Autorzy już na wstępie piszą:
„Dzietność w Polsce spadła do rekordowego poziomu. Według Głównego Urzędu Statystycznego, w 2024 roku wskaźnik dzietności wyniósł zaledwie 1,099, co oznacza, iż przeciętna kobieta w wieku rozrodczym urodziła średnio nieco ponad jedno dziecko. To najniższy wynik w historii III RP i jeden z najgorszych w Unii Europejskiej.”
https://korso.pl/wiadomosci/srebrzysty-obiekt-nad-lotniskiem-w-mielcu-pilot-ruszyl-w-poscig-za-srebrna-kula/QcDMEDPwVwtMRuPAuXsDDalej podkreślają, iż dla zastępowalności pokoleń konieczny jest wskaźnik 2,1, a więc obecny poziom jest dramatycznie niski. Wskazują też na przyczyny: złe warunki mieszkaniowe, brak wsparcia w opiece prenatalnej i okołoporodowej, a także obawy przed utratą pracy. Cytują dane GUS i CBOS:
„22% kobiet nie decyduje się na dziecko, ponieważ obawia się, iż nie poradzi sobie z pogodzeniem pracy zawodowej z opieką nad dzieckiem. Dodatkowe 13% respondentek wyraża lęk przed utratą pracy po ciąży lub podczas urlopu macierzyńskiego.”
Konkretne postulaty zmian w Kodeksie pracy
W petycji znalazł się zestaw szczegółowych propozycji legislacyjnych. Autorzy postulują m.in.:
- zakaz dyskryminacji ze względu na posiadanie dzieci, poprzez dodanie tego kryterium do katalogu zakazów w art. 113 Kodeksu pracy;
- krótszy czas pracy dla rodziców:
„Czas pracy rodziców dzieci do ukończenia 13. roku życia nie może przekraczać 7 godzin na dobę i przeciętnie 35 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy.”
- dodatkowe 3 dni urlopu dla wszystkich rodzica na każde dziecko, maksymalnie 9 dni w roku, z rekompensatą dla pracodawcy z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych;
- wydłużenie ochrony kobiet w ciąży i rodziców po urlopie macierzyńskim, np.:
„W ciągu trzech miesięcy od zakończenia urlopu pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę.”
-
automatyczne przedłużenie umowy:
„Umowa o pracę zawarta na czas określony albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do trzech miesięcy od dnia zakończenia urlopu.”
Ponadto petytorzy apelują o system wsparcia dla zakładowych żłobków i przedszkoli, wskazując, iż to realne narzędzie aktywizacji zawodowej i ulga dla rodziców.
„Koszt, który musimy ponieść”
Autorzy petycji nie ukrywają, iż ich propozycje będą oznaczać wydatki. Jednak – jak podkreślają –
„Przedmiotowe zmiany bez wątpienia wywołają określone skutki gospodarcze, stanowiąc przynajmniej co do części postulatów znaczny koszt. Jednak wobec najniższego w historii poziomu dzietności (…) jest to koszt, który musimy jako państwo ponieść.”
Na razie dokument pozostaje tylko petycją. Został formalnie skierowany do Komisji ds. Petycji, gdzie mogą odbyć się wysłuchania i dyskusje z autorami. Czy propozycje znajdą dalsze odzwierciedlenie w projektach ustaw – to zależy od woli politycznej. Jedno jest pewne: w obliczu dramatycznie niskiej dzietności w Polsce temat wsparcia rodziców i kobiet w ciąży będzie coraz częściej powracał w debacie publicznej.
