1 dzień temu
W medycynie operacje zawsze traktowane są jako ostateczność, ponieważ wiążą się z większym obciążeniem dla organizmu i wymagają dłuższego okresu rekonwalescencji. Operacje kręgosłupa przeprowadza się więc najczęściej wtedy, gdy leczenie zachowawcze nie przynosi efektów, a dolegliwości bólowe i ograniczenia ruchowe utrudniają codzienne funkcjonowanie. Sam zabieg jest jednak pierwszym krokiem na drodze do odzyskania sprawności. Pacjenta czeka jeszcze odpowiednio zaplanowana i systematycznie prowadzona rehabilitacja. Dlaczego jest ona tak ważna?
Rehabilitacja po operacji kręgosłupa – czy na pewno jest niezbędna?
Choć operacje kręgosłupa mają najważniejsze znaczenie dla poprawy zdrowia pacjenta, nie rozwiązują automatycznie wszystkich jego problemów. Zabieg najczęściej usuwa źródło bólu, np. przepuklinę jądra miażdżystego uciskającą nerw, ale to nie wystarczy, by pacjent od razu odzyskał pełnię sprawności. W wielu przypadkach pacjent ma utrwalone nieprawidłowe wzorce ruchowe, osłabione mięśnie, ograniczony zakres ruchu i zaburzoną stabilizację. I tu z pomocą przychodzi rehabilitacja kręgosłupa, która ma za zadanie odbudować i znormalizować wszelkie nieprawidłowości.
Najważniejsze cele rehabilitacji pooperacyjnej
Program usprawniania po operacji kręgosłupa ustalany jest indywidualnie, w zależności od rodzaju zabiegu (np. mikrodiscektomia, stabilizacja, usunięcie przepukliny), wieku pacjenta, stanu ogólnego oraz poziomu aktywności sprzed operacji. Rehabilitacja pooperacyjna ma na celu głównie:
- zmniejszenie bólu i obrzęku pooperacyjnego,
- przywrócenie zakresu ruchu w operowanym odcinku kręgosłupa,
- odbudowę siły i wytrzymałości mięśni głębokich,
- poprawę stabilizacji i koordynacji ruchowej,
- naukę prawidłowego wzorca chodu, schylania się, wstawania czy podnoszenia przedmiotów,
- zapobieganie nawrotom dolegliwości bólowych i kolejnym urazom.
W zależności od stopnia zaawansowania zmian i czasu trwania objawów przed zabiegiem rehabilitacja może trwać od kilku tygodni do kilku miesięcy. W niektórych przypadkach zaleca się także kontynuację ćwiczeń w ramach profilaktyki, by utrzymać efekty leczenia.
Jak wygląda rehabilitacja po operacji kręgosłupa?
Pierwszy etap rehabilitacji zaczyna się już w szpitalu – najczęściej w ciągu 24-48 godzin po operacji. W tym czasie fizjoterapeuta pomaga pacjentowi w pionizacji, pokazuje bezpieczne sposoby zmiany pozycji i rozpoczyna łagodne ćwiczenia oddechowe oraz izometryczne.
W kolejnych tygodniach do programu włączane są:
- ćwiczenia poprawiające zakres ruchu i elastyczność,
- trening wzmacniający mięśnie posturalne (głębokie mięśnie tułowia),
- nauka prawidłowej ergonomii ruchu (np. jak siadać, podnosić ciężary),
- ćwiczenia równoważne i koordynacyjne,
- elementy terapii manualnej oraz techniki zmniejszające napięcie mięśniowe.
Fizjoterapeuta dobiera intensywność i rodzaj ćwiczeń tak, aby nie obciążały nadmiernie kręgosłupa, a jednocześnie skutecznie przyspieszyły jego powrót do sprawności.
Co grozi, gdy zrezygnujemy z rehabilitacji?
Zaniechanie rehabilitacji po operacji kręgosłupa może prowadzić do wielu niepożądanych konsekwencji. Pacjent może przez cały czas odczuwać ból pooperacyjny w wyniku niewystarczającej mobilizacji tkanek czy napięcia mięśniowego. Brak ćwiczeń może ograniczyć zakres ruchu i sprawność, a także utrwalić nieprawidłowe wzorce ruchowe, które tylko pogłębią problem. W takiej sytuacji rośnie też ryzyko nawrotu przepukliny lub nadmiernego obciążenia innych odcinków kręgosłupa, które będą przejmowały jego funkcje kompensacyjnie. Wszystko to może sprawić, iż powrót do pracy zawodowej czy aktywności fizycznej może być opóźniony lub znacznie utrudniony.
Rehabilitacja a styl życia po operacji
Po operacji kręgosłupa równie ważne jak sama fizjoterapia są codzienne nawyki pacjenta. Warto zadbać o ergonomiczne warunki pracy, utrzymywanie prawidłowej masy ciała i unikanie długotrwałego przebywania w pozycji siedzącej. Dodatkowo codzienna i umiarkowana aktywność fizyczna pomoże utrzymać elastyczność i siłę mięśni.
