System informatyczny związany ze strefą czystego transportu (SCT) w Krakowie zaczyna działać. W poniedziałek została uruchomiona jego podstawowa funkcja umożliwiająca ok. 100 tys. krakowian rejestrację auta niespełniającego norm SCT. Strefa będzie obowiązywać od 1 stycznia.
W uruchomionej podstawowej funkcji systemu kierowcy mogą sprawdzić uprawnienia pojazdu, wpisując numer rejestracyjny. Jak poinformowali PAP przedstawiciele Zarządu Dróg Miasta Krakowa (ZDMK) oraz Zarządu Transportu Publicznego (ZTP) w Krakowie, możliwa jest nie tylko weryfikacja uprawnień pojazdu, ale i rejestracja samochodu niespełniającego norm krakowskiej SCT. Według informacji urzędników ok. 100 tys. krakowian ma takie auta i dlatego muszą oni dokonać rejestracji w systemie. W kolejnych latach przynajmniej raz w roku muszą weryfikować uprawnienia pojazdu.
System miał działać na stronie sct.krakow.pl, jednak ta strona bezpośrednio nie działa i przekierowuje na miejską stronę krakow.pl, do zakładki „Komunikacja”. Tu można znaleźć artykuły związane z SCT, w tym ten najnowszy, w którym jest link do systemu – sct.zdmk.krakow.pl. Po kliknięciu pojawia się od razu formularz, w którym można wpisać numer rejestracyjny pojazdu i sprawdzić, czy pojazd spełnia wymogi strefy.
– Sct.krakow.pl to jest zbiorczy adres – wyjaśnił rzecznik prasowy ZDMK Krzysztof Wojdowski. Z kolei Michał Pyclik z ZDMK dodał: – Dla mieszkańca podajemy stronę sct.krakow.pl, żeby było mu łatwo zapamiętać.
Funkcje „Dojazd do placówki medycznej” i „Opłać wjazd” nie działają.
– Będą sukcesywnie uruchamiane – zapewnił rzecznik ZDMK.
Magistrat informował, iż system w pełni będzie funkcjonował od początku grudnia, ale nie funkcjonował.
– System zaiste miał jeden problem. Zostało wgrane oprogramowanie, aktualizacja i działa – powiedział rzecznik ZDMK.
System informatyczny SCT kosztował miasto ok. 900 tys. zł. Prace nad nim rozpoczęły się w 2023 r.
Prezydent Krakowa Aleksander Miszalski wydał w piątek (5 grudnia) zarządzenie „w sprawie wyznaczenia Punktów Obsługi Mieszkańców oraz systemu teleinformatycznego służącego obsłudze mieszkańców w związku z funkcjonowaniem Strefy Czystego Transportu w Krakowie”.
W zarządzeniu wskazane zostały adresy budynków, w których kierowcy mogą zweryfikować pojazd, uiścić opłatę za wjazd do strefy, zgłosić wizytę finansowaną przez NFZ w placówce medycznej (prywatnych wizyt zwolenienia z opłat nie dotyczą), ale też zawnioskować o naklejkę (koszt 5 zł) o uprawnieniach do wjazdu do SCT (naklejka nie jest obowiązkowa). Przy czym z ośmiu wskazanych adresów opłata za wjazd do SCT i za naklejkę możliwa jest pod dwoma adresami: w siedzibie Zarządu Dróg Miasta Krakowa przy ul. Centralnej 53 oraz w biurze Strefy Płatnego Parkowania przy ul. Reymonta 20.
Strefa czystego transportu będzie obowiązywać od 1 stycznia 2026 r. na większości terytorium Krakowa – wewnątrz IV obwodnicy. Wjechać do niej będą mogły: samochody benzynowe (osobowe i ciężarowe) z normą emisji spalin co najmniej Euro 4 lub być wyprodukowane co najmniej w 2005 r. oraz samochody z silnikiem Diesla z normą emisji co najmniej Euro 6 (osobowe i ciężarowe) lub wyprodukowane nie wcześniej niż w 2014 r. (osobowe) lub 2012 r. (ciężarowe).
Przepisy dotyczą także cudzoziemców, co oznacza, iż np. turyści, których pojazdy nie spełniają norm, będą musieli zarejestrować swój samochód w krakowskim systemie SCT.
W przypadku niespełnienia norm do strefy będzie można wjechać za uiszczeniem opłaty: 2,5 zł za godzinę, 5 zł za dzień (w 2026 r.) i 15 zł za dzień (w 2027 r.). Abonament miesięczny: 100 zł (2026 r.), 250 zł (2027 r.), 500 zł (2028 r.). Od 2029 r. wjazd ma być niemożliwy, a system opłat zniesiony.
Za bezprawny wjazd do strefy grozi mandat w wysokości do 500 zł (Kodeks wykroczeń art. 96 c).
Do weryfikacji przestrzegania zasad SCT służyć będzie 135 obecnych już na terenie miasta kamer i 35 kolejnych montowanych. Delegowane do kontroli mają być trzy, cztery patrole straży miejskiej. Weryfikacji dokonywać będzie mógł też każdy patrol straży miejskiej i patrol policyjny podczas rutynowej kontroli.
Z opłat za wjazd do SCT zwolnieni są krakowianie, którzy kupili stare auto przed 26 czerwca 2025 r. o ile kupili pojazd niespełniający norm po tej dacie, to traktowani będą jak osoby spoza Krakowa i będą musieli płacić za poruszanie się po strefie.
Z opłat zwolnieni będą też m.in. kierowcy udający się do placówek medycznych w ramach wizyty finansowanej przez NFZ – o ile dana placówka podpisała stosowną umowę z urzędem miasta.
– w tej chwili trwa podpisywanie umów. Są to szpitale, stacje dializ, mogą to być też apteki, które np. sprzedają leki na cukrzycę – powiedział w piątek PAP Maciej Sergiusz Piotrkowski z ZTP.
Przeciwko wejściu w życie SCT w formie proponowanej przez władze Krakowa protestowały władze i mieszkańcy gmin ościennych. Uchwałę o strefie zaskarżyli do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego jej przeciwnicy, w tym były minister infrastruktury, poseł PiS Andrzej Adamczyk. Uchwałę zaskarżył także wojewoda małopolski Krzysztof Jan Klęczar.
14 stycznia 2026 r. WSA w Krakowie ma rozpatrzyć skargi.
Władze miasta uzasadniają konieczność wprowadzenia strefy chęcią poprawy jakości powietrza, co w konsekwencji ma prowadzić do polepszenia zdrowia mieszkańców. Powołują się też na nowelizację ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych, zgodnie z którą miasta ponad 100-tysięczne z przekroczonym poziomem dwutlenku azotu w powietrzu są zobowiązane do wprowadzenia SCT.
Przeciwnicy strefy zwracają uwagę przede wszystkim na dyskryminujący charakter uchwały względem osób spoza Krakowa oraz osób mniej zamożnych, których nie stać na wymianę starego samochodu. Mówią też o ograniczeniu prawa swobodnego dostępu m.in. do opieki lekarskiej i edukacji. (PAP)
