Konwent Marszałków apeluje o wsparcie samorządów w budowie węzłów przesiadkowych przy inwestycjach kolejowych

4 września 2025 roku Konwent Marszałków Województw RP przyjął Stanowisko nr 4 dotyczące możliwości budowy przez jednostki samorządu terytorialnego węzłów przesiadkowych wraz z parkingami przy stacjach i przystankach kolejowych realizowanych w ramach inwestycji PKP Polskich Linii Kolejowych S.A. Marszałkowie zwracają uwagę, iż obecny model finansowania i realizacji inwestycji kolejowych znacząco ogranicza dostęp mieszkańców do infrastruktury kolejowej, a tym samym – potencjał transportu zbiorowego w regionach.

Problem systemowy dla samorządów

W stanowisku podkreślono, iż budowa nowych linii kolejowych i modernizacja istniejących tras przez PKP PLK S.A. nie są powiązane z równoczesną realizacją węzłów przesiadkowych oraz parkingów obsługujących podróżnych. W praktyce oznacza to, iż ciężar inwestycji w infrastrukturę towarzyszącą – w tym budowę parkingów samochodowych i rowerowych, przystanków autobusowych, dojść pieszych oraz udogodnień dla osób z ograniczoną mobilnością – spoczywa wyłącznie na jednostkach samorządu terytorialnego.

Dodatkowo, wiele z tych inwestycji musi być realizowanych na terenach należących do PKP S.A. lub PKP PLK S.A., co wymaga zawierania umów dzierżawy lub najmu i wiąże się z dodatkowymi kosztami. Dla wielu mniejszych samorządów oznacza to inwestowanie w obcy majątek, co w praktyce stanowi poważną barierę finansową i formalną.

Konsekwencje dla mieszkańców i regionów

Brak odpowiedniej infrastruktury przesiadkowej ogranicza realny dostęp mieszkańców do transportu kolejowego. Pomimo wysokich nakładów na inwestycje kolejowe, nie przekłada się to na likwidację wykluczenia komunikacyjnego. W wielu miejscowościach mieszkańcy nie mają możliwości wygodnego dojazdu do stacji czy przystanku kolejowego, co skutkuje niższym wykorzystaniem oferty przewozowej i wzrostem kosztów rekompensat dla organizatorów transportu publicznego, głównie samorządów wojewódzkich.

Postulaty Konwentu Marszałków

W swoim stanowisku Konwent Marszałków RP apeluje do rządu oraz PKP PLK S.A. o systemowe rozwiązania, które umożliwią efektywną integrację transportu kolejowego z innymi środkami transportu. Wśród najważniejszych postulatów znalazły się:

• Nieodpłatne użyczenie gruntów kolejowych samorządom na potrzeby budowy parkingów i infrastruktury przesiadkowej.

• Uwzględnienie budowy parkingów, wiat rowerowych oraz zatok autobusowych w projektach modernizacji i budowy infrastruktury pasażerskiej realizowanych przez PKP PLK S.A.

• Włączenie kosztów budowy infrastruktury towarzyszącej jako kwalifikowanych w przyszłych programach rządowych i unijnych.

• Uproszczenie procedur formalnych związanych z pozyskiwaniem gruntów kolejowych przez samorządy.

• Wsparcie finansowe dla mniejszych jednostek samorządu, np. poprzez dotacje celowe, preferencyjne pożyczki lub zwolnienia z opłat dzierżawnych.

Apel do rządu

Przyjęte stanowisko zostało przekazane Prezesowi Rady Ministrów Donaldowi Tuskowi oraz Ministrowi Infrastruktury Dariuszowi Klimczakowi. Marszałkowie podkreślają, iż zapewnienie odpowiedniego dostępu do infrastruktury kolejowej jest najważniejsze dla rozwoju transportu publicznego w regionach i zwiększenia jego konkurencyjności wobec transportu indywidualnego.

– „Nie możemy mówić o skutecznej walce z wykluczeniem komunikacyjnym, jeżeli nowoczesna kolej nie będzie powiązana z realnymi możliwościami dojazdu do stacji i przystanków. Samorządy potrzebują wsparcia w budowie infrastruktury przesiadkowej, aby inwestycje kolejowe przynosiły oczekiwane efekty” – podkreśla Konwent Marszałków Województw RP.

Pełna treść stanowiska nr 4 Konwentu Marszałków Województw Rzeczypospolitej Polskiej:

https://polskieregiony.pl/wp-content/uploads/2025/10/STANOWISKO-NR-4.pdf