Wyższa kwota zasiłku od 2026 roku
Najważniejsza zmiana dotyczy wysokości świadczenia. Od 1 stycznia 2026 roku zasiłek pogrzebowy wzrośnie z dotychczasowych 4 000 zł do 7 000 zł. Będzie to pierwsza tak duża podwyżka od wielu lat.
Decyzja ta ma związek z rosnącymi kosztami pochówku. Obecna kwota świadczenia od dawna nie pokrywała choćby podstawowych wydatków, takich jak trumna, transport zwłok, opłaty cmentarne czy usługi zakładu pogrzebowego. Choć nowa stawka przez cały czas nie sfinansuje całego pogrzebu, ma znacząco zmniejszyć obciążenie finansowe rodzin.
Koszty ostatniej drogi
Na cmentarzu komunalnym w Mielcu koszt wybudowania grobu murowanego dla jednej osoby to 3330 zł oraz jednorazowa opłata za miejsce w wysokości 150 zł, zaś czteroosobowy grób to koszt 6405 zł oraz dodatkowa opłata za miejsce w wysokości 200 zł. Opłaty różnią się w zależności od tego, ile miejsc w grobie docelowo potrzebujemy. Pod pojęciem "grób murowany" kryje się określenie "piwniczki" - miejsca w ziemi, w którym umieszcza się zmarłych. Do tego można wykonać nagrobek, którego koszt także opiewa na kilka tysięcy. Jest to jednak wydatek jednorazowy. Można oczywiście zdecydować się na tzw. grób ziemny, którego koszty są znacznie niższe. Do tego dochodzi trumna, przewiezienie i przygotowanie ciała, przechowywanie, a także Msza pogrzebowa i opłata kancelaryjna. Dość powiedzieć, iż ceny trumien rozpoczynają się od 900 zł.
Koszty związane z kremacją i pochówkiem urny są dużo niższe. Trumna kremacyjna to koszt kilkuset złotych, a sam proces spopielenie ciała to około 1000 zł. Ostateczny koszt zarówno tradycyjnego pogrzebu jak i kremacji zależy od jakości poszczególnych, zamawianych elementów oraz usług dodatkowych. W każdym przypadku jest to jednak kilka tysięcy złotych.
Waloryzacja zasiłku. Koniec wieloletniego „zamrożenia”
Kolejną istotną nowością będzie wprowadzenie mechanizmu waloryzacji. Od marca 2026 roku zasiłek pogrzebowy ma być automatycznie podnoszony w sytuacji, gdy inflacja przekroczy 5 procent.
Oznacza to koniec wieloletniego „zamrożenia” świadczenia, które przez lata traciło na realnej wartości. Nowe przepisy mają sprawić, iż pomoc państwa będzie lepiej dostosowana do aktualnych realiów ekonomicznych.
Szybsza wypłata pieniędzy
Zmiany obejmą również terminy wypłat. Po wejściu w życie nowych przepisów Zakład Ubezpieczeń Społecznych będzie miał maksymalnie 14 dni na wypłatę zasiłku pogrzebowego od momentu złożenia kompletnego wniosku. Dotychczas procedura mogła trwać choćby do 30 dni.
Dla wielu rodzin skrócenie czasu oczekiwania będzie ogromnym ułatwieniem, ponieważ koszty pogrzebu często trzeba ponieść niemal natychmiast po śmierci bliskiej osoby.
Mniej formalności i prostsze procedury
Nowe regulacje mają również ograniczyć biurokrację. W sytuacji, gdy koszty pogrzebu pokryła jedna osoba z rodziny, zasiłek będzie wypłacany bez konieczności wydawania decyzji administracyjnej.
Uproszczone zostaną także sposoby składania wniosków. Zasiłek będzie można uzyskać poprzez osobiste złożenie wniosku w ZUS, drogą elektroniczną lub za pośrednictwem zakładu pogrzebowego, który pomoże w dopełnieniu formalności.
Dopuszczalne będą również dokumenty elektroniczne, w tym skany rachunków i faktur, co ma przyspieszyć cały proces.
Ważna zmiana po poronieniu i martwym urodzeniu
Od sierpnia 2025 roku obowiązują także uproszczone zasady przyznawania zasiłku pogrzebowego po stracie dziecka w wyniku poronienia lub martwego urodzenia. Rodzice nie muszą już ustalać płci dziecka, aby otrzymać świadczenie. Wystarczające jest zaświadczenie potwierdzające utratę ciąży.
Zmiana ta ma szczególne znaczenie dla rodzin, które wcześniej napotykały na dodatkowe bariery formalne w wyjątkowo trudnym emocjonalnie czasie.
Kto może otrzymać zasiłek pogrzebowy?
Zasiłek pogrzebowy przysługuje osobie lub instytucji, która faktycznie poniosła koszty pogrzebu. Może to być:
- członek rodziny,
- osoba niespokrewniona,
- pracodawca,
- dom pomocy społecznej,
- gmina,
- zakład pogrzebowy.
Warunkiem jest, aby osoba zmarła miała prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego lub emerytalno-rentowego.
Jak dopełnić formalności
Aby otrzymać zasiłek pogrzebowy, należy złożyć wniosek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (Z-12) lub innej adekwatnej instytucji (np. KRUS), dołączając skrócony odpis aktu zgonu, rachunki lub faktury potwierdzające poniesione koszty pogrzebu, dokument potwierdzający stopień pokrewieństwa w przypadku członka rodziny oraz numer rachunku bankowego do wypłaty świadczenia. W przypadku pogrzebu dziecka po poronieniu lub martwym urodzeniu wystarczające jest zaświadczenie potwierdzające utratę ciąży, a część formalności może zostać załatwiona także za pośrednictwem zakładu pogrzebowego.
