1 dzień temu
Polski system wsparcia rodzin przechodzi znaczącą transformację. Już za kilka dni, dokładnie 19 marca 2025 roku, wchodzą w życie istotne zmiany w zasadach przyznawania i wypłacania świadczenia rodzicielskiego w wysokości 1000 złotych miesięcznie. Nowelizacja przepisów, która została uchwalona przez polski parlament, przewiduje wydłużenie okresu pobierania tego wsparcia dla wybranych grup rodziców, co stanowi znaczącą ulgę finansową dla osób znajdujących się w szczególnych sytuacjach życiowych.
Fot. Warszawa w Pigułce
Świadczenie rodzicielskie, wprowadzone kilka lat temu jako element polityki prorodzinnej państwa, stanowi istotne wsparcie finansowe dla osób, które opiekują się dziećmi, ale z różnych powodów nie mają prawa do standardowego zasiłku macierzyńskiego lub uposażenia macierzyńskiego. Comiesięczna kwota 1000 złotych jest wypłacana niezależnie od dochodów rodziny, co czyni to świadczenie powszechnie dostępnym narzędziem pomocy dla młodych rodziców.
Do tej pory świadczenie rodzicielskie przysługiwało różnym grupom beneficjentów, w tym osobom bezrobotnym, które nie mają prawa do zasiłku dla bezrobotnych, studentom, którzy kontynuują naukę w trakcie opieki nad dzieckiem, oraz osobom pracującym na podstawie umów cywilnoprawnych, które nie odprowadzają składek na ubezpieczenie chorobowe. Wsparcie obejmuje również matki i ojców (w określonych przypadkach), opiekunów faktycznych, którzy złożyli wnioski o przysposobienie dzieci do 14. roku życia, a także rodziny zastępcze niezawodowe, które opiekują się dziećmi do 7. roku życia lub 10. roku życia w przypadku odroczenia obowiązku szkolnego.
Istotnym aspektem tego świadczenia jest możliwość jego pobierania przez ojców, choć w bardziej ograniczonych okolicznościach niż w przypadku matek. Ojciec może otrzymać świadczenie rodzicielskie, gdy matka dziecka złoży wniosek o skrócenie okresu pobierania wsparcia po wykorzystaniu co najmniej 14 tygodni od porodu, w przypadku śmierci matki, lub w sytuacji porzucenia dziecka przez matkę. Te przepisy mają na celu zapewnienie elastyczności systemu wsparcia w różnych sytuacjach rodzinnych.
Dotychczasowe zasady określały okres pobierania świadczenia rodzicielskiego w zależności od liczby dzieci urodzonych lub przysposobionych podczas jednego porodu. Dla rodziców jednego dziecka świadczenie przysługiwało przez 52 tygodnie, dla rodziców dwojga dzieci przez 65 tygodni, trojga dzieci przez 67 tygodni, czworga dzieci przez 69 tygodni, a dla rodziców pięciorga i więcej dzieci przez 71 tygodni. Ten stopniowany system miał na celu dostosowanie wsparcia do zwiększonych kosztów i wyzwań związanych z wychowywaniem większej liczby dzieci.
Nowelizacja, która wchodzi w życie 19 marca 2025 roku, przewiduje wydłużenie okresów pobierania świadczenia dla wybranych grup rodziców. Choć szczegółowe informacje na temat konkretnych grup objętych wydłużonym wsparciem nie zostały jeszcze w pełni upublicznione, wiadomo, iż zmiany mają na celu lepsze dostosowanie systemu do potrzeb rodzin wielodzietnych oraz opiekunów dzieci znajdujących się w szczególnie trudnych sytuacjach życiowych.
Eksperci ds. polityki społecznej wskazują, iż zmiany w systemie świadczeń rodzicielskich są odpowiedzią na zmieniające się realia społeczno-ekonomiczne. Coraz więcej Polaków pracuje na podstawie niestandardowych form zatrudnienia, takich jak umowy zlecenia czy umowy o dzieło, które nie gwarantują pełnego zakresu świadczeń socjalnych, w tym zasiłku macierzyńskiego. W tej sytuacji świadczenie rodzicielskie stanowi istotną sieć bezpieczeństwa finansowego dla młodych rodziców.
Warto podkreślić, iż świadczenie rodzicielskie w wysokości 1000 złotych miesięcznie jest wypłacane w kwocie netto, ponieważ nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych ani nie są od niego odprowadzane składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. To sprawia, iż cała kwota trafia bezpośrednio do kieszeni beneficjentów, co jest szczególnie istotne dla rodzin o ograniczonych dochodach.
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, które nadzoruje system świadczeń rodzinnych, podkreśla, iż zmiany wchodzące w życie 19 marca są częścią szerszej strategii wsparcia polskich rodzin i przeciwdziałania negatywnym trendom demograficznym. Polska, podobnie jak wiele innych państw europejskich, walczy z niskim wskaźnikiem dzietności, co w dłuższej perspektywie może prowadzić do poważnych problemów gospodarczych i społecznych związanych ze starzeniem się społeczeństwa.
Proces ubiegania się o świadczenie rodzicielskie jest stosunkowo prosty i przejrzysty. Osoby uprawnione składają wniosek w urzędzie gminy lub miasta adekwatnym ze względu na miejsce zamieszkania. Wniosek można złożyć osobiście, za pośrednictwem poczty lub elektronicznie poprzez platformy takie jak Emp@tia, PUE ZUS czy bankowość elektroniczną. Do wniosku należy dołączyć dokumenty potwierdzające prawo do świadczenia, takie jak akt urodzenia dziecka czy zaświadczenie o przysposobieniu.
Eksperci finansowi podkreślają, iż świadczenie rodzicielskie stanowi istotne wsparcie dla budżetów domowych młodych rodzin. Kwota 1000 złotych miesięcznie może pokryć znaczną część podstawowych wydatków związanych z opieką nad małym dzieckiem, takich jak pieluchy, mleko modyfikowane, ubranka czy akcesoria pielęgnacyjne. Dla osób, które ze względu na opiekę nad dzieckiem nie mogą podjąć pracy zarobkowej, świadczenie to często stanowi jedyne źródło regularnego dochodu.
Psychologowie i socjologowie zwracają uwagę na pozytywny wpływ stabilności finansowej na jakość opieki rodzicielskiej. Gdy rodzice nie muszą martwić się o zaspokojenie podstawowych potrzeb materialnych, mogą więcej uwagi i energii poświęcić na budowanie relacji z dzieckiem, stymulowanie jego rozwoju i zapewnienie mu poczucia bezpieczeństwa. W tym kontekście świadczenie rodzicielskie spełnia nie tylko funkcję ekonomiczną, ale również przyczynia się do tworzenia korzystnego środowiska dla rozwoju dzieci.
Organizacje pozarządowe działające na rzecz rodzin pozytywnie oceniają planowane zmiany, podkreślając jednak potrzebę dalszego rozwijania systemu wsparcia. Wśród postulowanych kierunków zmian wymienia się m.in. indeksację wysokości świadczenia (kwota 1000 złotych została ustalona kilka lat temu i od tego czasu nie była waloryzowana), rozszerzenie grupy uprawnionych beneficjentów oraz lepszą integrację różnych form wsparcia w spójny system.
Osoby, które potencjalnie mogą skorzystać z wydłużonego okresu pobierania świadczenia rodzicielskiego, powinny śledzić szczegółowe informacje publikowane przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej oraz lokalne ośrodki pomocy społecznej. Eksperci zalecają również sprawdzenie, czy spełnia się wszystkie warunki uprawniające do otrzymania świadczenia, i złożenie wniosku z odpowiednim wyprzedzeniem, aby uniknąć przerw w wypłatach.
Należy pamiętać, iż świadczenie rodzicielskie jest tylko jednym z elementów szerszego systemu wsparcia rodzin w Polsce. Inne formy pomocy obejmują m.in. zasiłek rodzinny z dodatkami, świadczenie wychowawcze „Rodzina 800+”, jednorazową zapomogę z tytułu urodzenia dziecka (tzw. becikowe), czy specjalne świadczenia dla rodziców dzieci z niepełnosprawnościami. Kompleksowe wykorzystanie wszystkich dostępnych form wsparcia może znacząco poprawić sytuację materialną rodzin z dziećmi.
Zmiany wchodzące w życie 19 marca 2025 roku wpisują się w szerszy trend zwiększania wsparcia dla rodzin, który obserwujemy w wielu krajach europejskich. Podobne rozwiązania, choć o różnej skali i formie, funkcjonują m.in. w Niemczech, Francji czy krajach skandynawskich. Doświadczenia tych państw pokazują, iż dobrze zaprojektowany system świadczeń rodzinnych może skutecznie łagodzić ekonomiczne bariery rodzicielstwa i przyczyniać się do poprawy sytuacji demograficznej.
Warto zauważyć, iż świadczenie rodzicielskie w wysokości 1000 złotych miesięcznie, choć stanowi istotne wsparcie, nie zastępuje pełnego dochodu z pracy zarobkowej. Dla wielu rodziców, szczególnie samotnie wychowujących dzieci, kwota ta może być niewystarczająca do pokrycia wszystkich wydatków związanych z utrzymaniem gospodarstwa domowego. Dlatego eksperci podkreślają potrzebę dalszego rozwijania także innych elementów polityki rodzinnej, takich jak dostępność żłobków i przedszkoli, elastyczne formy zatrudnienia czy system ulg podatkowych dla rodzin z dziećmi.
Dzięki nadchodzącym zmianom świadczenie rodzicielskie stanie się jeszcze bardziej dostępnym i skutecznym narzędziem wsparcia dla osób, które wychowują dzieci, ale nie mają prawa do zasiłku macierzyńskiego. Wydłużenie okresu pobierania świadczenia dla wybranych grup rodziców to istotny krok w kierunku lepszego dostosowania systemu świadczeń do rzeczywistych potrzeb polskich rodzin w zmieniających się warunkach społeczno-ekonomicznych.
źródło: wprost.pl
