Międzynarodowy Dzień Ochrony Ekosystemu i Lasów Namorzynowych obchodzony jest co roku 26 lipca. Został ustanowiony przez UNESCO w 2015 roku z inicjatywy Ekwadoru. Celem tego dnia jest zwrócenie uwagi na wyjątkową rolę, jaką odgrywają lasy namorzynowe w globalnym ekosystemie oraz konieczność ich ochrony przed degradacją i zniszczeniem.
Międzynarodowy Dzień Ochrony Ekosystemu i Lasów Namorzynowych
Międzynarodowy Dzień Ochrony Ekosystemu i Lasów Namorzynowych ma na celu zwiększenie świadomości społecznej na temat znaczenia ekosystemów namorzynowych oraz potrzeby ich skutecznej ochrony i odbudowy. Lasy namorzynowe należą do najbardziej produktywnych i jednocześnie najbardziej zagrożonych ekosystemów na Ziemi.
Charakterystyka ekosystemów namorzynowych
Lasy namorzynowe to wyjątkowe zbiorowiska roślinne występujące w strefie między przypływem a odpływem w tropikalnych i subtropikalnych rejonach świata. Drzewa te posiadają unikalne przystosowania, takie jak:
-
Korzenie podporowe i oddechowe (pneumatofory), umożliwiające przetrwanie w grząskim, ubogim w tlen podłożu,
-
Zdolność filtrowania soli morskiej, co pozwala na funkcjonowanie w środowisku słonowodnym,
-
Odporność na dynamiczne warunki wodno-glebowe, w tym zmienne zasolenie, napływ wód słodkich i morskich oraz silne prądy.
Namorzyny występują głównie w rejonach takich jak Azja Południowo-Wschodnia, Afryka Wschodnia, Ameryka Łacińska i Karaiby. Największe kompleksy można znaleźć w deltach rzek – Gangesu, Amazonki, Nigru czy Mekongu.
Ekologiczne i gospodarcze znaczenie
Namorzyny pełnią funkcje o ogromnym znaczeniu dla środowiska i człowieka:
-
Bariera ochronna wybrzeży – zapobiegają erozji, łagodzą siłę fal sztormowych, chronią przed tsunami i huraganami.
-
Sekwestracja węgla – magazynują duże ilości dwutlenku węgla, zarówno w biomase nadziemnej, jak i w glebach. Są uznawane za jedne z najbardziej efektywnych „pochłaniaczy węgla” na Ziemi.
-
Ostoja bioróżnorodności – stanowią siedlisko dla wielu gatunków ryb, ptaków, gadów, owadów i mikroorganizmów. Wiele z nich to gatunki endemiczne lub zagrożone wyginięciem.
-
Wspieranie gospodarki lokalnej – lasy mangrowe są źródłem pożywienia, surowców (np. drewna, leków naturalnych), a także stanowią fundament lokalnego rybołówstwa i ekoturystyki.
-
Filtracja wód – korzenie i osady mangrowe oczyszczają wodę z zawiesin i zanieczyszczeń, poprawiając jakość wód przybrzeżnych.
Zagrożenia i degradacja
W ciągu ostatniego półwiecza ponad jedna trzecia światowych lasów namorzynowych została utracona. Proces ten przyspiesza w związku z:
-
Przekształcaniem terenów pod hodowlę krewetek i intensywne rolnictwo,
-
Budową infrastruktury portowej, turystycznej i mieszkalnej,
-
Zanieczyszczeniami przemysłowymi i rolniczymi,
-
Budową tam i systemów melioracyjnych, które zaburzają naturalne procesy hydrologiczne,
-
Podnoszeniem się poziomu mórz i skutkami globalnych zmian klimatycznych.
Ochrona i działania międzynarodowe
Na przestrzeni ostatnich dekad podejmowane są różnorodne inicjatywy służące ochronie i odbudowie lasów namorzynowych. Należą do nich:
-
Tworzenie obszarów chronionych (np. parki narodowe, rezerwaty biosfery),
-
Międzynarodowe konwencje i porozumienia, jak Konwencja Ramsarska o obszarach wodno-błotnych czy Agenda ONZ 2030 (cel 14 – życie pod wodą),
-
Programy reforestacji, polegające na sadzeniu nowych namorzynów w miejscach zniszczonych,
-
Współpraca międzyrządowa, naukowa oraz z udziałem społeczności lokalnych i organizacji pozarządowych.
Działania indywidualne i edukacyjne
Również na poziomie jednostki można wspierać ochronę ekosystemów namorzynowych poprzez:
-
Edukację i rozpowszechnianie wiedzy o ich roli i zagrożeniach,
-
Odpowiedzialną konsumpcję, np. unikanie owoców morza pochodzących z nieetycznych źródeł,
-
Wspieranie certyfikowanych, zrównoważonych produktów rybnych (np. MSC),
-
Udział w inicjatywach edukacyjnych, wolontariacie, petycjach i akcjach ochrony przyrody,
-
Ograniczanie emisji CO₂, co bezpośrednio wpływa na stan globalnych ekosystemów przybrzeżnych.
Podsumowanie
Lasy namorzynowe to jedne z najbardziej niedocenianych, a zarazem kluczowych ekosystemów naszej planety. Ich funkcje wykraczają daleko poza lokalne znaczenie – mają wpływ na globalny klimat, gospodarkę i bezpieczeństwo ludzi. Obchody Międzynarodowego Dnia Ochrony Ekosystemu i Lasów Namorzynowych przypominają, iż ich przetrwanie zależy zarówno od decyzji rządów i instytucji, jak i codziennych wyborów każdego z nas.
Lesko.info
