6 godzin temu
Lekarz w publicznym systemie ochrony zdrowia może liczyć na zarobki od kilku tysięcy złotych na umowie o pracę do 100 tys. zł i więcej za jedną fakturę wystawioną szpitalowi. Najmniej zarabiają lekarze na początku drogi zawodowej. Kontrowersje budzą niektóre kontrakty lekarzy specjalistów.
Minimalne wynagrodzenia w ochronie zdrowia, w tym płace lekarzy, określa ustawa (o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych). W praktyce ma ona zastosowanie do większości lekarzy stażystów i lekarzy bez specjalizacji. Natomiast większość (73 proc.) lekarzy ze specjalizacją otrzymuje wynagrodzenia na podstawie kontraktów, a nie umów o pracę.
Lekarz „na kontrakcie” jest niezależnym wykonawcą, prowadzącym własną działalność gospodarczą, a nie pracownikiem. Jako firma wystawia szpitalowi faktury za wykonane usługi. Szpitale rozliczają się z lekarzami kontraktowymi w różny sposób, w zależności od wynegocjowanych warunków. W przypadku lekarzy ze specjalizacją najczęściej jest to płatność za efekt, czyli za zrealizowaną procedurę albo wypracowaną liczbę punktów – wynika z danych Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji (AOTMiT) przedstawionych w marcu na posiedzeniu Trójstronnego Zespołu do Spraw Ochrony Zdrowia. Możliwa jest też stawka za godzinę i formy mieszane.
Z danych AOTMiT wynika, iż mediana wartości kontraktu lekarza specjalisty to 24,6 tys. zł (dane dotyczyły września 2024 r.). Przy czym lekarz może mieć kilka kontraktów podpisanych z różnymi szpitalami.
AOTMiT nie ma w tej chwili możliwości przypisania kontraktów do jednej osoby. Nie wiadomo więc, jak wyglądają zarobki tej grupy zawodowej (średnia, mediana itp). Nie wiadomo też, jak wartość kontraktu wyglądałaby w przeliczeniu na etat. „Nie ma obowiązku i praktyki ewidencjonowania czasu pracy w ramach umów kontraktowych” – zaznaczył AOTMiT w odpowiedzi przesłanej PAP.
Kontrowersje budzi wartość niektórych umów – 1 proc. najwyższych kontraktów to od 100 do 300 tys. zł. AOTMiT odnotował 431 takich umów we wrześniu 2024 r. Natomiast w lipcowym wywiadzie dla portalu Rynek Zdrowia prezes AOTMiT Daniel Rutkowski powiedział, iż jest od 450 do 500 lekarzy, których wynagrodzenia wynoszą ponad 100 tysięcy złotych w przeliczeniu na etat.
Ministra zdrowia Izabela Leszczyna chce, aby kontrakty, które szpitale zawierają z lekarzami, zawierały określone wymagania. Podczas spotkania z dziennikarzami w lipcu zwróciła uwagę, iż wymagania dotyczące kontraktu można narzucić pracodawcy, czyli szpitalowi korzystającemu z publicznych pieniędzy.
Według Leszczyny dobrze byłoby, aby lekarz na kontrakcie pracował w jednym, podstawowym szpitalu, a pracodawca udzielałby mu zgody na pracę w innym szpitalu. Zaznaczyła, iż w kontrakcie powinno być ustalone, iż lekarz w danym szpitalu otrzymuje minimum połowę pieniędzy, które otrzymywałby, gdyby pracował na podstawie umowy o pracę (ekwiwalent połowy etatu).
Temat lekarskich kontraktów pojawił się na czwartkowym posiedzeniu Trójstronnego Zespołu do Spraw Ochrony Zdrowia. Jak dowiedział się portal Rynek Zdrowia wiceminister zdrowia Jerzy Szafranowicz zaproponował ponadto to, aby szpital nie mógł zawierać kontraktów określających zarobki jako procent od procedury. Kolejna propozycja dotyczy umożliwienia AOTMiT zbierania danych o wynagrodzeniach kontraktowych, aby do danej osoby możliwe było przypisanie zawartych przez nią kontraktów.
Najwyższe wynagrodzenia mogą negocjować specjaliści najwyżej wycenianych przez NFZ procedur, o których szpitale konkurują.
25 proc. lekarzy specjalistów pracuje na podstawie umowy o pracę. Z danych AOTMiT wynika, iż mediana wynagrodzenia w ich przypadku to 21,5 tys. zł – to wartość bez przeliczenia na etat.
Kształcenie lekarza specjalisty to minimum 12 lat. Na ten okres składają się sześcioletnie studia, 13-miesieczny staż i kilkuletnie szkolenie specjalizacyjne.
Najniższe wynagrodzenia wśród lekarzy otrzymują stażyści. Od 1 lipca minimalne wynagrodzenie tych lekarzy to 7772,63 zł brutto. Do wynagrodzenia zasadniczego lekarzy stażystów należy doliczyć dodatki m.in. za dyżury w nocy, w niedziele i święta, wynagrodzenie za nadgodziny. Z danych AOTMiT wynika, iż 80 proc. wartości pensji wpłacanej stażystom to wynagrodzenie zasadnicze, a blisko 16 proc. – wynagrodzenie za dyżury.
Więcej zarabiają lekarze na etapie szkolenia specjalizacyjnego. Minimalna pensja zasadnicza lekarza bez specjalizacji to 9736,24 zł brutto – wynika z ustawy.
Lekarze zdobywają specjalizację albo w ramach rezydentury, albo w trybie pozarezydenckim. Tryb rezydencki jest uregulowany i zakłada, iż lekarz ma umowę o pracę. Miejsca rezydenckie są jednak limitowane. W przypadku lekarzy odbywających szkolenie specjalizacyjne w trybie pozarezydenckim umowa o pracę nie jest wymogiem.
Z danych AOTMiT wynika, iż 59 proc. pensji wypłacanej lekarzom bez specjalizacji stanowi wynagrodzenie zasadnicze. 26 proc. wartości to wynagrodzenia za dyżur, a 8 proc. dodatek stażowy. Do tego dochodzą nagrody i premie oraz wynagrodzenie za nadgodziny.
Dane AOTMiT przedstawione w marcu zostały pozyskane od 535 szpitali funkcjonujących w ramach systemu podstawowego szpitalnego zabezpieczenia świadczeń opieki zdrowotnej (PSZ, tzw. sieci szpitali). To 95,7 proc. wszystkich szpitali w tzw. sieci, co odpowiada 95 proc. wartości umów z NFZ dla tych szpitali. Dane dotyczyły września 2024 r.
