2 godzin temu
Mieszkania w blokach z wielkiej płyty wciąż cieszą się dużym zainteresowaniem, a ich ceny rosną szybciej niż wielu się spodziewało. Dla części kupujących pozostaje jednak jedna kluczowa obawa: czy te budynki są jeszcze bezpieczne? Pierwotnie miały służyć zaledwie przez 50 lat, a wiele z nich powstało w latach 70. i 80. Dziś okazuje się, iż rzeczywistość może być znacznie bardziej optymistyczna. Najnowsze badania przeprowadzone przez Instytut Techniki Budowlanej w 2024 roku przyniosły konkretne odpowiedzi. I są to odpowiedzi, które mogą uspokoić miliony mieszkańców.
Fot. Warszawa w Pigułce
Miliony ludzi mieszkają w wielkiej płycie
W Polsce wciąż stoi około 60 tysięcy budynków z wielkiej płyty, a mieszka w nich blisko 12 milionów osób. To niemal jedna trzecia całej populacji. Choć przez lata traktowano je jako tymczasowe rozwiązanie – szybkie, tanie i wystarczające „na jakiś czas” – dziś stanowią one jeden z głównych filarów polskiego mieszkalnictwa. Ich ogromna liczba i rozkład geograficzny sprawiają, iż ich przyszłość to temat nie tylko społeczny, ale też polityczny i gospodarczy.
Wielka płyta zapewnia około 20 procent całego zasobu mieszkaniowego w Polsce. Trudno więc sobie wyobrazić, by nagle została wyłączona z użytkowania. To nie tylko kwestia nieruchomości – to fundament życia milionów ludzi. Gdyby nagle eksperci obwieścili, iż konstrukcje te zagrażają ludności, trzeba by znaleźć mieszkania dla milionów ludzi. Z dnia na dzień 12 mln osób byłoby bedomnymi.
Nowe badania Instytutu Techniki Budowlanej
W 2024 roku Instytut Techniki Budowlanej zakończył wieloetapowe badania stanu technicznego bloków wzniesionych w technologii wielkiej płyty. Eksperci zbadali beton, sprawdzili stan połączeń konstrukcyjnych, przeanalizowali wpływ warunków atmosferycznych na trwałość materiałów. Efekt? Beton zachowuje swoje adekwatności mechaniczne, a jakość prefabrykatów – mimo wieku – nie budzi większych zastrzeżeń.
Najwięcej uwagi poświęcono elementom, które rzeczywiście mogą budzić obawy: łączeniom między płytami, stalowym wzmocnieniom i strefom narażonym na korozję. Okazało się, iż w większości przypadków nie ma mowy o ryzyku strukturalnym. A tam, gdzie zauważono oznaki zużycia, możliwe jest ich skuteczne wzmocnienie poprzez modernizację.
Eksperci wskazują, iż przy odpowiednim utrzymaniu i modernizacji, budynki z wielkiej płyty mogą być użytkowane nie przez 50, a choćby 100–120 lat. W praktyce oznacza to, iż wiele z nich posłuży jeszcze przez kilkadziesiąt lat – do 2080 roku, a niektóre choćby do końca XXI wieku.
Nie grozi nam fala wyburzeń i bezdomności
To ważna informacja w kontekście powracających co kilka lat obaw, iż Polska stanie przed koniecznością masowego wyburzania bloków mieszkalnych. W przeszłości pojawiały się głosy, iż najstarsze budynki mogą lada moment zacząć stwarzać zagrożenie. Dzisiejsze ustalenia przeczą tym tezom. Nie tylko nie ma potrzeby ich wyburzania, ale też – co równie ważne – dobrze przeprowadzone modernizacje znacząco zwiększają komfort życia mieszkańców.
Rząd oraz samorządy od lat inwestują w programy modernizacyjne. Niektóre z nich ruszyły już w latach 80., kiedy po raz pierwszy pojawiła się potrzeba poprawy jakości zamieszkania. Dziś takie działania to już nie tylko wymiana instalacji czy ocieplenie ścian. Coraz częściej mowa o kompleksowych projektach modernizacji – od fundamentów po dach.
Modernizacja daje drugie życie
Aby bloki mogły bezpiecznie służyć kolejnym pokoleniom, niezbędne są konsekwentne inwestycje w ich modernizację. To nie tylko sprawa zabezpieczenia konstrukcji, ale też kwestia jakości życia. Wśród najczęściej wdrażanych rozwiązań znajduje się wzmacnianie połączeń między płytami, stosowanie środków antykorozyjnych, poprawa termoizolacji, a także wymiana przestarzałych instalacji: elektrycznej, wodnej, gazowej i grzewczej.
W wielu miastach prowadzi się również prace adaptacyjne. Na dachach powstają zielone tarasy, w niskich blokach instalowane są windy, a klatki schodowe zyskują nowe oświetlenie i monitoring. Rośnie liczba osiedli, które wdrażają inteligentne systemy zarządzania energią i ciepłem – coś, co jeszcze dekadę temu było zarezerwowane wyłącznie dla nowych apartamentowców.
Dzięki temu bloki z wielkiej płyty nie tylko przestają straszyć wyglądem, ale wręcz stają się atrakcyjną alternatywą dla nowego budownictwa. Ich ogromnym atutem jest też lokalizacja – często znajdują się w sercu miasta lub w dobrze rozwiniętych dzielnicach z dostępem do szkół, sklepów, parków i komunikacji.
Ceny rosną, popyt nie słabnie
Choć jeszcze niedawno wielu kupujących unikało mieszkań w wielkiej płycie, dziś sytuacja wygląda inaczej. W ciągu ostatnich kilkunastu miesięcy ceny takich lokali wzrosły średnio o 25 procent. To efekt nie tylko ogólnej drożyzny na rynku, ale też rosnącego przekonania, iż wielka płyta wcale nie jest „na chwilę”.
Dla młodych rodzin i inwestorów to często jedyna szansa na zdobycie lokalu w dobrej lokalizacji, za rozsądne pieniądze. Niski metraż, niższe koszty utrzymania i dostępność komunikacyjna to cechy, które wciąż przyciągają nabywców. W dodatku nowoczesne wykończenie wnętrz potrafi całkowicie zmienić charakter mieszkania i zatrzeć ślady jego PRL-owskiego rodowodu.
Bezpieczne i funkcjonalne – także w przyszłości
Wielka płyta ma swoje wady. Akustyka, wentylacja, standard wykończenia – wszystko to często odbiega od dzisiejszych oczekiwań. Ale najnowsze badania pokazują jasno: to budynki, które – odpowiednio potraktowane – mają przyszłość. I to nie na kilka lat, ale na kolejne pokolenia.
Nie będzie więc ani masowych wyburzeń, ani fali bezdomności. Zamiast tego czeka nas nowa era wielkiej płyty – bardziej nowoczesnej, zmodernizowanej, zintegrowanej z otoczeniem i dopasowanej do potrzeb współczesnych mieszkańców. A wszystko to możliwe dzięki konsekwentnym inwestycjom, odpowiedzialnemu planowaniu i – co dziś najważniejsze – naukowym dowodom, które rozwiewają stare mity.
