Można tu zobaczyć blisko dwa tysiące zachowanych macew. To jeden z najlepiej zachowanych cmentarzy żydowskich w województwie łódzkim. Najstarsze nagrobki pochodzą z XVIII wieku. Znajdują się tu także ohele piotrkowskich cadyków. To nowy cmentarz żydowski założony na ówczesnych obrzeżach miasta.
Cmentarz żydowski przy ulicach Spacerowej i Krętej powstał około 1792 r. Był jednak drugim cmentarzem żydowskim w Piotrkowie Trybunalskim. Pierwszy istniał przy synagodze pomiędzy obecnymi ulicami Wojska Polskiego i Jerozolimską.
https://trybunalski.pl/wiadomosci/historia/krakowka-to-nie-tylko-ulica-ale-tez-piotrkowskie-osiedle-lezy-w-z-najstarszych-czesci-miasta-zdjecie/bbPKGKI5Lp62MzAlWjdPNajstarsza żydowska nekropolia w Piotrkowie
Społeczność żydowska w Piotrkowie zamieszkiwała początkowo grunty sąsiadujących z miastem. Żydzi nie mogli się osiedlać w mieście na mocy prawa "de non tollerandis Judaeis”. Dopiero w 1679 r. na mocy dedykowanego przywileju wyznawcy religii mojżeszowej otrzymali pozwolenie na osiedlenie się na gruntach należących do Ossolińskich i założenie dzielnicy oraz sformowanie kahału. Wcześniej podlegali gminie w Rozprzy i tam odbywały się pochówki.
W 1689 r. wzniesiono bożnicę a niedługo potem zaczął działać położony przy niej cmentarz. Ostatnich pochówków przy synagodze dokonano w 1795 r. Otwarty został wówczas nowy cmentarz za miastem.
Stary, zapełniony cmentarz przed II wojną światową miał zachowanych tylko około 30 nagrobków. W czasie okupacji hitlerowskiej cmentarz był miejscem egzekucji ludności żydowskiej, został też wówczas kompletnie zniszczony.
Jego powierzchnia to w tej chwili 0,03 ha. Teren ogranicza niska podmurówka z kamieni, Brak jest śladów pochówków, nie zachowały się też ślady podziału na kwatery i ciągów komunikacyjnych. Teren ma formę skweru o trawiastej nawierzchni. Znajduje się na nim głaz z tablicą upamiętniającą piotrkowskich Żydów i historię miejsca.
https://trybunalski.pl/wiadomosci/historia/pierwsze-w-europie-getto-zydowskie-powstalo-w-piotrkowie-obejmowalo-obszar-czesci-starego-miasta-zdjecia/fib2DPHE2qvJeYBHEuXkNowy cmentarz żydowski w Piotrkowie
Pod koniec XVIII w. zdecydowano o otwarciu nowego cmentarza żydowskiego na tzw. Zagórkach. Najstarszy zespół nagrobków obejmuje stele z piaskowca datowane na ostatnią dekadę XVIII wieku.
Na cmentarzu pochowani są miejscowi cadycy. Wybudowano dla nich specjalne ohele, czyli rodzaj kapliczki nad mogiłą.
Spoczywa tu Chaim Dawid Bernard syn Isachara Bera z Działoszyna, zmarły 4 lutego 1858 r., cadyk i lekarz, uczeń Jakowa Icchaka Horowica "Widzącego z Lublina" i Dawida Biedermana z Lelowa.
Kolejny to Meir Menachem Finkler, zmarły w I ćwiartce XX w., cadyk z dynastii radoszyckiej.
Trzeci to Isachar Dow Ber ha-Kohen syn Awrahama Cwi Tornheim z Wolborza, zmarły 8 października 1877 r., cadyk, uczeń Urie ze Strzelisk, Isachara Dowa z Radoszyc i Eliezera Hofsteina z Kozienic, Menachem Mosze Waltfried, cadyk z Rozprzy.
Isachar Dow Ber ha-Kohen syn Awrahama Cwi Tornheim z Wolborza, zmarły w dn. 8 października 1877 r., cadyk, uczeń Urie ze Strzelisk, Isachara Dowa z Radoszyc i Eliezera Hofsteina z Kozienic oraz Menachem Mosze Waltfried, cadyk z Rozprzy.
Współcześnie odrestaurowano trzy ohele cadyków oraz odsłonięto tablice upamiętniające postacie ważne dla żydowskiej społeczności Piotrkowa: cadyka Chaima Dawida Bernarda, ostatniego rabina Piotrkowa Mosze Chaima Laua i twórcy wielu tutejszych macew Arona Horowicza.
W czasach PRL w ceglanym murze przy bramie umieszczone zostały tablice z brązu, upamiętniające kaźń narodu żydowskiego, a w masowych mogiłach pochowano ofiary nazizmu: w jednej spoczęły szczątki zabitych na cmentarzu, a w drugiej – ekshumowanych z Lesie Rakowskim.
Z nagrobków odzyskanych przy remoncie dróg utworzone zostało lapidarium. Odnalezionych 130 płyt umieszczono wzdłuż południowego muru cmentarza.
https://trybunalski.pl/wiadomosci/historia/piotrkowskie-osiedle-ktore-powstalo-w-socjalistycznym-czynie-mialo-sluzyc-robotnikom-z-sigmateksu-zdjecia/DlLrSP4hvqaYFQ6sEOdcJak upamiętnić zmarłych na żydowskim cmentarzu?
W kulturze Żydów polskich zgodnie z tradycją, osoby odwiedzające cmentarze żydowskie kładą małe kamyki na nagrobkach.
Nawiązuje to między innymi do zapisu w Księdze Jozuego (7,26): „I wznieśli nad nim wielki stos kamieni, który jest aż do dnia dzisiejszego.” W czasach biblijnych kamienie zabezpieczały zwłoki złożone w grobie.
Grobów nie dekoruje się kwiatami, co jest uznawane za pogański obyczaj. Kwiaty nie służą zmarłemu, a czynione jest dla podkreślenia bogactwa jego żyjącej rodziny. Zgodnie z tymi zasadami, na grobach Żydów ortodoksyjnych nigdy nie składano kwiatów i nie sadzono ozdobnych krzewów.
Inne poglądy reprezentowały środowiska reformatorskie. Współcześnie w Izraelu na wielu cmentarzach, gdzie spoczywają żołnierze polegli w walce o niepodległość kraju, sadzi się kwiaty, a trzeciego dnia siwan, w Dniu Pamięci, odwiedzający składają na nich wiązanki i kwiaty.
By uczcić pamięć zmarłych zapalano świece na cmentarzu, podczas odwiedzin grobów krewnych i cadyków. Po 1945 ustalił się zwyczaj zapalania sześciu świec, mających symbolizować 6 milionów Żydów, zamordowanych w Europie, w czasie II wojny światowej. Ustawia się je w miejscach masowych grobów i na pomnikach upamiętniających śmierć ofiar Holokaustu.
