HIV to przez cały czas problem, chociaż kilka się o nim mówi

Fot. pixabay

Światowy Dzień AIDS, to święto obchodzone corocznie 1 grudnia z inicjatywy Światowej Organizacji Zdrowia. W tym dniu, na całym świecie realizowane są liczne akcje edukacyjne dotyczące profilaktyki HIV/AIDS. Podkarpacki NFZ przy współpracy z Powiatową Stacją Sanitarno-Epidemiologiczną w Przemyślu, 2 grudnia, od godziny 10 do 12 organizuje akcję edukacyjną dotyczącą profilaktyki HIV/AIDS.

– Podczas wydarzenia uświadomimy zagrożenia, nauczymy ostrożności oraz zmiany postaw ze szczególnym uwzględnieniem odpowiedzialności za własne zdrowie i życie. Będziemy też informować o programie szczepień przeciw HPV, które należą do działań profilaktycznych. Ich skuteczności oraz o punktach szczepień – mówi Rafał Śliż, rzecznik prasowy POW NFZ w Rzeszowie.

Bezpłatne konsultacje odbędą się w siedzibie Centrum Leczenia Ambulatoryjnego w Przemyślu przy ulicy Sportowej 6.

Czy na Podkarpaciu HIV to duży problem?

Największa liczba osób żyjących z rozpoznaniem HIV występuje w województwie mazowieckim, następnie śląskim i dolnośląskim – razem stanowią 44 proc. całej populacji osób z rozpoznaniem HIV przebywających w Polsce. Województwa o najmniejszej liczbie osób z rozpoznaniem HIV i wskaźnikiem chorobowości to opolskie i świętokrzyskie. Podkarpacie jest na 4-tym miejscu od końca. To dobry wynik w kontekście całego kraju, ale nie wolno zapominać, iż problem istnieje, a HIV przez cały czas stanowi zagrożenie.

Fakty i mity

W ubiegłym roku odnotowano w Polsce ponury rekord – 2 879 nowo wykrytych zakażeń. Równie dobrze jak wirus mają się mity o HIV, które czynią wiele złego. Odpowiada na nie, przedstawiając sprawdzone fakty, Mateusz Liwski z Polskiej Fundacji Pomocy Humanitarnej Res Humanae.

MIT: HIV to epidemia przeszłości, która nas nie dotyczy.

FAKT: W 2023 r. na świecie żyło z HIV 39,9 mln osób. Wirusem zakaziło się 1,3 mln nowych osób, a 630 tys. zmarło na choroby związane z AIDS. W Polsce od początku roku do końca października 2024 r. odnotowano kolejne 1 972 zakażenia.

Nie tylko homo

MIT: HIV to tylko problem mężczyzn mających seks z mężczyznami.

FAKT: Według Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH-PIB, 322 osoby zakaziły się w Polsce w 2023 r. w wyniku kontaktów homoseksualnych, a 214 osób – w wyniku kontaktów heteroseksualnych. Dodatkowo 36 zgłosiło zakażenie poprzez przyjmowanie narkotyków w iniekcjach, a 25 – poprzez zakażenia wertykalne (matka-dziecko). Większość osób, u których wykryto zakażenie HIV, znalazła się w grupie „brak danych o źródle zakażenia”.

MIT: Żadne leki nie chronią przed zakażeniem HIV.

FAKT: jeżeli osoba wie lub obawia się, iż będzie miała ryzykowny kontakt seksualny, PrEP – farmakologiczna profilaktyka przedekspozycyjna, umożliwia jej zmniejszenie zagrożenia zakażeniem HIV niemal do zera. Ten rodzaj profilaktyki może zapewnić długie życie bez zakażenia. W Polsce jest on łatwo dostępny, ale na razie nie jest refundowany.

MIT: Jeśli prezerwatywa pęknie, można liczyć tylko na szczęście.

FAKT: W takiej sytuacji można skorzystać z PEP – farmakologicznej profilaktyki poekspozycyjnej. Należy zgłosić się jak najszybciej do lekarza, najlepiej specjalisty chorób zakaźnych, który może zalecić PEP. Przyjmowanie leków antyretrowirusowych przez 28 dni po ryzykownej sytuacji zmniejsza zagrożenie zakażeniem HIV niemal do zera.

MIT: Test na HIV jest trudno dostępny i drogi.

FAKT: Test na HIV można zrobić anonimowo, bezpłatnie i bez skierowania w sieci Punktów Diagnostyczno-Konsultacyjnych. Adresy tych punktów znajdują się na stronach aids.gov.pl i leczhiv.pl. Każda osoba aktywna seksualnie, powinna zrobić test na HIV. Nie ma znaczenia liczba partnerów, płeć, wiek ani orientacja seksualna.

MIT: Osoba HIV+ stanowi zagrożenie dla otoczenia.

FAKT: HIV nie można się zakazić w warunkach domowych lub biurowych poprzez używanie wspólnych sztućców, pilota do telewizora, komputera, czy łazienki. Także picie napojów z jednej szklanki z osobą HIV+ nie jest niebezpieczne. HIV przenosi się przez krew, nasienie, preejakulat i śluz pochwowy.

Z HIV można żyć

MIT: Osoba HIV+ stanowi zagrożenie dla partnerów seksualnych.

FAKT: jeżeli osoba żyjąca z HIV przyjmuje regularnie leki antyretrowirusowe, po około pół roku następuje u niej zablokowanie namnażania się wirusa. HIV jest wtedy za mało, by mógł się przenosić. Nazywa się to zasadą N=N, czyli Niewykrywalny=Niezakaźny. Niewykrywalny poziom wirusa we krwi redukuje zagrożenie przekazania HIV drogą płciową praktycznie do zera.

MIT: Kobieta HIV+ nie powinna mieć dzieci, bo urodzą się zakażone.

FAKT: Seropozytywna przyszła mama, o ile tylko regularnie przyjmuje leki antyretrowirusowe, ma poziom HIV w organizmie na tak niskim poziomie, iż ryzyko zakażenia dziecka podczas porodu jest mniejsze niż 1%. Ciąża powinna być jednak monitorowana przez lekarza, który wie o seropozytywnym statusie ciężarnej.

MIT: Leki stosowane w terapii HIV mogą być szkodliwe.

FAKT: Leki antyretrowirusowe zapobiegają namnażaniu HIV w organizmie i zmniejszają jego ilość. Układ odpornościowy odzyskuje sprawność i może zwalczać infekcje. Osoby przyjmujące nowoczesne leki antyretrowirusowe mogą żyć długo w zdrowiu.

MIT: Leczenie HIV to faszerowanie się garściami tabletek.

FAKT: Dostępne w tej chwili w Polsce terapie to najczęściej jedna tabletka dziennie, ew. iniekcje domięśniowe. Celem lekarzy jest zlecanie terapii maksymalnie uproszczonej, która nie pogarsza komfortu życia pacjenta i dzięki temu jest skuteczniejsza. Warto porozmawiać z lekarzem chorób zakaźnych o wybaczalności terapii, czyli lekach, które pozostają skuteczne nawet, jeżeli zapomni się przyjąć tabletkę.