Błonica, znana również jako dyfteryt, to poważna choroba zakaźna wywoływana przez bakterie Corynebacterium diphtheriae. Choroba ta atakuje głównie błony śluzowe dróg oddechowych, gardło, migdałki oraz krtań, ale w zaawansowanych przypadkach może prowadzić do uszkodzeń serca, nerek i układu nerwowego. O chorobie znów stało się głośno za sprawą – 6-letniego niezaszczepionego dziecka, które podczas pobytu w jednym z państw afrykańskich zaraziło się błonicą. Z powodu trudności w oddychaniu trafiło do szpitala, wymagało leczenia respiratorem w oddziale intensywnej terapii. Podano antytoksynę błoniczą, antybiotykoterapię, ale mimo to aktualnie jego stan lekarze określają jako ciężki, ale stabilny.
Służby sanitarne podkreślają, iż błonica to choroba szczególnie niebezpieczna, o wysokiej śmiertelności i ryzyku powikłań, a przy tym wysoce zakaźna. jeżeli dzieci i młodzież są szczepione zgodnie z kalendarzem, to są przed nią chronione. Szczepienia przeciw błonicy są w Polsce stosowane od końca lat 50. XX w.
—
Błonica – leczenie i zapobieganie
Błonica jest chorobą zakaźną szczególnie niebezpieczną i wysoce zakaźną wywoływaną przez bakterie maczugowca błonicy. Choroba przenoszona jest drogą kropelkowo-powietrzną lub przez bezpośredni kontakt z wydzielinami albo przedmiotami osobistymi osoby chorej lub nosiciela. Głównym źródłem zakażenia jest człowiek. Okres wylęgania może wynosić od 1 do 7 (10) dni. Wybrane szczepy bakterii produkują toksynę błoniczą, która ma potencjał uszkodzenia mięśnia sercowego, mózgu czy nerek.
W typowych przypadkach, bakteria atakuje górne drogi oddechowe, najczęściej wywołuje zapalenie gardła i krtani. Możliwe jest również zapalenie skóry, spojówek lub narządów płciowych. W początkowej fazie choroby pojawiają się gorączka, dreszcze, ból gardła, ból głowy, trudności z połykaniem.
Wraz z rozwojem zakażenia dochodzi do znacznego powiększenia węzłów chłonnych i obrzęku szyi. Na błonie śluzowej gardła i migdałków występują charakterystyczne biało-szare naloty. Dochodzi do zmniejszenia światła dróg oddechowych, co grozi uduszeniem – z tego względu choroba dawniej nazywana była „duszącym aniołem”. Mogą wystąpić zaburzenia rytmu serca, drgawki, porażenia mięśni, a choćby zgon.
Choroba występuje endemicznie w przeludnionych krajach w Afryce, Azji czy Ameryce, w których nie wprowadzono lub zaniedbano szczepienia, może więc zostać zawleczona przez podróżnych czy migrantów. Ryzyko zakażenia wzrasta u niezaszczepionych osób wyjeżdżających w rejony endemiczne, osób z zaburzeniami odporności, w tym po przeszczepieniu narządu.
Diagnostyka i leczenie
Do wstępnego rozpoznania błonicy dochodzi najczęściej na podstawie wywiadu i objawów klinicznych. Potwierdzenie rozpoznania jest możliwe po przeprowadzeniu badań laboratoryjnych, po wyizolowaniu bakterii maczugowca błonica z wymazu pobranego od chorego lub po wykonaniu testów na toksynotwórczości. Błonica podlega obowiązkowej hospitalizacji, leczenie polega na stosowaniu antybiotyków oraz podaniu antytoksyny czyli surowicy zawierającej przeciwciała przeciw toksynie błoniczej. W przypadku braku wdrożenia odpowiedniego leczenia, śmiertelność może wynosić choćby 30-50%.
Zapobieganie
Najskuteczniejszym sposobem zapobiegania błonicy jest szczepienie. U osób nieuodpornionych choroba może mieć ciężki przebieg i prowadzić do licznych powikłań oraz śmierci. W Polsce szczepienia przeciwko błonicy objęte są obowiązkiem szczepień od połowy lat 50 XX wieku.
Pełny cykl szczepień obejmuje 4 dawki podstawowe u dzieci do 1,5 roku oraz 3 dawki przypominające w 6, 14 i 19 roku życia. Wykonanie pełnego cyklu szczepień zapewnia wysoką ochronę przed zachorowaniem, wynoszącą 87-99%. Osobom dorosłym zaleca się wykonanie co 10 lat szczepienia przeciw błonicy pojedynczą dawką przypominającą w połączeniu ze szczepieniem przeciwko tężcowi i krztuścowi.
—
GIS / IB
