Kościół parafialny w Uchaniach ma bogatą i wielowiekową historię. Świątynia powstała częściowo na miejscu mniejszego kościoła gotyckiego, wzniesionego po 1470 roku. Po zniszczeniach dokonanych przez Tatarów w 1549 roku została rozbudowana przez ród Uchańskich, ówczesnych właścicieli miasta. W latach 1603–1635, być może po kolejnym pożarze, kościół przebudowano w dwóch etapach z fundacji Mikołaja i Jana Mikołaja Daniłowiczów. Prace prowadził murator i kamieniarz Jan Wolff, nadając świątyni renesansowo-manierystyczną formę w charakterystycznym „typie lubelskim”.Mniejszy nagrobek Arnulfa i Stanisława Uchańskich, datowany na koniec XVI wieku, ma formę piętrową, z wysokim cokołem i jońskimi pilastrami obramiającymi kondygnacje. We wnękach umieszczono półleżące postacie zmarłych, reprezentujące tzw. typ sansovinowski – postacie ukazane w półśnie, z tułowiem wspartym na łokciu. Całość uzupełnia bogata dekoracja rzeźbiarska z kartuszami herbowymi.Większy nagrobek Anny i Pawła Uchańskich powstał na początku XVII wieku, prawdopodobnie po 1607 roku, z inicjatywy Anny z Herburtów. Jest to monumentalna, piętrowa i trójdzielna kompozycja z wysuniętą częścią środkową. W dolnej kondygnacji umieszczono leżącą postać Anny Uchańskiej, natomiast w górnej – postać Pawła Uchańskiego w zbroi, spoczywającą na bogato zdobionym sarkofagu. Wnękę zamyka płaskorzeźbiona płyta z przedstawieniem klęczących postaci: żony zmarłego, trzech córek oraz ośmiorga wnucząt. Całość wieńczy belkowanie z tablicami inskrypcyjnymi, kartusz z herbami oraz figura Chrystusa Zmartwychwstałego. Nagrobek zachował się bez jednej bocznej części, usuniętej w XIX wieku, najpewniej w związku z montażem ołtarza bocznego; po przeciwnej stronie do dziś widoczna jest rzeźba gryfa.Oba nagrobki przypisywane są warsztatowi i twórczości Santi Gucciego, jednego z najwybitniejszych rzeźbiarzy renesansowych działających w Polsce. Wykonano je głównie z wapienia pińczowskiego, miejscami polichromowanego. W większym nagrobku część elementów – w tym postacie, płaskorzeźby oraz figura Chrystusa – wykonano z alabastru, natomiast tablice inskrypcyjne z czarnego marmuru. Ostatnie prace konserwatorskie przed obecnymi miały miejsce w latach 70. XX wieku i obejmowały liczne rekonstrukcje oraz uzupełnienia.Głównym celem aktualnie przeprowadzonych prac było przywrócenie pierwotnej kolorystyki i walorów artystycznych obu zabytków. Po niemal 50 latach nagrobki były silnie zabrudzone i sprawiały wrażenie okopconych. Do ich oczyszczenia zastosowano nowoczesną metodę ablacji laserowej. Następnie wykonano retusz zachowanej polichromii oraz uzupełniono drobne ubytki. Program prac nie przewidywał rekonstrukcji brakujących, większych elementów, koncentrując się na zabezpieczeniu i wyeksponowaniu autentycznej substancji zabytkowej.Zakończona konserwacja przywróciła nagrobkom Uchańskich należne im miejsce wśród najcenniejszych przykładów renesansowej sztuki sepulkralnej regionu, podkreślając jednocześnie wyjątkowe znaczenie kościoła w Uchaniach na mapie dziedzictwa kulturowego Lubelszczyzny.
2 godzin temu
