Gmina ogłosiła przetarg na pierwszy etap modernizacji Domu Katolickiego „Zorza”. jeżeli wszystko pójdzie zgodnie z planem renowacja mającego blisko 100 lat, okazałego budynku znajdującego się na zbiegu ulic Łapanowskiej i Młyńskiej w Gdowie rozpocznie się podczas tegorocznych wakacji. Finalnie – gdy niszczejący dziś obiekt, odzyska status wizytówki Gdowa – zostanie przeznaczony na potrzeby lokalnej społeczności. Powstanie tam placówka kulturalno-edukacyjna nazwana roboczo – Centrum Integracji Dziedzictwa.
O potrzebie renowacji Domu Katolickiego „Zorza”, który od ponad dekady ma status pustostanu, mówiono od lat. By projekt doszedł do skutku konieczne było jednak spełnienie kilku warunków m.in. przekazanie budynku we władanie gminy (przez gdowską parafię, która była jej właścicielem; stało się to wiosną 2023 roku), oraz zdobycie pieniędzy na kosztowny remont obiektu. To udało się ostatniej jesieni, Gdów pozyskał wtedy 3,150 mln zł z Rządowego Funduszu Polski Ład – Program Inwestycji Strategicznych na wykonanie I etapu prac, mających przywrócić „Zorzę” lokalnej społeczności.
Wszystko wskazuje na to, iż historyczne i wyjątkowe dla Gdowa przedsięwzięcie rozpocznie się tego lata. Gmina ogłosiła właśnie przetarg (19 czerwca) na pierwsze roboty budowlane w prawie stuletnim obiekcie.
Prace te obejmą m.in. zabezpieczenie „Zorzy” przed niszczącym wpływem warunków atmosferycznych i gruntowych. Przede wszystkim – wyremontowany zostanie gruntowanie, wraz z konstrukcją więźby i odtworzeniem attyk, dach budynku. Kolejne pilne roboty, mające uchronić obiekt przed dalszą degradacją i nieodwracalnymi uszkodzeniami, to modernizacja jego fundamentów. Tu przewidziano m.in. prace izolacyjne w zakresie zabezpieczenia przeciwwilgociowego oraz termicznego oraz wymianę i montaż instalacji odprowadzających wody deszczowe i kanalizacji sanitarnej. W ramach pierwszego etapu zaplanowano również remont elewacji oraz zabezpieczenie elementów konstrukcyjnych budynku.
– To pierwsze, niezbędne prace jakie musimy przeprowadzić, aby uchronić budynek przez niszczeniem. W dalszej kolejności dokonamy analizy możliwości adaptacji budynku, z zachowaniem jej niepowtarzalnego charakteru, na potrzeby placówki kulturalnej, która będzie miejscem otwartym na inicjatywy oddolne i potrzeby organizacji, wspólnot i grup społecznych – zaznacza wójt Gdowa Zbigniew Wojas.
Wykonawca inwestycji „Modernizacja Domu Katolickiego ZORZA – Centrum Integracji Dziedzictwa. Etap I” powinien zostać wybrany na przełomie lipca i sierpnia, a czas trwania robót określono na 13 miesięcy od momentu podpisania umowy, a więc mniej więcej do jesieni 2025 roku. Całkowity koszt pierwszej części prac wyliczono na 3,5 mln zł. Brakujące fundusze zapewni gmina Gdów.
W okresie przedwojennym „Zorza” była najładniejszym i najbardziej okazałym budynkiem Gdowa, stanowiła wizytówkę miejscowości.
Obiekt zaprojektowany z myślą o amatorskim teatrze Akcji Katolickiej (a więc m.in. z salą widowiskową, balkonem, sceną) wznoszono od wiosny 1933 roku, wysiłkiem wielu osób. Przy budowie pomagało społecznie wielu mieszkańców nie tylko Gdowa, ale także okolicznych wsi, a materiały budowlane „dla Zorzy” przekazały bezpłatnie liczne ówczesne zakłady oraz dwory (darowały one m.in. drewno) z gdowskiego rejonu. Pieniądze na budowę pochodziły m.in. z datków od parafian oraz „cegiełek” rozprowadzonych wśród mieszkańców. By zdobyć fundusze na inwestycję parafia sprzedała plebańskie pola pod Zręczycami.
Dom Katolicki „Zorza”, który stał się placówką kulturalną służącą całej lokalnej społeczności, otwarto w listopadzie 1934 roku.
„Po wybuchu II wojny światowej Dom Katolicki był wykorzystany przez Niemców jako baza wojskowa, w której częściowo mieściły się magazyny. Później korzystało z niego również wojsko rosyjskie. Dopiero w 1946 roku budynek znów zaczął służyć parafianom. Początkowo mieściło się w nim Liceum Ogólnokształcące, a po kilku latach, po wyprowadzce szkoły, „Zorza” została oddana dla „Caritasu”, było tam przedszkole (tzw. ochronka), prowadzone przez siostry zakonne. Salę widowiskową zamieniono na kaplicę, w której odbywały się m.in. msze św. dla dzieci. Na początku lat 60. XX wieku przedszkole zostało przejęte przez władze świeckie, ale przez cały czas miało lokum w Domu Katolickim. (…). W sali widowiskowej „Zorzy” odbywały się przedstawienia dla mieszkańców (m.in. jasełka), przygotowywane przez młodzież z pomocą księży, nauczycieli oraz sióstr zakonnych. W części budynku mieściły się mieszkania dla sióstr zakonnych (….)” – tak opisano powojenną historię „Zorzy” na facebookowym portalu „Podziel się historią” (o dziejach gminy Gdów).
Gdowskie Przedszkole Samorządowe przeprowadziło się do nowej siedziby w 2011 roku. Dwa lata później, po wybudowaniu w Gdowie Stacji Opieki Caritas, „Zorzę” opuściły siostry zakonne. Mający bogatą historię budynek przy ul. Łapanowskiej opustoszał, a jego stan techniczny pogarszał się z roku na rok. Na szczęście wszystko wskazuje na to, iż już za kilka tygodni „Zorza” przestanie mieć status pustostanu i zmieni się w plac budowy.
zdjęcia: materiały Urzędu Gminy w Gdowie
