1 godzina temu
Podkarpacki NFZ stawia na profilaktykę i zdrowie pacjentów. Chcemy obalać mity, wyjaśniać wątpliwości i pokazywać sprawdzone rozwiązania, które naprawdę pomagają. Regularnie przypominamy, jak ważna jest profilaktyka i wczesne wykrywanie chorób – to one często decydują o zdrowiu i długim życiu. W ramach cyklu „Dziś jest dzień…” przyglądamy się wybranym tematom związanym ze zdrowiem mieszkańców Podkarpacia.
Europejski Dzień Wiedzy o Antybiotykach
Europejski Dzień Wiedzy o Antybiotykach obchodzony jest co roku 18 listopada. Został ustanowiony przez Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) w 2008 roku. Jego celem jest edukacja społeczeństwa w zakresie adekwatnego stosowania antybiotyków i zapobieganie antybiotykooporności – zjawisku, gdy bakterie stają się odporne na leki.
Dzień ten przypomina, że:
- antybiotyki działają tylko na bakterie, nie na wirusy;
- ich nadużywanie jest niebezpieczne;
- każdy z nas może chronić skuteczność antybiotyków, stosując je wyłącznie zgodnie z zaleceniem lekarza.
Światowy Tydzień Wiedzy o Antybiotykach
18–24 listopada obchodzimy Światowy Tydzień Wiedzy o Antybiotykach. To świetna okazja, aby przypomnieć, iż antybiotyki – choć są jednym z największych osiągnięć medycyny – wymagają odpowiedzialnego stosowania. Okres jesienno-zimowy sprzyja infekcjom, a pacjenci coraz częściej oczekują „silnego leku”, który gwałtownie postawi ich na nogi. Tymczasem, jak podkreślają eksperci: dr n. farm. Katarzyna Molęda-Krawiec, mgr farm. Katarzyna Szypuła i mgr farm. Daniel Kuliński, niewłaściwe stosowanie antybiotyków prowadzi do narastania zjawiska antybiotykooporności, czyli uodpornienia bakterii na działanie leków. Antybiotykooporność prowadzi do zwiększonej śmiertelności, wydłużenia czasu hospitalizacji, zwiększenia szansy powikłań i kosztów leczenia.
Antybiotyk nie działa na wirusy
Jedną z najważniejszych zasad stosowania antybiotyków jest świadomość, iż nie leczą one infekcji wirusowych, takich jak grypa, przeziębienie, COVID-19 czy ostre zapalenie gardła. Działają wyłącznie na bakterie, a ich niewłaściwe stosowanie sprawia, iż drobnoustroje zaczynają się na nie uodparniać. W efekcie powstają tzw. „superbakterie”, odporne na większość dostępnych leków.
Stosuj tylko na receptę i nigdy „po kimś”
– Antybiotykoterapię zawsze musi zlecić lekarz. Pacjent nie powinien przyjmować leków „z zapasu”, po bliskich ani na własną rękę. Dawka, częstotliwość i czas stosowania muszą być ściśle zgodne z zaleceniami. Nie powinno się przerywać kuracji przed jej końcem, choćby jeżeli pacjent poczuje się lepiej. Zbyt wcześnie przerwana terapia może okazać się nieskuteczna i doprowadzić do nawrotu choroby – podkreśla dr n. farm. Katarzyna Molęda-Krawiec.
Jak przyjmować i przechowywać antybiotyki?
- Antybiotyki popijamy wyłącznie wodą – soki, kawa, herbata czy mleko mogą zaburzać wchłanianie leku – mówi mgr farm. Katarzyna Szypuła.
Jak dodaje: – Należy także przestrzegać zasad przechowywania opisanych w ulotce. Lek w formie proszku najczęściej może być przechowywany w temperaturze pokojowej, natomiast jeżeli zostanie rozpuszczony w wodzie, będzie wymagał przechowywania w lodówce. o ile na ulotce dołączonej do antybiotyku jest napisane, iż lek należy przechowywać w temperaturze poniżej 15°C, to powinien zostać wstawiony do lodówki. Nie należy przechowywać antybiotyku dłużej, niż zaznaczono na ulotce (zwykle 7 bądź 14 dni), bo po tym czasie lek staje się nieskuteczny. Niewykorzystany antybiotyk powinno się wyrzucić do specjalnego pojemnika na leki przeterminowane, znajdującego się w aptece – zaznacza mgr farm. Katarzyna Szypuła.
Dbaj o jelita i unikaj alkoholu
Antybiotyki niszczą także dobre bakterie w organizmie, dlatego ważne jest stosowanie probiotyków i dieta bogata w jogurty, kefiry, warzywa i owoce. W trakcie terapii należy całkowicie zrezygnować z alkoholu – może on wchodzić w interakcje z lekami i wywoływać niebezpieczne działania niepożądane.
W czasie infekcji – i nie tylko – kluczowa jest higiena
– Regularne mycie rąk ogranicza rozprzestrzenianie bakterii. Równie istotne są zbilansowana dieta oraz aktywność fizyczna, które wspierają odporność. Preparaty wzmacniające odporność warto stosować wyłącznie po konsultacji z lekarzem lub farmaceutą – stwierdza mgr farm. Daniel Kuliński.
Właściwa profilaktyka antybiotykowa w szpitalach
Jak podkreśla dr n. farm. Katarzyna Molęda-Krawiec, w szpitalach ogromne znaczenie ma monitorowanie oporności bakterii na antybiotyki. Analiza wyników mikrobiologicznych pomaga dobierać adekwatne leczenie u ciężko chorych pacjentów oraz ograniczać ryzyko zakażeń pooperacyjnych. Pobieranie próbek, kontrola posiewów i aktualizowanie terapii to najważniejsze elementy bezpiecznej antybiotykoterapii.
Świadome stosowanie antybiotyków
Antybiotyki należy stosować wyłącznie zgodnie z zaleceniem lekarza – we adekwatnej dawce, z odpowiednią częstotliwością i przez cały przepisany czas. Pacjent powinien również informować lekarza lub farmaceutę o wszystkich przyjmowanych lekach i suplementach, aby uniknąć niebezpiecznych interakcji i działań niepożądanych. - Świadome stosowanie antybiotyków pomaga chronić zdrowie i przeciwdziałać antybiotykoodporności – podsumowuje dr n. farm. Katarzyna Molęda-Krawiec.
Podkarpackie ciekawostki
– W 2025 roku wystawiono około 560 tys. recept na ponad 700 tys. opakowań antybiotyków dla prawie 380 tys. pacjentów! Podkarpacki NFZ dopłacił do nich około 16 milionów złotych - większość z tych leków znajduje się w wykazach bezpłatnych leków dla dzieci i seniorów – mówi Rafał Śliż, rzecznik prasowy Podkarpackiego NFZ.
Najdroższy antybiotyk to Colistin TZF, liofilizat do sporządzania roztworu do wstrzykiwań, infuzji i inhalacji. Aktualna cena za 1 opakowanie po 20 fiolek to 483,56 zł, z czego NFZ dopłaca 480,84 zł, a pacjent dopłaca jedynie 2,72 zł lub odbiera go bezpłatnie – lek znajduje się w bowiem wykazie bezpłatnych leków dla dzieci i seniorów.
Najpopularniejsze antybiotyki na Podkarpaciu
5 najpopularniejszych antybiotyków na Podkarpaciu to preparaty zawierające:
- połączenie amoksycyliny z kwasem klawulanowym
- amoksycylina
- azytromycyna
- cefalosporyna II generacji – cefuroksym
- cyprofloksacyna będąca chemioterapeutykiem
Dwa rodzaje leków
Warto wiedzieć, iż istnieją antybiotyki oraz chemioterapeutyki. Główna różnica polega na pochodzeniu. Antybiotyki są pochodzenia naturalnego, występują też antybiotyki półsyntetyczne (naturalny produkt wyjściowy, z którego po chemicznej modyfikacji powstają nowe pochodne). Natomiast chemioterapeutyki są w całości syntetyczne. Oba rodzaje leków są lekami przeciwbakteryjnymi i działają w podobny sposób, zabijając lub hamując rozwój drobnoustrojów.
[caption id="attachment_770890" align="alignnone" width="1460"]
Grafika: gov.pl[/caption] 
