1 dzień temu
Dr med. Paweł Rajewski, prof. WSNoZ, MBA już w sobotę odsłoni swój podpis w Bydgoskiej Alei Autografów. Z tej okazji rozmawiamy z nim o przyznanym wyróżnieniu, o świadomości bydgoszczan na temat zdrowia, profilaktyki i szczepień, trwającym okresie wzmożonych zachorowań na infekcje wirusowe dróg oddechowych, a także o wyzwaniach, jakie czekają nasze społeczeństwo.
Co dla Pana oznacza wyróżnienie podpisem w Bydgoskiej Alei Autografów?
To dla mnie szczególne wyróżnienie i niewątpliwie ogromny zaszczyt znaleźć się w tak znakomitym gronie wybitnych osób wyróżnionych w poprzednich latach, tym bardziej, iż jestem rodowitym bydgoszczaninem. Chociaż znam wiele, naprawdę wiele osób, które bardziej zasługują na to wyróżnienie – np. mój ojciec, wspaniały lekarz, mój pierwszy nauczyciel zawodu, niewątpliwy autorytet uczący zawsze holistycznego podejścia do pacjenta, prof. Waldemar Halota – twórca nowoczesnego zakaźnictwa w Bydgoszczy czy prof. Maciej Słupski, wybitny chirurg-transplantolog, twórca bydgoskiego ośrodka transplantacji wątroby, którego członkiem mam przyjemność być również od samego początku. To wyróżnienie to także dowód, iż moja praca, będąca jednocześnie moją pasją, ma sens i stanowi motywację do dalszych działań. Działam dalej dla miasta Bydgoszczy, dla województwa kujawsko-pomorskiego, dla Polski, a przede wszystkim dla moich pacjentów, bo to w zawodzie lekarza jest priorytetem.
Był Pan zaskoczony przyznanym wyróżnieniem?
Telefon od Pana Prezydenta Bydgoszczy Rafała Bruskiego bardzo mnie zaskoczył, bo przebywałem wówczas wraz synem i przyjaciółmi, jak co roku o tej porze, na kite surfingu w El Gouna, na krótkim, ale intensywnym i aktywnie sportowym urlopie. Wiedziałem, iż moja kandydatura została zgłoszona przez kilka instytucji pożytku społecznego, a przede wszystkim, co istotnie ważne, przez mieszkańców Bydgoszczy do tegorocznego wyróżnienia w „Alei Bydgoskich Autografów” przy ulicy Długiej. Nominowany byłem już do niej wcześniej po pandemii COVID-19 w Polsce, a symboliczną „Katarzynkę” na ulicy Szerokiej w Toruniu odsłaniałem w 2021 roku w imieniu osób zaangażowanych w walkę z koronawirusem SARS-CoV- 2 w naszym województwie kujawsko-pomorskim. Kapituła przyznająca wyróżnienie miała zebrać się i obradować w piątek, 19 września, czyli po moim powrocie do Polski, a zebrała się wyjątkowo o kilka dni wcześniej – we wtorek, 16 września.
Wobec powyższego telefon od Pana Prezydenta był dla mnie jak wspomniałem zaskoczeniem. Myślałem, iż coś się wydarzyło w aspekcie ochrony zdrowia – w końcu mamy początek typowego okresu infekcyjnego w Polsce związany z nowymi subwariantami SARS-CoV-2, typowy okres wzmożonych zachorowań na grypę, RSV czy inne infekcje wirusowe dróg oddechowych. Inną możliwością był telefon w sprawie konferencji na temat szczepień z zakresu medycyny podróży, której jestem kierownikiem naukowym i współorganizatorem z ramienia Fundacji, wraz z CM Gizińscy, a o patronat honorowy wystąpiliśmy właśnie do Pana Prezydenta. Była to więc niezwykle miła niespodzianka na urlopie, ale telefon odbierałem z przekonaniem, iż coś się wydarzyło i jestem gdzieś potrzebny.
Jak nasze miasto prezentuje się na tle innych pod względem świadomości na temat zdrowia, profilaktyki czy szczepień?
Wszyscy doskonale wiemy, jak ważna jest edukacja zdrowotna, jak ważna jest profilaktyka, zwłaszcza chorób cywilizacyjnych – otyłości, cukrzycy, zaburzeń lipidowych czy chorób sercowo-naczyniowych, chorób nowotworowych, wykonywanie okresowych badań przesiewowych, w tym korzystanie z akcji prowadzonych przez NFZ np. Moje Zdrowie, świadomość zagrożeń ze strony zdrowia, w tym zagrożeń wynikających z chorób zakaźnych i potrzeby szczepień ochronnych.
W pewnych obszarach prozdrowotnych jako Bydgoszcz mamy się czym pochwalić, ale niestety pod względem świadomości, profilaktyki czy szczepień ochronnych nasze miasto nie różni się znacznie od innych. To wynik zaniedbań prozdrowotnych systemowych, braku edukacji w zakresie zdrowia od wielu lat, w domach, a także od wczesnych lat przedszkolnych, szkolnych, oczywiście w sposób dostosowany do aktualnego rozwoju psycho-fizycznego człowieka. Dzieci, młodzież często pozostawieni są sami sobie, w świecie wirtualnym, gier, mediów społecznościowych, pseudoekspertów i nie potrafią często rozróżnić prawdy od tzw. fake newsów. Nie potrafią korzystać z wiarygodnych źródeł i nie wiedzą, gdzie szukać sprawdzonych informacji, a często nie mają lub nie wiedzą kogo można zapytać. Najbardziej wydaje się przykre, to, iż często ich rodzice – pokolenie 30- i 40-latków również tego nie wie.
Najbardziej widoczne było to podczas minionej pandemii COVID-19, gdzie mierzyliśmy się jako lekarze z wieloma problemami społecznymi ze strony pacjentów i związanym z tym heitem i mową nienawiści – od teorii spiskowych, iż nie ma koronawirusa, a w szpitalach leżą statyści, zdrowe osoby, a maseczki, zachowanie dystansu czy dezynfekcja rąk nie jest konieczna, a tym bardziej izolowanie chorych, po mit na temat szkodliwości szczepień ochronnych przeciwko COVID-19 , a jedyną motywacją do ich wykonania na początku nie był aspekt zdrowotny, a chęć wyjazdu zagranicę i związane z tym tzw. paszporty covidowe! Niestety na kanwie tego pojawiła się duża ilość szarlatanów, w tym lekarzy, którzy poparli ruch antyszczepionkowy, nagminnie zniechęcając do szczepień lub wypisując niezgodne z literą prawa zaświadczenia medyczne o przeciwwskazaniach do szczepienia lub promowali niesprawdzone teorie lecznicze, np. amantadyną w mediach społecznościowych. Na szczęście zajęły się nimi Izby Lekarskie, części z nim zawieszono lub odebrano prawo wykonywania zawodu, część jest w tej chwili w toku.
Ale potrafiliśmy z drugiej strony w Bydgoszczy już w pierwszych dniach inwazji Rosji na Ukrainę zorganizować wiele oddolnych akcji prozdrowotnych, pomocy medycznej dla pierwszych uchodźców zanim jeszcze weszła ustawa gwarantująca pełny dostęp i świadczenia bezpłatne i gwarantowane dla nich. Zorganizowaliśmy m.in. grupę lekarzy różnych specjalizacji, która udostępniła swoje numery telefonów i była dostępna w tych pierwszych newralgicznych dniach wojny, udzielając bezpłatnie porad lekarskich.
W Bydgoszczy zorganizowaliśmy także wiele akcji bezpłatnego testowania w kierunku HCV i zachęcaliśmy do badania i szczepień ochronnych. W tym czasie przeprowadziliśmy także konferencję społeczną Zdrowie 2.0 poświęconą problemom uchodźców oraz kilka bezpłatnych konferencji online dla ludności poświęconych tematyce zdrowotnej uchodźców.
Jesteśmy silnym ośrodkiem akademickim, kształcącym m.in. studentów na wydziale lekarskim Collegium Medicum UMK, na wydziale lekarskim Politechniki Bydgoskiej, kształcimy wielu studentów z zakresu nauk o zdrowiu – na kierunkach pielęgniarstwo, ratownictwo medyczne, farmacja, fizjoterapia, kosmetologia, a ostatnio również stomatologia, ta świadomość społeczna na temat zdrowia systematyczne rośnie. Collegium Medicum od wielu lat organizuje „Medyczne środy”, czyli otwarte cykle wykładów popularnonaukowych dla mieszkańców, podczas których miałem okazje kilkukrotnie występować. Moja Uczelnia – Wyższa Szkoła Nauk o Zdrowiu, najstarsza niepubliczna uczelnia medyczna w regionie, która w tym roku obchodzi swoje 20-lecie istnienia, w której pełnię funkcje rektora od lat inicjuje i włącza się w różne akcje społeczne, prozdrowotnie organizując różne wydarzenia mające na celu edukację zdrowotną mieszkańców Bydgoszczy i okolic organizując pikniki zdrowia, białe miasteczka, bezpłatne badania czy konferencje.
W Bydgoszczy umiejscowione są również najważniejsze szpitale w regionie – Szpitale Uniwersyteckie, Wojewódzki Szpital Obserwacyjno-Zakaźny, Kujawsko-Pomorskie Centrum Pulmonologii, Centrum Onkologii, X Wojskowy Szpital Kliniczny, Szpital Kliniczny Politechniki Bydgoskiej czy Szpital MSW, które także cyklicznie włączają się w edukacje społeczną oraz przeprowadzają badania profilaktyczne.
W ostatnich latach zauważalny jest także udział Kujawsko-Pomorskiego Oddziału NFZ w Bydgoszczy w podnoszeniu świadomości zdrowotnej mieszkańców, organizujący i zachęcający do udziału w bezpłatnych akcjach profilaktycznych z różnych dziedzin medycyny, często we współpracy z Urzędem Wojewódzkim i Urzędem Miasta. Również same miasto Bydgoszcz jest organizatorem badań profilaktycznych dla swoich mieszkańców, z których coraz więcej osób korzysta. Także Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Bydgoszczy od lat jest jednym z liderów w popularyzacji zdrowia i szczepień ochronnych organizując wiele spotkań i publikując materiały w mediach społecznościowych.
Nasze bydgoskie media, szczególnie Telewizja Polska i Radio PiK, a także lokalne gazety zaangażowane są czynnie w edukację prozdrowotną i promocję szczepień ochronnych zapraszając ekspertów z różnych dziedzin medycyny, za co w ostatnich latach wielu dziennikarzy zostało docenionych na tle Polski.
Jako województwo i Bydgoszcz zwracamy z pewnością uwagę innych miast poprzez zaangażowanie naszych farmaceutów w proces szczepień ochronnych związany z rozszerzeniem ich kompetencji zawodowych. Nowe kompetencje farmaceutów sprawiły, iż coraz więcej szczepień można wykonać w aptekach,a rola farmaceuty w promocji zdrowia, profilaktyce chorób zakaźnych i promocji szczepień ochronnych wyraźnie się zwiększyła i jest to już u nas zauważalne i jest to nowy standard, na który ja osobiście bardzo liczę.
Od 2021 r. farmaceuci mogą wykonywać szczepienia ochronne po ukończeniu odpowiednich szkoleń (teoria + praktyka). Pandemia COVID-19 przyspieszyła proces – apteki stały się jednym z głównych punktów szczepień. Od 2023 r. w aptekach można zaszczepić się nie tylko przeciw COVID-19 i grypie, ale także m.in. przeciw krztuścowi, błonicy, tężcowi (szczepionka Tdap), a stopniowo wprowadzane zostały kolejne aż do 25 sierpnia 2025 r., gdzie lista szczepień wzbogaciła się o szczepienia przeciw KZM, HPV, półpaścowi, odrze, śwince i różyczce, polio, WZW A i B oraz RSV
Korzyści z rozszerzenia kompetencji farmaceutów to na pewno łatwiejszy dostęp – apteki są bardziej dostępne niż przychodnie (większa liczba punktów, dłuższe godziny otwarcia). Odciążenie systemu ochrony zdrowia – część szczepień nie wymaga już wizyty u lekarza POZ. Dzięki temu występuje zwiększenie wyszczepialności – zwłaszcza w grupach osób, które wcześniej rezygnowały ze względu na kolejki czy formalności. Wzrost prestiżu zawodu farmaceuty – pacjenci zaczynają postrzegać farmaceutów nie tylko jako osoby wydające leki, ale też jako ekspertów zdrowia publicznego.
Szczerze mówiąc, osobiście duże nadzieje pokładałem i dalej pokładam z przedmiotem Edukacji zdrowotnej w szkołach…
Niedawno skomentował Pan raport dotyczący rezygnacji z Edukacji Zdrowotnej, komentując, iż jest to klęska naszego społeczeństwa. Jak możemy podnosić świadomość Polaków na temat zdrowia?
Dokładnie, to nie wielka klęska Edukacji Zdrowotnej, tylko społeczeństwa. Jak chcemy podnieść świadomość Polaków na temat zdrowia, szczególnie w kontekście profilaktyki chorób cywilizacyjnych jako szeroko pojętą prewencję otyłości, zaburzeń lipidowych, cukrzycy, a w konsekwencji chorób sercowo-naczyniowych? To także profilaktyka nowotworów czy promocja szczepień ochronnych. Gdzie mają się uczyć tego nasze dzieci, wnuki? Z mediów społecznościowych, od pseudoekspertów? Z niesprawdzonych informacji dalekich od medycyny opartej na dowodach naukowych? Nie może być to przedmiot na zasadzie dobrowolności i to na pierwszej lub ostatniej lekcji! W mojej opinii wprowadzenie obowiązkowej edukacji zdrowotnej, której wyniki byłyby oceniane i odnotowywane na świadectwie, stanowiłoby istotny krok w kierunku poprawy świadomości zdrowotnej społeczeństwa. Tego rodzaju systemowe rozwiązanie mogłoby w znaczący sposób przyczynić się do ograniczenia zjawisk takich jak szarlataneria, wróżbiarstwo, praktyki znachorskie czy rozpowszechnianie dezinformacji medycznej, które coraz częściej obserwujemy w przestrzeni publicznej.
Niestety, jeżeli nie wprowadzi się obowiązku uczestnictwa w Edukacji zdrowotnej, to czeka nas jako ludzi w bliższej czy dalszej przyszłości samozagłada, a na pewno wzrost chorób cywilizacyjnych, chorób przenoszonych drogą płciową w tym HIV oraz powrót zapomnianych chorób zakaźnych. Czas na przebudzenie! Czas na rozsądek! Czas zadbać o przyszłe pokolenia!
Wkrótce w Bydgoszczy odbędzie się „I Kujawsko-Pomorskie Spotkanie Wakcynologiczne – Praktyczne Aspekty Medycyny Podróży”. Do kogo adresowane jest to wydarzenie i dlaczego warto w nim uczestniczyć?
Szczepienia ochronne przeciwko chorobom zakaźnym są jednym z największych odkryć medycyny i kamieni milowych w zwalczaniu tych chorób. Dzięki szczepieniom co roku ratujemy życie milionów ludzi na świecie, zapobiegając chorobom lub zmniejszając ryzyko ich ciężkiego przebiegu i powikłań. Szczególne znaczenie maja dla dzieci, kobiet w ciąży, gdyż chronią kobietę ciężarną, płód i noworodka, a także dla osób z chorobami przewlekłymi, jak również z tzw. grup ryzyka czy podróżujących do państw egzotycznych w ramach medycyny podróży.
Medycyna podróży to dziedzina medycyny zajmująca się profilaktyką zdrowotną osób planujących wyjazdy zagraniczne, zwłaszcza do państw tropikalnych, subtropikalnych i rozwijających się, głównie w Afryce, Azji Południowo-Wschodniej, Ameryce Południowej, Ameryce Środkowej oraz niektórych regionach Oceanii. Jednym z jej najważniejszych elementów są szczepienia ochronne, które mają na celu zapobieganie chorobom zakaźnym występującym poza Europą, jak również ich chemioprofilaktyka np. w przypadku malarii czy stosowanie środków ograniczających przenoszenie wirusów czy bakterii przez wektory (komary, muchy tse-tse, meszki, kleszcze, pchły czy pluskwy) – repelenty, moskitiery i odpowiedni ubiór oraz edukacja.
Rosnąca popularność tych kierunków turystycznych sprawia, iż coraz więcej lekarzy w Polsce staje przed problemami, jakie niesie za sobą poradnictwo związane z medycyną podróży, stąd znajomość jej podstawowych zasad i ciągła aktualizacja wiedzy w tym zakresie w obecnych czasach wydaje się być konieczna.
Stąd między innymi pomysł na tę konferencję, do udziału w której zaprosiłem jako współorganizatora Centrum Medyczne Gizińscy w Bydgoszczy. Moim celem, jako kierownika naukowego i przewodniczącego Komitetu Organizacyjnego konferencji, było od samego początku stworzenie interdyscyplinarnej przestrzeni do wymiany doświadczeń, edukacji oraz omówienia wyzwań, z jakimi możemy się spotkać podczas podróży – zwłaszcza do państw egzotycznych, subtropikalnych i tropikalnych. To wydarzenie ma na celu nie tylko podniesienie świadomości na temat skuteczności i bezpieczeństwa szczepień ochronnych, ale również zwrócenie uwagi na chemioprofilaktykę chorób przenoszonych przez wektory, a także postępowanie w przypadku biegunek podróżnych, skaleczeń, zranień czy oparzeń słonecznych – z uwzględnieniem szczególnych potrzeb dzieci oraz osób z niepełnosprawnością ruchową.
Dlatego do udziału w konferencji zaprosiłem nie tylko wybitnych ekspertów medycznych i lekarzy praktyków, ale także farmaceutów, pielęgniarki oraz kosmetologów. Jestem przekonany, iż tylko w tak szerokim, interdyscyplinarnym gronie możemy holistycznie podejść do problematyki bezpieczeństwa w podróży i zapewnić jak najlepszą ochronę osobom często nieświadomym czyhających zagrożeń.
Również termin konferencji jest nieprzypadkowy, bowiem wrzesień/ październik to w Polsce typowy okres wzmożonych zachorowań na infekcje dróg oddechowych – głównie wirusowych, w tym grypa, RSV czy COVID-19, ale także rozpoczyna się typowy okres wyjazdów do państw egzotycznych, tropikalnych czy subtropikalnych, gdzie jesienią i zimą szukamy ciepła, słońca i wypoczynku, często będąc nieświadomym zagrożeń ze strony chorób zakaźnych, które mogą nas tam spotkać.
Podczas konferencji rozwiążemy również konkurs plastyczny dla młodzieży ze szkół naszego województwa na najlepszy plakat związany z tematyką konferencji wraz z Kuratorium Oświaty jako promocja wiedzy na temat szczepień ochronnych, ich bezpieczeństwa, skuteczności oraz walki z mitami i dezinformacją w mediach społecznościowych i ruchem antyszczepionkowym, a także promocja Edukacji zdrowotnej. Za udział w konferencji przyznane będą punkty edukacyjne: dla lekarzy – 3 pkt., dla farmaceutów – 4 pkt. Udział w wydarzeniu jest bezpłatny.
Patronat honorowy nad konferencją objęło Ministerstwo Zdrowia. Jesteśmy wdzięczni za okazałe wsparcie i zaufanie, które stanowią nie tylko wyraz uznania dla podjętej inicjatywy, ale także podkreślają rangę i znaczenie podejmowanego tematu dla zdrowia publicznego. Patronat Pani Minister jest dla nas zaszczytem oraz motywacją do dalszych działań na rzecz promocji szczepień i edukacji zdrowotnej.
Ponadto, patronaty honorowe przyznali także Wojewoda Kujawsko Pomorski Michał Sztybel, Marszałek Województwa Kujawsko-Pomorskiego Piotr Całbecki, Prezydent Miasta Bydgoszczy Rafał Bruski oraz Polskie Towarzystwo Medycyny Morskiej, Tropikalnej i Podróży.
Wśród patronów konferencji można także wymienić Narodowy Fundusz Zdrowia, Bydgoską Izbę Lekarską, Oddział Bydgosko-Toruński Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych, Wojewódzki Szpital Obserwacyjno – Zakaźny w Bydgoszczy, Wyższą Szkołę Nauk o Zdrowiu w Bydgoszczy. Partnerami konferencji natomiast są Kuratorium Oświaty i Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Bydgoszczy.
Niedawno rozpoczął się okres wzmożonych zachorowań na infekcje wirusowe dróg oddechowych. Czy możemy już mówić o pierwszych wnioskach lub porównaniach do poprzednich lat?
Tak to prawda, wrzesień i październik to w Polsce typowy okres wzmożonej liczby zachorowań na infekcje dróg oddechowych, głównie łagodnych, samoograniczających się dotyczących górnych dróg oddechowych – tzw. przeziębienie o etiologii wirusowych, to typowy okres wzmożonej liczby zachorowań na koronawirusa SARS-CoV-2 czy RSV, ale także typowy początek okresu grypowego, który potrwa najpewniej do marca. I nie jest to nic nadzwyczajnego, a rokrocznie jak zaczyna się wrzesień jesteśmy zdziwieni…A to nic się nie dzieje, to biologia.
Tak jak podkreślałem od dawna, koronawirus SARS-CoV-2 zostanie z nami na zawsze i jak inne wirusy będzie powodował, zwykle sezonowo, wzmożoną ilość zachorowań, zwykle o przebiegu bezobjawowym lub skąpoobjawowym. Stąd nie należy siać paniki i straszyć. Powtórka pandemii na chwilę obecną nam nie grozi. Należy nauczyć się z nim żyć i zadbać szczególnie o tych, dla których zakażenie SARS-CoV-2 może mieć cięższy przebieg i związane z nim powikłania.
Obecnie za liczbę wzmożonych zakażeń SARS-CoV-2 w Polsce odpowiedzialne są dwa nowe podwarianty – Nimbus i Stratus, które wywodzą się z wariantu Omicron – wariantu, który pojawił się w Polsce pod koniec 2021r. – wariant łagodny o małym powinowactwie do tkanki płucnej, rzadko wywołujący pełnoobjawowy COVID-19, jaki pamiętaliśmy z pierwszych czterech fal pandemii, gdzie pacjenci mieli ciężkie śródmiąższowe zapalenie płuc, wymagali hospitalizacji, tlenoterapii czy respiratoterapii, przebiegający głównie bezobjawowo lub skąpoobjawowo, ale o większym potencjale przenoszenia – transmisji. Objawami charakterystycznymi dla podwariantu Nimbus są silny ból gardła – opisywany czasami jako „gardło jak żyletki” – oraz nudności, którym mogą towarzyszyć wymioty. Stratus z kolei charakteryzuje się chrypką i uczuciem dyskomfortu w gardle. Pozostałe objawy są typowe dla infekcji wirusowej. To przeważnie kaszel, gorączka i uczucie zmęczenia, które może utrzymywać się przez choćby klika tygodni.
Stąd wiele osób może być zakażonych, ale o tym nie wiedzieć, może mieć objawy kliniczne zakażenia, ale najczęściej nie wymagające specjalistycznego leczenia, a odpoczynku, nawodnienia czy leczenia objawowego np. stosowania leków przeciwgorączkowych. Obserwujemy to w opiece ambulatoryjnej u lekarzy rodzinnych, gdzie z dnia na dzień przybywa pacjentów z cechami infekcji dróg oddechowych.
Wciąż jest jednak grupa osób, u których przebieg zakażania SARS-CoV-2, mimo dominujących łagodnych wariantów, może wiązać się z powikłaniami. Są to osoby starsze, z przewlekłymi chorobami serca czy dróg oddechowych, z chorobami nowotworowymi czy z niedoborami odporności. Stąd w tej grupie chorych przez cały czas ważne są maseczki ochronne w skupiskach ludzkich oraz szczepienia przeciw COVID-19, a także szybkie rozpoznanie i w razie konieczności leczenie przeciwwirusowe stosowane w terapii SARS-CoV-2. Głównie osoby starsze są hospitalizowane nie z powodu COVID-19, ale z powodu zaostrzenia chorób przewlekłych w wyniku zakażenia SARS-CoV-2 czy odwodnienia spowodowanego gorączką, zmniejszoną ilością przyjmowanych płynów czy biegunką. To samo dotyczy małych dzieci.
W chwili obecnej nie obserwujemy jeszcze wzmożonych zachorowań na wirusa RSV – szczególnie niebezpieczny u noworodków, niemowląt i dzieci do 5 roku życia i osób starszych, który może wywołać ciężkie zapalenie oskrzeli czy płuc wymagających hospitalizacji oraz wirusów grypy. Ale sezon dopiero się rozpoczął i szczyt zachorowań na grypę i RSV prawdopodobnie jeszcze przed nami, wraz ze zmniejszeniem przypadków SARS-CoV-2 najpewniej w drugiej połowie listopada. Dlatego warto sięgnąć jeszcze po szczepienia ochronne, szczególnie w grupach ryzyka, ale także u kobiet w ciąży.
Jeśli masz powyżej 65 lat lub chorujesz przewlekle (m.in. na choroby sercowo-naczyniowe, układu oddechowego, nowotwory), a także w przypadku niedoborów odporności czy przyjmowania leków immunosupresyjnych, warto szczególnie zadbać o profilaktykę. Zalecane są szczepienia ochronne: przeciw grypie (coroczne), przeciw RSV (u osób starszych i z grup ryzyka), przeciw SARS-CoV-2 (aktualna dawka przypominająca) oraz przeciw pneumokokom (jeśli dotychczas nie wykonano). Takie działania znacząco zmniejszają ryzyko ciężkiego przebiegu choroby, hospitalizacji i powikłań. Zmniejszają ryzyko zachorowania, ale przede wszystkich ciężkim powikłaniom w przypadku zachorowania!
Jakie Pana zdaniem wyzwania stoją przed naszym społeczeństwem na najbliższe lata w kwestii zdrowia?
Tych wyzwań jest bardzo dużo i wynikają z wielu zagrożeń, które obserwujemy w dzisiejszych czasach.
Po pierwsze: choroby cywilizacyjne i rozwój medycyny prewencyjnej, medycyny stylu życia ukierunkowanej na profilaktykę czynników ryzyka takich jak nadwaga i otyłość – w tej chwili polskie dzieci tyją najszybciej w Europie, cukrzyca typu 2, zaburzenia lipidowe, stłuszczenie metaboliczne wątroby, choroby sercowo-naczyniowe.
Po drugie: profilaktyka i badania przesiewowe w kierunku chorób nowotworowych.
Po trzecie: antybiotykooporność i walka z ruchem antyszczepionkowym.
Po czwarte: epidemia zakażeń HIV i chorób przenoszonych drogą płciową.
Po piąte: konieczność ułatwienia dostępności do ambulatoryjnej opieki specjalistycznej – AOS– skrócenie kolejek, zwiększenie kontraktów, tworzenie nowych poradni, ułatwienie diagnostyki w ramach AOS – rozbudowanie ambulatoryjnej opieki specjalistycznej przenosząc części świadczeń ze szpitali do poradni
Po szóste: dalszy rozwój nowych programów i ścieżek opieki – Krajowa Sieć Kardiologiczna – KSK, Krajowa Sieć Onkologiczna – KSO, Koordynowana opieka nad chorymi z cukrzycą – KOD, Centra Zdrowia Psychicznego, opieka koordynowana w POZ – integracja AOS z lekarzem POZ w zakresie kardiologii, diabetologii, endokrynologii, pulmonologii.
Po siódme: rozwój e-zdrowia i telemedycyny i zastosowania algorytmów sztucznej inteligencji w medycynie.
Po ósme zapewnienie: większej liczby bezpłatnych miejsc w zakładach opieki długoterminowej –w zakładach opiekuńczo-leczniczych, hospicjach.
Po dziewiąte: łatwiejszy dostęp do rehabilitacji.
Po dziesiąte: dalsze rozszerzanie kompetencji dla farmaceutów, pielęgniarek i pielęgniarzy, diagnostów laboratoryjnych oraz ratowników medycznych.
Niestety, w chwili obecnej z uwagi na sytuację geopolityczną konieczne wydaje się zwrócenie uwagi na szkolenia kryzysowe dla kadr medycznych, ale również dla społeczeństwa z kompletowania apteczki, podstaw ratownictwa, doraźnej pomocy przedlekarskiej, medycyny pola walki na wypadek wojny.
Dr. med Paweł Rajewski – laureat Bydgoskich Autografów 2025
Paweł Rajewski jest lekarzem, dr n. med., profesorem i zarazem rektorem Wyższej Szkoły Nauk o Zdrowiu w Bydgoszczy, jest konsultantem wojewódzkim w dziedzinie chorób zakaźnych dla województwa kujawsko-pomorskiego oraz kierownikiem Oddziału Internistyczno-Zakaźnego i koordynatorem Poradni Leczenia Przewlekłych Zapaleń Wątroby Wojewódzkiego Szpitala Obserwacyjno-Zakaźnego im. Tadeusza Browicza w Bydgoszczy. W latach 2019-2020 pełnił rolę dyrektora ds. medycznych i zarazem Kierownika Oddziału Chorób Wewnętrznych i Hepatologii Wielospecjalistycznego Szpitala Miejskiego im. Emila Warmińskiego w Bydgoszczy, który tam utworzył, wraz z utworzeniem trzeciej w województwie kujawsko-pomorskim Poradni Programów Lekowych Leczenia Przewlekłych Zapaleń Wątroby typu B i C, z których zrezygnował wraz z rozpoczęciem pandemii COVID-19 i powrócił w tym okresie do Wojewódzkiego Szpitala Obserwacyjno-Zakaźnego w Bydgoszczy, angażując się w organizacje i pracę związaną z walką z koronawirusem SARS-CoV-2 w województwie kujawsko-pomorskim.
Jest specjalistą chorób wewnętrznych, specjalistą chorób zakaźnych, specjalistą transplantologii klinicznej, od samego początku jest także związany z Bydgoskim Ośrodkiem Transplantacji Wątroby. Jest także certyfikowanym hepatologiem Polskiego Towarzystwa Hepatologicznego, certyfikowanym lipidologiem Polskiego Towarzystwa Lipidologicznego, certyfikowanym obesitologiem Polskiego Towarzystwa Badań nad Otyłością i Polskiego Towarzystwa Leczenia Otyłości. Jest autorem i współautorem ponad 200 artykułów, w których dominuje głównie tematyka zaburzeń metabolicznych, otyłości i chorób wątroby. I chorób zakaźnych. Jest absolwentem studiów podyplomowych dla kadr zarządzających w służbie zdrowia „MBA in Healthcare Management”. Prowadzi także fundację – Dr. Rajewski Foundation, której celem jest między innymi podniesienie świadomości społecznej na temat chorób zakaźnych i szczepień ochronnych. Jest laureatem wielu nagród i wyróżnień m.in. Anioły medycyny, SuperTalenty, Cerebrum Medici, Złoty Stetoskop, Laur Pacjenta oraz odznaczeń m.in. otrzymał w 2023 r. Medal Wojewody Kujawsko-Pomorskiego „Za szczególne zasługi dla zdrowia w regionie”, w 2021 r. i w 2020 r. odznakę honorową Ministra Zdrowia „Za zasługi dla ochrony zdrowia”., Nagrodę Marszałka Województwa Kujawsko-pomorskiego 2020-2021 w kategorii “Ochrona zdrowia” za całokształt działalności medycznej. Otrzymał także wiele wyróżnień za działalność związaną z edukacją prozdrowotną mieszkańców Bydgoszczy i województwa m.in. od Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego, Prezydenta Miasta Bydgoszczy, Narodowego Funduszu Zdrowia czy Inspekcji Sanitarnej.
Od wielu lat prowadzi aktywną edukację społeczeństwa z zakresu profilaktyki chorób zakaźnych, a w szczególności wczesnego wykrywania zakażenia HCV, poprzez propagowanie wiedzy na temat sposobów zakażenia, uświadamiania o wieloletnim bezobjawowym charakterze zakażenia, które w konsekwencji prowadzi do rozwoju marskości czy raka wątroby oraz licznych manifestacji pozawątrobowych, w tym cukrzycy czy chorób sercowo-naczyniowych (co stanowi jego główne zainteresowanie badań naukowych i odzwierciedla w publikacjach jego autorstwa) i zachęcania do wykonywania testów na obecność przeciwciał anty HCV. Z tego powodu w 2024 i 2025 r. zorganizował i przeprowadził wiele akcji profilaktycznych, gdzie mieszkańcy regionu mogli bezpłatnie wykonać badania w kierunku zakażenia HCV dzięki szybkich testów kasetkowych, w tym akcje skierowane dla uchodźców z Ukrainy – łącznie przebadano ponad 2000 osób – w tej chwili akcja jest kontynuowana i przewidziane jest bezpłatne przebadanie podobnej ilości osób. Akcje te na zasadzie „mikroeliminacji” wiejskich, miejskich, powiatowych, wojewódzkich, mają na celu zbliżenie się do eliminacji wirusa HCV ze społeczeństwa w ramach zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). To także bezpłatne webinary, prelekcje, pikniki rodzinne i tzw. „białe niedziele”.
Również od wielu lat zajmuje się promowaniem szczepień ochronnych, jako największych odkryć współczesnej medycyny i najskuteczniejszej broni w profilaktyce chorób zakaźnych i walką z ruchem antyszczepionkowym i tzw. fake newsami krążącymi w przestrzeni mediów społecznych.
Także aktywnie komentuje dla lokalnych i krajowych mediów – prasa, radio, telewizja, media społecznościowe, aktualną sytuację epidemiologiczną i zagrożenia wynikające z chorób zakaźnych – w ostatnich latach w aspekcie zakażeń SARS-CoV-2 i COVID-19, grypy, RSV, krztuśca, odry, ospy małpiej czy wirusem zachodniego Nilu. Bierze także udział w edukacji środowiska lekarskiego podczas licznych wystąpień na spotkaniach naukowych lokalnych i ogólnopolskich konferencjach czy warsztatach, zwłaszcza w zakresie HCV, MASLD, szczepień ochronnych czy choroby otyłościowej. Jest organizatorem i współorganizatorem wielu konferencji i spotkań naukowych, również dla mieszkańców regionu – np. Konferencji Społecznej – Zdrowie 2.0, która odbyła się 23.04.2024 r.
Jako rektor Wyższej Szkoły Nauk o Zdrowiu w Bydgoszczy, najstarszej niepublicznej uczelni medycznej w regionie, jest inicjatorem i współinicjatorem nowych kierunków studiów, studiów podyplomowych, warsztatów, kół naukowych, a także powstania Instytutu Pielęgniarstwa, który został otwarty w styczniu 2025 r. oraz organizowania wielu konferencji naukowych oraz akcji zdrowotnych dla lokalnego społeczeństwa. Organizator konferencji: I Kujawsko – Pomorskie spotkanie wakcynologiczne- Praktyczne aspekty medycyny podróży, która odbędzie się w Urzędzie Wojewódzkim 18 października 2025
W 2025 r. w 5 rocznicę rozpoczęcia pandemii koronawirusa SASR-CoV-2 w Polsce, wydał książkę swojego autorstwa pt. Historia pandemii COVID-19 w województwie kujawsko -pomorskim, w listach konsultanta wojewódzkiego w dziedzinie chorób zakaźnych do Redakcji. Monografia ta ma na celu upamiętniać jedną z największych pandemii w historii współczesnego świata, która zmieniała życie wielu jednostek i społeczeństw w każdym jego wymiarze. Ma utrwalać pamięć o lekarzach, pielęgniarkach, ratownikach medycznych, diagnostach laboratoryjnych, którzy włączyli na pierwszej linii frontu narażając swoje zdrowie i życie, o służbach sanitarnych, pracownikach administracji państwowych oraz o zwykłych ludziach, którzy na co dzień musieli stawiać czoło z dynamicznie zmieniającą się sytuacją epidemiologiczną, niepewnością, lękiem o swoje zdrowie, o zdrowie najbliższych, o utratę pracy, czy kolejno wprowadzanymi obostrzeniami.
W monografii przedstawiono dokładną historię przebiegu pandemii COVID-19 w województwie kujawsko-pomorskim, opartą o wysyłane, podczas trwania całej pandemii, listy do redakcji lokalnego biuletynu lekarskiego, do dziennikarzy lokalnych gazet oraz zalecenia i rekomendacje wysłane do dyrektorów szpitali, autorstwa konsultanta wojewódzkiego w dziedzinie chorób zakaźnych dla województwa kujawsko-pomorskiego, będących komentarzami aktualnej sytuacji epidemiologicznej związanej z koronawirusem SARS CoV-2, szczegółowym przebiegiem pandemii, poszczególnych jej fal i aktualnych problemów medycznych oraz społecznych w naszym Regionie. Stanowiły one dla wielu jedyne rzetelne źródło wiedzy, walkę z dezinformacją i z ruchem antyszczepionkowym.
