, przypominając, jak ważne jest zachowanie pamięci o tej części naszej historii.