Nawet 1229 zł miesięcznie od państwa. Polacy rezygnują z pieniędzy, bo nie wiedzą

W obliczu rosnących kosztów życia i inflacji, system pomocy społecznej w Polsce przechodzi istotne przeobrażenia, aby skuteczniej wspierać najbardziej potrzebujących obywateli. Rok 2025 przyniósł znaczące zmiany w obszarze wsparcia dla osób niezdolnych do pracy, w tym podwyższenie maksymalnej kwoty zasiłku stałego oraz aktualizację kryteriów dochodowych. Pomimo rozszerzenia dostępności pomocy, niepokojąco duża liczba uprawnionych osób wciąż nie składa wniosków o przysługujące im świadczenia, tracąc możliwość otrzymania choćby 1229 złotych miesięcznie.

Fot. Warszawa w Pigułce

Zasiłek stały stanowi jedną z najważniejszych form wsparcia w polskim systemie pomocy społecznej, skierowaną do osób znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji życiowej. Świadczenie to przeznaczone jest dla pełnoletnich obywateli, którzy z powodu wieku lub trwałej niepełnosprawności są całkowicie niezdolni do podjęcia pracy zarobkowej. Kluczowym elementem uprawniającym do otrzymania zasiłku jest posiadanie odpowiedniego dokumentu potwierdzającego niezdolność do pracy – może to być orzeczenie wydane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych o całkowitej niezdolności do pracy lub orzeczenie o umiarkowanym bądź znacznym stopniu niepełnosprawności.

W 2025 roku maksymalna kwota zasiłku stałego została podwyższona do 1229 złotych miesięcznie, co stanowi istotne wsparcie dla osób pozbawionych możliwości samodzielnego zarobkowania. Jednocześnie określono, iż minimalna wysokość tego świadczenia wynosi 30 złotych. Warto podkreślić, iż dokładna kwota przyznawanego zasiłku jest uzależniona od indywidualnej sytuacji finansowej wnioskodawcy i stanowi różnicę między obowiązującym kryterium dochodowym a faktycznym dochodem osoby ubiegającej się o pomoc.

Zgodnie z aktualnymi przepisami, prawo do zasiłku stałego przysługuje osobom, których dochód nie przekracza ustawowo określonych limitów. Dla osoby samotnie gospodarującej granicą jest 100% kryterium dochodowego, czyli 1010 złotych. W praktyce oznacza to, iż osoba samotna, która nie osiąga żadnych dochodów, może liczyć na zasiłek w wysokości równej temu kryterium. Natomiast w przypadku osoby z zerowym dochodem, która dodatkowo spełnia przesłanki do najwyższego świadczenia, pomoc może sięgnąć choćby wspomnianych 1229 złotych miesięcznie.

Inaczej wygląda sytuacja osób pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym. W ich przypadku kryterium dochodowe zostało ustalone na poziomie 823 złotych na osobę w rodzinie. Przy obliczaniu dochodu brane są pod uwagę wszystkie źródła przychodu netto, czyli po odliczeniu podatku i obowiązkowych składek ubezpieczeniowych. Uwzględniane są między innymi emerytury, renty, wynagrodzenia za pracę, alimenty oraz inne świadczenia społeczne.

Proces wyliczania dochodu jest dość złożony, gdyż obowiązują w nim szczegółowe zasady, które mogą wyłączać niektóre świadczenia z podstawy dochodowej lub uwzględniać je jedynie częściowo. Z tego powodu osoby zainteresowane uzyskaniem zasiłku stałego powinny skonsultować swoją indywidualną sytuację z pracownikami ośrodka pomocy społecznej, którzy pomogą prawidłowo oszacować dochód i określić potencjalną wysokość świadczenia.

Procedura ubiegania się o zasiłek stały rozpoczyna się od złożenia odpowiedniego wniosku w ośrodku pomocy społecznej adekwatnym dla miejsca zamieszkania zainteresowanej osoby. W zależności od infrastruktury cyfrowej danej gminy, dokumenty można złożyć osobiście, a w coraz większej liczbie jednostek samorządowych również przez internet – za pośrednictwem portalu Emp@tia lub platformy ePUAP. Do wniosku należy dołączyć komplet dokumentów potwierdzających spełnienie kryteriów uprawniających do otrzymania świadczenia.

Niezbędne załączniki obejmują orzeczenie o stopniu niepełnosprawności lub niezdolności do pracy, dokumentację potwierdzającą wysokość dochodów uzyskanych w ostatnim miesiącu, a w przypadku osób prowadzących jednoosobowe gospodarstwo – oświadczenie o tym fakcie. Ośrodek pomocy społecznej ma 30 dni na rozpatrzenie kompletnego wniosku, przy czym standardową praktyką jest przeprowadzenie przez pracownika socjalnego wywiadu środowiskowego, który ma na celu zweryfikowanie rzeczywistej sytuacji życiowej wnioskodawcy.

Warto wiedzieć, iż istnieją okoliczności, w których pomimo spełnienia kryteriów dochodowych, zasiłek stały może nie zostać przyznany. Dzieje się tak zwłaszcza w sytuacjach, gdy osoba ubiegająca się o pomoc nie wykazuje chęci współpracy z pracownikiem socjalnym lub odmawia podjęcia zalecanych działań, takich jak leczenie czy rehabilitacja. Świadczenie może zostać również wstrzymane w przypadku bezzasadnej odmowy udziału w proponowanych formach aktywizacji, w tym zatrudnienia, szkolenia czy stażu, na które została skierowana przez urząd pracy lub ośrodek pomocy społecznej.

Przyznanie zasiłku stałego nie jest decyzją nieodwołalną – świadczenie może zostać cofnięte lub jego wysokość zmieniona, jeżeli sytuacja życiowa lub dochodowa beneficjenta ulegnie zmianie. Dotyczy to szczególnie przypadków podjęcia zatrudnienia, uzyskania prawa do renty lub innych świadczeń zwiększających dochód powyżej ustalonego kryterium. Obowiązkiem osoby pobierającej zasiłek jest niezwłoczne informowanie ośrodka pomocy społecznej o wszelkich okolicznościach mogących wpłynąć na prawo do otrzymywanego wsparcia. Pracownicy socjalni regularnie monitorują sytuację świadczeniobiorców, aby zapewnić, iż pomoc trafia do osób faktycznie jej potrzebujących.

Istotną informacją dla potencjalnych wnioskodawców jest możliwość łączenia zasiłku stałego z innymi formami wsparcia oferowanymi przez system pomocy społecznej. Osoby uprawnione mogą równocześnie otrzymywać zasiłek celowy, przeznaczony na konkretne wydatki, zasiłek okresowy, dodatek mieszkaniowy czy energetyczny, a także świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy. Każde z tych świadczeń ma jednak swoje odrębne kryteria przyznawania, które muszą zostać spełnione niezależnie od uprawnień do zasiłku stałego.

System pomocy społecznej w Polsce, pomimo ciągłych usprawnień, przez cały czas boryka się z problemem niepełnego wykorzystania dostępnych form wsparcia. Wiele osób uprawnionych do zasiłku stałego nie ubiega się o to świadczenie z różnych powodów – brak wiedzy o takiej możliwości, obawa przed stygmatyzacją, trudności w kompletowaniu dokumentacji czy przekonanie o nieskuteczności systemu pomocy społecznej. Jest to szczególnie niepokojące, biorąc pod uwagę, iż dla wielu osób z niepełnosprawnościami czy starszych zasiłek stanowiłby znaczące wsparcie budżetu domowego, a niekiedy choćby jedyne źródło utrzymania.

Analizy przeprowadzone przez organizacje zajmujące się pomocą społeczną wskazują, iż choćby połowa potencjalnych beneficjentów może nie korzystać z przysługujących im świadczeń. To zjawisko określane jako „non-take-up” stanowi poważne wyzwanie dla skuteczności systemu zabezpieczenia społecznego. Przyczynia się również do pogłębiania ubóstwa wśród grup najbardziej narażonych na wykluczenie społeczne, w tym szczególnie osób z niepełnosprawnościami i samotnych seniorów.

Wprowadzone w 2025 roku zmiany, w tym podniesienie maksymalnej kwoty zasiłku stałego do 1229 złotych miesięcznie, stanowią próbę dostosowania systemu wsparcia do rosnących kosztów życia. Jednocześnie utrzymanie relatywnie niskich progów dochodowych świadczy o dążeniu do równowagi między pomocą społeczną a zachętami do aktywizacji zawodowej osób, które są zdolne do podejmowania pracy. To trudne balansowanie między wsparciem najsłabszych a promowaniem samodzielności ekonomicznej pozostaje jednym z największych wyzwań polityki społecznej.

Zasiłek stały jest szczególnie istotny w kontekście systemu wsparcia dla osób z niepełnosprawnościami, które często napotykają liczne bariery w dostępie do rynku pracy. Dla nich regularne świadczenie pieniężne stanowi nie tylko pomoc w pokryciu podstawowych kosztów utrzymania, ale również formę rekompensaty za ograniczone możliwości zarobkowania. W podobnej sytuacji znajdują się seniorzy, którzy nie nabyli uprawnień emerytalnych lub których świadczenia emerytalne są zbyt niskie, aby zapewnić godne warunki życia.

Warto również zauważyć, iż pomimo swojej nazwy, zasiłek stały nie jest świadczeniem przyznawanvm automatycznie na stałe. Podlega on okresowej weryfikacji, a prawo do niego jest uzależnione od utrzymywania się warunków, które stanowiły podstawę jego przyznania. Taka konstrukcja ma na celu zapewnienie, iż środki publiczne są kierowane do osób faktycznie potrzebujących wsparcia, oraz umożliwienie elastycznego reagowania na zmiany sytuacji życiowej beneficjentów.

Eksperci z zakresu polityki społecznej podkreślają, iż efektywny system wsparcia powinien nie tylko zapewniać doraźną pomoc finansową, ale również stwarzać warunki do aktywizacji i integracji społecznej osób zagrożonych wykluczeniem. Zasiłek stały, choć niezbędny dla zapewnienia podstawowych potrzeb, powinien być częścią szerszego pakietu działań wspierających, obejmujących m.in. dostęp do opieki zdrowotnej, usług opiekuńczych, rehabilitacji i edukacji. Tylko takie kompleksowe podejście może skutecznie przeciwdziałać marginalizacji społecznej osób z niepełnosprawnościami i seniorów.

W czasach wysokiej inflacji i rosnących kosztów życia każda forma wsparcia finansowego nabiera szczególnego znaczenia. Zasiłek stały w wysokości do 1229 złotych miesięcznie może stanowić istotny element budżetu domowego, pozwalający na pokrycie podstawowych potrzeb. Dlatego tak ważne jest, aby informacja o możliwości uzyskania tego świadczenia docierała do wszystkich potencjalnie uprawnionych osób. Ośrodki pomocy społecznej, organizacje pozarządowe oraz media powinny aktywnie promować wiedzę o dostępnych formach wsparcia, aby żadna potrzebująca osoba nie pozostała bez niezbędnej pomocy z powodu nieświadomości swoich praw.

źródło: kutno.net.pl/Warszawa w Pigułce