Zygmunt Berdychowski: Europa i Ameryka muszą współpracować, odzyskać konkurencyjność cywilizacyjno-kulturową

Zdjęcie: Zygmunt Berdychowski

Agencja Informacyjna: Zygmunt Berdychowski, Przewodniczący Rady Programowej Forum Ekonomicznego w Karpaczu, w rozmowie z magazynem „Raport ESG” podjął najważniejsze tematy dotyczące współczesnych wyzwań, przed którymi stoi Europa i świat. Dyskusja obejmowała takie zagadnienia jak sensowność Europejskiego Zielonego Ładu, konkurencyjność Europy, relacje ze Stanami Zjednoczonymi, strategię obronności oraz znaczenie sztucznej inteligencji.

Czy „razem” jest możliwe?

Wywiad rozpoczyna się od pytania o sens wspólnego działania w obliczu rosnących podziałów ekonomicznych, ideologicznych, politycznych i międzypokoleniowych. Zygmunt Berdychowski wyraża przekonanie, iż jedność, choć trudna, jest koniecznością:

„Myślę, iż tego „razem” teraz brakuje w obliczu konfrontacji z Rosją, rywalizacji gospodarek świata zachodniego z gospodarkami Azji Południowo-Wschodniej, zmian, które się dokonują na mapie geopolitycznej świata, czyli formowania się świata wielobiegunowego, a dokładniej rzecz ujmując – multicentrycznego. A to wymaga od nas podejścia „razem” wewnątrz naszej cywilizacji. Gdzie cywilizację definiujemy jako zbiór wartości i przekonań.

(…) Nie mamy innego wyjścia. Ono jest konieczne. Alternatywy nie ma. Europa i Ameryka muszą współpracować, musimy na powrót odzyskać konkurencyjność gospodarczą, konkurencyjność cywilizacyjno-kulturową.”

Zygmunt Berdychowski wraca uwagę, iż współczesny świat coraz mniej czerpie z dorobku zachodnich demokracji. Aby odwrócić ten trend, Zachód musi ponownie udowodnić swoją wartość – nie tylko gospodarczą, ale również kulturową. Przykładem wyzwań jest utrata dominacji Hollywood na rzecz Bollywood czy chińskiego przemysłu filmowego, co symbolizuje szersze zmiany na globalnej mapie wpływów.

Europejski Zielony Ład: ambitne cele czy utopijne marzenia?

Podczas rozmowy Zygmunt Berdychowski odnosi się do kwestii Europejskiego Zielonego Ładu. Zwraca uwagę, iż dotychczasowa strategia, promowana m.in. przez Fransa Timmermansa, była zbyt ambitna, a przez to nieosiągalna:

„Przystępowaliśmy do realizacji tej polityki nie mając odpowiednich technologii”

Jednym z problemów jest brak możliwości magazynowania energii na odpowiednią skalę, co ogranicza zdolność do pełnego wykorzystania odnawialnych źródeł energii, takich jak słońce czy wiatr. Dodatkowym wyzwaniem są ambitne cele, takie jak zakaz rejestracji samochodów spalinowych od 2035 roku czy wymóg zeroemisyjności budynków:

„Zmiana przyjętej polityki powinna się dokonać też z tego powodu, iż wprowadzono cła ochronne na samochody elektryczne produkowane w Europie, które muszą konkurować z samochodami chińskimi. Proszę zwrócić uwagę – już nie z chińskim litem, kobaltem, bateriami, tylko z samochodami. W odpowiedzi na europejskie cła władze chińskie podjęły decyzję, iż metale ziem rzadkich są dobrem narodowym i w związku z tym pozostaną własnością państwa a skala ich eksportu będzie podlegała ścisłej kontroli. To oznacza, iż jeden z filarów europejskiej transformacji w przemyśle samochodowym pada! Europa z jednej strony chciała za wszelką cenę przyspieszyć ewolucję w transporcie, zakładając, iż baterie litowo-jonowe będą ciągle z Chin dostarczane”

Zygmunt Berdychowski zwraca uwagę na absurdalność zakładanych terminów w kontekście sytuacji gospodarczej i technologicznej poszczególnych krajów. Wskazuje na przykład Warszawy, gdzie osiągnięcie zeroemisyjności budynków w tak krótkim czasie jest jego zdaniem „fizycznie niemożliwe”:

„Specjaliści mówią o 5-6 mln budynków, a mamy do dyspozycji tak naprawdę 11 lat. (…) Codziennie 2 tys. budynków w Polsce musiałoby być oddanych do użytku w nowym standardzie.”

Wyścig o metale ziem rzadkich i globalne zmiany

Metale ziem rzadkich, najważniejsze dla produkcji nowoczesnych technologii, są kolejnym obszarem, gdzie Europa stoi przed wyzwaniami. Zygmunt Berdychowski zauważa, iż Chiny kontrolują 70% wydobycia i rafinacji tych surowców. Podkreśla, iż kraje posiadające zasoby tych metali, jak Francja, nie podejmują prób ich eksploatacji ze względu na przepisy środowiskowe.

Wywiad wskazuje na zmiany w podejściu do surowców na świecie. Zygmunt Berdychowski zauważa:

„Nawet najsłabsi partnerzy mówią, iż chcą czerpać korzyści również z tego, co my w oparciu o ich surowiec wyprodukujemy. Stąd Europejczycy muszą na nowo zdefiniować swoje łańcuchy dostaw i strategiczne cele, które ma osiągać europejska gospodarka. Zafascynowanie energetyką odnawialną? OK, ale trzeba szukać źródeł dostaw ciasteczek krzemowych, pozwalających przekształcić energię słoneczną w prąd”

To podejście zmusza Europę do ponownego zdefiniowania swoich łańcuchów dostaw i celów strategicznych.

Zrównoważony rozwój a globalna konkurencja

Zrównoważony rozwój, choć najważniejszy dla przyszłości, niesie ryzyko zaburzeń w łańcuchach dostaw. Zygmunt Berdychowski zauważa, iż produkcja już teraz jest przenoszona do państw pozaeuropejskich, takich jak państwa Afryki Północnej, gdzie prawo środowiskowe jest mniej restrykcyjne. Wprowadzenie podatku od śladu węglowego mogłoby odwrócić ten trend, choć jednocześnie spotkałoby się z retorsjami ze strony państw azjatyckich.

Podkreśla, iż europejskie cele klimatyczne muszą być realistyczne i dostosowane do możliwości technologicznych oraz gospodarczych poszczególnych państw.

Obrona czy cele klimatyczne? Dylematy finansowe

W kontekście finansowym Zygmunt Berdychowski zauważa, iż połączenie inwestycji w obronność i realizację ambitnych celów klimatycznych jest niemożliwe. Zwraca uwagę, iż Europa przez lata korzystała z „jazdy na gapę” w zakresie bezpieczeństwa, opierając się na wsparciu Stanów Zjednoczonych:

„Amerykanie ustami Trumpa, później Bidena, a niedługo prawdopodobnie znów Trumpa mówili, mówią i będą mówić – musicie płacić za swoją obronność.”

To zmusza Europę do ponownego przemyślenia swoich priorytetów budżetowych, zwłaszcza w kontekście nowych wyzwań geopolitycznych.

Forum Ekonomiczne w Karpaczu – miejsce refleksji i dialogu

Zygmunt Berdychowski podkreśla, iż Forum Ekonomiczne w Karpaczu, którego jest Przewodniczącym Rady Programowej, stanowi wyjątkową platformę do omawiania takich tematów jak Zielony Ład, konkurencyjność Europy czy globalne relacje. Jego zdaniem, Forum to miejsce, gdzie różne perspektywy mogą spotkać się w dialogu, a uczestnicy mają okazję wypracować konkretne rozwiązania.

Podsumowanie

Rozmowa z Zygmuntem Berdychowskim to głęboka analiza współczesnych wyzwań, przed którymi stoi Europa. Od zrównoważonego rozwoju, przez konkurencyjność gospodarczą, po relacje międzynarodowe i obronność – każdy z tych tematów wymaga uwzględnienia zarówno lokalnych ograniczeń, jak i globalnych zależności.

Wywiad stanowi inspirację do refleksji nad przyszłością, w której ambitne cele muszą iść w parze z realistycznym planowaniem i współpracą międzynarodową. Forum Ekonomiczne w Karpaczu jawi się jako idealne miejsce do podjęcia tych ważnych tematów i wypracowania konstruktywnych rozwiązań.

Agencja Informacyjna, Opinie /MNS, źródło: Raport ESG / Ilustracja Ideogram / 22.11.2024