Polski system opieki zdrowotnej stoi u progu istotnych zmian, które mogą znacząco wpłynąć na dostępność i jakość podstawowej opieki medycznej. Najnowsza nowelizacja ustawy o Centrum Medycznym Kształcenia Podyplomowego przynosi dobre wiadomości dla około 8 milionów pacjentów korzystających z usług niezależnych praktyk pielęgniarskich i położniczych.
Fot. DALL·E 3 / Warszawa w Pigułce
Przepisy, czekające w tej chwili na podpis prezydenta, mają zapobiec masowej likwidacji około 1600 niezależnych praktyk, które zgodnie z wcześniejszymi regulacjami miały stracić możliwość samodzielnego funkcjonowania od stycznia 2025 roku.
Kluczowym elementem nowych regulacji jest zachowanie ważności dotychczasowych deklaracji wyboru pielęgniarki lub położnej, niezależnie od ich przystąpienia do zespołów POZ. To fundamentalna zmiana w stosunku do pierwotnych planów, które zakładały automatyczne włączenie praktyk pielęgniarskich do zespołów lekarzy rodzinnych. Co więcej, nowe przepisy umożliwiają również przyjmowanie nowych pacjentów przez praktyki, które zdecydują się pozostać niezależne po 31 grudnia 2024 roku.
Reforma przynosi również istotne rozszerzenie kompetencji pielęgniarek i położnych, które otrzymają uprawnienia do przeprowadzania badań kwalifikacyjnych do szczepień ochronnych u dzieci powyżej 9. roku życia. To znaczące ułatwienie dla pacjentów i odciążenie dla lekarzy POZ, którzy dotychczas jako jedyni mogli wykonywać takie badania. Jednocześnie ustawa wydłuża termin na ukończenie kursów z medycyny rodzinnej dla lekarzy POZ do końca 2026 roku, zapewniając płynne dostosowanie się kadry medycznej do nowych wymagań.
Z perspektywy społecznej, zachowanie niezależności praktyk pielęgniarskich i położniczych ma fundamentalne znaczenie dla dostępności opieki medycznej, szczególnie w mniejszych miejscowościach i na obszarach wiejskich. Te praktyki często stanowią pierwszy i najłatwiej dostępny punkt kontaktu z systemem ochrony zdrowia, zwłaszcza dla osób starszych i przewlekle chorych, wymagających regularnej opieki domowej.
Rozszerzenie kompetencji pielęgniarek w zakresie kwalifikacji do szczepień może przyczynić się do zwiększenia dostępności profilaktyki zdrowotnej i przyspieszyć realizację programów szczepień wśród dzieci i młodzieży. Jest to szczególnie istotne w kontekście rosnącej liczby zachorowań na choroby zakaźne i potrzeby szybkiej reakcji systemu ochrony zdrowia na zagrożenia epidemiologiczne.
Wprowadzane zmiany mogą również wpłynąć na rozwój zawodowy pielęgniarek i położnych, zwiększając atrakcyjność tych profesji dla młodych adeptów. Możliwość prowadzenia niezależnej praktyki i rozszerzony zakres kompetencji mogą zachęcić więcej osób do wyboru tej ścieżki kariery, co jest szczególnie ważne w kontekście obecnego deficytu kadry medycznej w Polsce.
Warto również zauważyć potencjalny wpływ reformy na jakość opieki medycznej. Zachowanie autonomii praktyk pielęgniarskich przy jednoczesnym rozwoju modelu opieki koordynowanej pozwala na elastyczne dostosowanie form świadczenia usług do potrzeb lokalnych społeczności. Pacjenci zachowują możliwość wyboru formy opieki najlepiej odpowiadającej ich potrzebom, co może przyczynić się do zwiększenia satysfakcji z otrzymywanych świadczeń.
Reforma może także wpłynąć na rozwój nowych form współpracy między różnymi podmiotami systemu ochrony zdrowia. Mimo zachowania niezależności praktyk pielęgniarskich, ustawa promuje rozwój zespołów POZ i opieki koordynowanej, co może prowadzić do powstania innowacyjnych modeli współpracy między różnymi specjalistami medycznymi.