3 godzin temu
Wielu Polaków nie sporządza testamentu, zakładając, iż po ich śmierci majątek automatycznie trafi do najbliższych. Tymczasem dziedziczenie ustawowe rządzi się sztywnymi zasadami, które nie zawsze pokrywają się z wolą zmarłego. Sprawdzamy, kto i w jakiej kolejności przejmie twój majątek, jeżeli nie zostawisz testamentu.
Fot. Fizkes / Shutterstock.com
Tak podzielą twój majątek, jeżeli nie sporządzisz testamentu. Poradnik krok po kroku
Wiele osób wychodzi z założenia, iż brak testamentu nie stanowi problemu, bo „prawo i tak odda wszystko rodzinie”. To tylko częściowo prawda. Dziedziczenie ustawowe rzeczywiście działa automatycznie, ale jego zasady bywają zaskakujące i nie zawsze pokrywają się z wolą zmarłego. W praktyce może to oznaczać nie tylko nieoczekiwany podział majątku, ale także rodzinne konflikty. Oto prosty poradnik, który wyjaśnia, co dokładnie stanie się z twoim majątkiem, jeżeli nie sporządzisz testamentu.
Dziedziczenie ustawowe – kiedy wchodzi w grę
Jeśli po śmierci nie zostawisz testamentu, zastosowanie ma dziedziczenie ustawowe, opisane w Kodeksie cywilnym. Oznacza to, iż nie decydują twoje intencje, ale sztywna kolejność spadkobierców określona w przepisach. Sąd lub notariusz nie analizują relacji rodzinnych ani faktycznych więzi – liczy się wyłącznie stopień pokrewieństwa.
Najpierw małżonek i dzieci
W pierwszej kolejności spadek dziedziczą małżonek oraz dzieci. Majątek dzielony jest między nich w równych częściach, z zastrzeżeniem, iż udział małżonka nie może być mniejszy niż jedna czwarta całości spadku. Dotyczy to zarówno dzieci biologicznych, jak i przysposobionych – prawo traktuje je identycznie.
Jeżeli jedno z dzieci nie dożyło otwarcia spadku, jego część nie znika. Przechodzi na jego potomków, czyli wnuki spadkodawcy. Ten mechanizm sprawia, iż majątek „schodzi w dół” linii rodzinnej.
Gdy nie ma dzieci, ale jest małżonek
Jeśli zmarły nie miał dzieci, ale pozostawił małżonka, sytuacja wygląda inaczej. Wówczas małżonek dziedziczy wspólnie z rodzicami spadkodawcy. Każdy z rodziców otrzymuje część majątku, a jeżeli jedno z nich nie żyje – jego udział przypada rodzeństwu zmarłego.
Dla wielu osób to moment zaskoczenia. Brak testamentu może sprawić, iż część majątku trafi do teściów lub rodzeństwa, choćby jeżeli relacje były od lat zerwane.
Brak małżonka i dzieci – kto wtedy dziedziczy
Gdy spadkodawca nie pozostawił ani małżonka, ani dzieci, do dziedziczenia powołani są rodzice. jeżeli oni również nie żyją, spadek przechodzi na rodzeństwo, a w dalszej kolejności na ich dzieci.
W następnych etapach dziedziczenia ustawowego pojawiają się dziadkowie, a potem ich potomkowie, czyli wujowie, ciotki i kuzyni. Zawsze obowiązuje zasada pierwszeństwa bliższego stopnia pokrewieństwa.
Kiedy majątek trafia do gminy lub Skarbu Państwa
Jeżeli zmarły nie miał żadnych krewnych uprawnionych do dziedziczenia, spadek nie przepada. W takiej sytuacji przechodzi na gminę ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy, a jeżeli nie da się go ustalić – na Skarb Państwa. To najbardziej skrajny, ale realny scenariusz w przypadku osób samotnych bez rodziny.
Dlaczego testament zmienia wszystko
Testament pozwala samodzielnie zdecydować, kto i w jakiej części otrzyma majątek. Bez niego obowiązują wyłącznie przepisy, które nie uwzględniają relacji, konfliktów ani osobistych decyzji. Co ważne, testament nie musi być skomplikowany – wystarczy prosty dokument, sporządzony zgodnie z prawem.
Brak testamentu to oddanie decyzji ustawodawcy. Sporządzenie go to realna kontrola nad losem swojego majątku i sposób na uniknięcie sporów między bliskimi. jeżeli zależy ci, by pieniądze i nieruchomości trafiły dokładnie tam, gdzie chcesz, testament nie jest formalnością – jest koniecznością.
