Zostawisz po sobie majątek bez testamentu? Sprawdź, kto naprawdę go dostanie!

Większość Polaków nie myśli o testamencie, wierząc, iż po śmierci majątek automatycznie przypadnie rodzinie. To jednak nie zawsze prawda. Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, jeżeli ktoś umrze bez pozostawienia testamentu, jego dorobek może trafić nie tylko do bliskich, ale też – w pewnych sytuacjach – do gminy lub Skarbu Państwa.

Fot. Warszawa w Pigułce

Co się stanie z twoim majątkiem, jeżeli nie zostawisz testamentu? Prawo jasno to określa

Wielu Polaków odkłada spisanie testamentu, sądząc, iż po ich śmierci majątek automatycznie trafi do najbliższych. Tymczasem polskie prawo spadkowe przewiduje dokładny, ale nie zawsze sprawiedliwy podział majątku. W niektórych przypadkach spadek może trafić do dalszej rodziny, gminy, a choćby Skarbu Państwa.

Jak działa dziedziczenie ustawowe

Brak testamentu oznacza, iż majątek zostaje podzielony zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego. W pierwszej kolejności dziedziczą dzieci i małżonek zmarłego – w równych częściach, jednak małżonek zawsze musi otrzymać co najmniej jedną czwartą spadku. Gdy jedno z dzieci nie żyje, jego część przypada wnukom, a w przypadku adopcji – dzieci przysposobione dziedziczą tak samo jak biologiczne.

Jeżeli zmarły nie miał dzieci, do dziedziczenia przystępują jego małżonek i rodzice, którzy dzielą majątek w proporcji pół na pół. jeżeli rodziców już nie ma, ich część przypada rodzeństwu zmarłego lub jego siostrzeńcom i bratankom. Dopiero w braku małżonka, dzieci, rodziców i rodzeństwa do spadku powoływani są dziadkowie, a w dalszej kolejności wujowie i ciotki.

Kiedy majątek trafia do gminy lub Skarbu Państwa

Jeśli zmarły nie pozostawił żadnej rodziny, jego majątek nie przepada. Wówczas spadkobiercą ustawowym zostaje gmina ostatniego miejsca zamieszkania zmarłego. Gdy nie można ustalić, gdzie mieszkał, lub przebywał za granicą, majątek przejmuje Skarb Państwa.

Zarówno gmina, jak i państwo dziedziczą z tzw. dobrodziejstwem inwentarza, co oznacza, iż odpowiadają za ewentualne długi tylko do wysokości wartości odziedziczonego majątku. Nie mogą jednak odrzucić spadku, choćby jeżeli ten jest zadłużony.

Dlaczego warto spisać testament

Choć przepisy gwarantują, iż majątek zawsze znajdzie właściciela, dziedziczenie ustawowe nie zawsze odzwierciedla rzeczywistą wolę zmarłego. Sporządzenie testamentu to jedyny sposób, by samodzielnie zdecydować, kto i w jakich proporcjach otrzyma dorobek życia. Testament daje też możliwość przekazania części majątku osobom spoza rodziny – przyjaciołom, partnerowi lub organizacjom charytatywnym.

Jak podkreślają prawnicy, brak testamentu często prowadzi do sporów rodzinnych i wieloletnich postępowań sądowych. Dlatego najlepiej nie odkładać tej decyzji – wystarczy jeden dokument, by po naszej śmierci nie decydowało prawo, ale nasza wola.