Wyższe kary i cyfrowy nadzór. Tak zmienią się kontrole podatkowe w 2026 roku

Od 1 stycznia 2026 r. Krajowa Administracja Skarbowa zacznie prowadzić bardziej szczegółowe kontrole finansów Polaków, wykorzystując zaawansowane systemy analityczne i sztuczną inteligencję. Wyższe kary i szerszy wgląd w rachunki sprawią, iż choćby drobne błędy podatkowe mogą stać się kosztowne.

Zdjęcie poglądowe. Fot. Warszawa w Pigułce

Od 1 stycznia 2026 r. ruszają większe kontrole podatników. KAS wskazuje, na co będzie zwracać uwagę

Od początku 2026 roku fiskus zacznie korzystać z nowych narzędzi do analizowania finansów obywateli. Krajowa Administracja Skarbowa rozszerza zakres monitorowania rachunków bankowych i transakcji, a rozwój sztucznej inteligencji ma zwiększyć liczbę typowanych do kontroli. Oznacza to dla podatników większą dokładność nadzoru i wyższe ryzyko sankcji za błędy w rozliczeniach.

Co się zmienia?

KAS przechodzi na system automatycznej analizy danych. Kluczową rolę odgrywa STIR, który wychwytuje nietypowe przepływy finansowe. Algorytmy wskazują osoby, których transakcje odbiegają od deklarowanych dochodów. Urzędnicy mogą wcześniej otrzymywać sygnały o podejrzanych operacjach, a banki muszą udostępniać dane także na etapie postępowania przygotowawczego. Oznacza to, iż wgląd w finanse podatnika odbywa się jeszcze zanim dowie się on o zainteresowaniu ze strony organów skarbowych. Kontrole nie wymagają już wizyt urzędników, bo większość weryfikacji odbywa się cyfrowo.

Fakty i tło sprawy

Nowoczesne systemy KAS analizują miliony operacji dziennie. Porównują wpływy, częstotliwość przelewów i aktywność na rynku walutowym. Transformacja cyfrowa administracji wpływa także na wysokość kar. W 2026 roku wzrosną stawki za wykroczenia i przestępstwa skarbowe. Wynika to z powiązania grzywien z płacą minimalną, która od lat rośnie. Dolna stawka mandatu będzie wyższa niż dotychczas, a za poważniejsze uchybienia kary mogą sięgać kilkudziesięciu tysięcy złotych. choćby drobna pomyłka w deklaracji może stać się poważnym obciążeniem finansowym.

Podwyżki obejmą także stawki dzienne stosowane przy przestępstwach skarbowych. Sąd ustala liczbę i wysokość stawek, a górna granica może być aż 50 razy wyższa od minimalnej. W rezultacie rosnąca płaca minimalna automatycznie podbija przyszłe sankcje.

Co to oznacza dla czytelnika?

Od 2026 roku systemy KAS zwrócą szczególną uwagę na regularne wpływy na konto, które nie mają potwierdzenia w deklaracjach podatkowych. Wątpliwości mogą budzić także przelewy od osób trzecich, sprzedaż na platformach internetowych przekraczająca unijne limity DAC7 czy niezgłoszone darowizny. Pod lupą znajdzie się również obrót kryptowalutami, który pozostawia cyfrowy ślad. Zestawienie danych bankowych, PIT-ów i aktywności online może prowadzić do szybkiego wezwania do wyjaśnień.

W takiej sytuacji najważniejszy może być czynny żal. Pozwala on uniknąć odpowiedzialności, jeżeli podatnik sam poprawi błąd przed wszczęciem czynności przez fiskusa. W erze automatycznych analiz czas reakcji staje się jednak znacznie krótszy. W przypadku wątpliwości podatnicy mogą korzystać z prawa do odwołania oraz pomocy doradców podatkowych. Ich zadaniem jest ocena, czy algorytm prawidłowo zinterpretował dane i czy kontrola została rozpoczęta zasadnie.

Od 1 stycznia 2026 roku podatnicy znajdą się w bardziej wymagającym systemie nadzoru finansowego. Algorytmy, sztuczna inteligencja i STIR poszerzą zakres kontroli, a wyższe kary zwiększą konsekwencje błędów w rozliczeniach. Nowe zasady oznaczają większą dokładność państwa i mniejszy margines na pomyłki. W nadchodzącym roku kluczowa stanie się przejrzystość finansowa i szybkie reagowanie na nieprawidłowości.