Masowe kontrole w całej Polsce. Nie zapłaciłeś? Będziesz miał kłopoty

Od kwietnia dwa tysiące dwudziestego trzeciego roku właściciele domów i mieszkań żyją w nowej rzeczywistości prawnej. Wprowadzenie zmian w przepisach o świadectwach energetycznych uruchomiło mechanizm cyklicznych kontroli, które obejmują nie tylko same budynki, ale przede wszystkim systemy grzewcze. Kontrole realizowane są regularnie – co dwa, trzy, cztery lub pięć lat, w zależności od rodzaju źródła ciepła. A koszt wyrobienia świadectwa energetycznego to wydatek rzędu kilkuset złotych, który może uderzyć w portfel w najmniej oczekiwanym momencie.

Fot. Warszawa w Pigułce

**Kiedy musisz mieć świadectwo i ile zapłacisz**

Świadectwo energetyczne to prawnie wymagany dokument dla właścicieli nieruchomości mieszkalnych przeznaczonych na sprzedaż lub wynajem. Portal forsal.pl przypomina, iż obowiązek dotyczy wszystkich budynków wybudowanych po roku dwa tysiące dziewiątym. Dodatkowo w kwietniu dwa tysiące dwudziestego trzeciego roku weszły w życie regulacje nakładające wymóg cyklicznych kontroli systemów ogrzewania w nieruchomościach.

Koszt wyrobienia świadectwa energetycznego to wydatek rzędu kilkuset złotych, a jego ostateczna cena zależy od wielkości i lokalizacji nieruchomości. Chociaż stawki nieco spadły w porównaniu do okresu tuż przed i po wprowadzeniu przepisów, koszt audytu energetycznego domu wynosi w tej chwili około trzystu czterdziestu dziewięciu złotych. W przypadku lokali usługowych cena może być wyższa, sięgając choćby czterystu dziewięćdziesięciu dziewięciu złotych.

Usługę sporządzenia dokumentu należy zamawiać u firm lub osób posiadających odpowiednie kwalifikacje budowlane, zgodnie z zapisami artykułu czternastego ustęp pierwszy Prawa budowlanego, lub u podmiotów wyspecjalizowanych w przeprowadzaniu audytów energetycznych.

**Dla kogo obowiązek, a dla kogo nie**

Świadectwo energetyczne pełni funkcję informacyjną, wskazując roczne zapotrzebowanie danej nieruchomości na energię. Zawarte w nim dane pozwalają na oszacowanie przyszłych kosztów energii niezbędnej do zasilenia wszystkich urządzeń w domu. jeżeli w wyniku przeprowadzonego remontu zmieni się profil energetyczny budynku, właściciel jest zobowiązany do wyrobienia nowego świadectwa energetycznego.

Obowiązek ten dotyczy właścicieli nieruchomości wzniesionych po roku dwa tysiące dziewiątym oraz właścicieli budynków starszych – powstałych przed dwa tysiące dziewiątym rokiem – jeżeli planują oni ich sprzedaż lub najem. Wynika z tego, iż świadectwa energetycznego nie muszą mieć właściciele budynków postawionych przed dwa tysiące dziewiątym rokiem, pod warunkiem iż wykorzystują je wyłącznie na własny użytek prywatny.

Wszelka decyzja o wprowadzeniu budynku na rynek – sprzedaż lub najem – wiąże się jednak z koniecznością wyrobienia tego dokumentu. Brak ważnego świadectwa energetycznego może skutkować nałożeniem na właściciela kary finansowej grzywny w wysokości do pięciu tysięcy złotych.

**Kontrole co kilka lat – harmonogram zależy od kotła**

Wraz z wprowadzeniem obowiązku posiadania świadectwa energetycznego ustawa nałożyła również wymóg okresowych kontroli systemów ogrzewania. Częstotliwość tych inspekcji jest zróżnicowana i zależy bezpośrednio od źródła ciepła, a dokładniej od jego mocy nominalnej cieplnej oraz rodzaju zasilającego je paliwa.

Wizyty kontrolne realizowane są w następujących cyklach. Co dwa lata przeprowadza się kontrole kotłów opalanych paliwem stałym lub ciekłym, których nominalna moc cieplna jest większa niż sto kilowatów. Co trzy lata obowiązuje dla źródeł ciepła nieuwzględnionych w innych kategoriach, a także dla dostępnych części systemu ogrzewania lub połączonego systemu ogrzewania i wentylacji, których łączna nominalna moc cieplna przekracza siedemdziesiąt kilowatów.

Co cztery lata wymagane są kontrole kotłów zasilanych gazem o nominalnej mocy cieplnej większej niż sto kilowatów. Natomiast co pięć lat kontrola odnosi się do kotłów o nominalnej mocy cieplnej z zakresu od dwudziestu kilowatów do stu kilowatów – a właśnie ta kategoria dotyczy większości gospodarstw domowych w Polsce.

**Rewolucja w klasyfikacji od dwa tysiące dwudziestego piątego roku**

Świadectwo charakterystyki energetycznej, potocznie nazywane świadectwem energetycznym, to dokument informujący o jakości energetycznej budynku i jego realnym zapotrzebowaniu na energię. W dwa tysiące dwudziestym piątym roku w Polsce następuje zaostrzenie i uporządkowanie przepisów, głównie w celu implementacji nowych dyrektyw Unii Europejskiej mających na celu promowanie efektywności energetycznej.

Najważniejszą zmianą jest wprowadzenie klas energetycznych na wzór urządzeń AGD. Budynki będą klasyfikowane w skali od A plus – najbardziej efektywne – do G, czyli najmniej efektywne. Klasyfikacja ta będzie oparta przede wszystkim na wskaźniku EP, oznaczającym zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną, co ma zwiększyć przejrzystość i umożliwić łatwe porównanie obiektów.

Celem tych zmian jest przede wszystkim walka z automatycznymi i nierzetelnymi świadectwami, dlatego kładzie się większy nacisk na wiarygodność danych oraz weryfikację stanu faktycznego budynku przez audytora.

**Dziesięć lat ważności, ale z wyjątkami**

Obowiązek posiadania aktualnego świadectwa pozostaje kluczowy. Jest ono bezwzględnie wymagane w przypadku sprzedaży lub wynajmu budynku lub jego części, czyli lokalu. Brak tego dokumentu przy transakcji notarialnej może skutkować karą finansową do pięciu tysięcy złotych. Ponadto najważniejsze wskaźniki energetyczne muszą być obowiązkowo umieszczane w ogłoszeniach o sprzedaży lub najmie. Świadectwo jest także niezbędne dla nowo powstających budynków przy zawiadomieniu o zakończeniu budowy.

Aktualnie sporządzone świadectwo ma ważność przez dziesięć lat. Należy jednak pamiętać, iż traci ono swoją ważność natychmiast, jeżeli w obiekcie zostaną przeprowadzone istotne prace termomodernizacyjne – na przykład docieplenie, wymiana okien, zmiana źródła ciepła – które mają wpływ na jego charakterystykę energetyczną.

**Co to oznacza dla ciebie**

Jeśli planujesz sprzedać lub wynająć dom lub mieszkanie, musisz posiadać ważne świadectwo energetyczne – niezależnie od tego, kiedy budynek został wybudowany. Koszt trzysta czterdzieści dziewięć złotych lub czterysta dziewięćdziesiąt dziewięć złotych to wydatek, którego nie unikniesz. Bez tego dokumentu notariusz może odmówić przeprowadzenia transakcji, a ty ryzykujesz grzywnę do pięciu tysięcy złotych.

Jeśli masz dom z kotłem gazowym o mocy powyżej stu kilowatów, kontrola twojego systemu ogrzewania będzie odbywać się co cztery lata. jeżeli masz kocioł na paliwo stałe tej samej mocy – co dwa lata. To nie są kontrole dobrowolne, tylko prawny obowiązek wynikający z przepisów obowiązujących od kwietnia dwa tysiące dwudziestego trzeciego roku.

Jeśli przeprowadziłeś lub planujesz przeprowadzić termomodernizację – wymianę okien, docieplenie ścian, montaż nowego źródła ciepła – twoje dotychczasowe świadectwo energetyczne traci ważność z automatu. Będziesz musiał zamówić nowe, choćby jeżeli poprzednie było wyrobione rok temu. To kolejny koszt, o którym wielu właścicieli domów nie wie.

Jeśli myślisz o dotacjach na termomodernizację w programie Czyste Powietrze, posiadanie rzetelnego świadectwa energetycznego może stać się formalnym wymogiem do uzyskania dofinansowania. Od dwa tysiące dwudziestego piątego roku świadectwa będą klasyfikowane według klas energetycznych od A plus do G – to ma motywować właścicieli do osiągania konkretnych standardów efektywności energetycznej i pokazać, które budynki najbardziej potrzebują wsparcia.