z Warszawy pisze radca prawny Małgorzata Milewska – Kita
Kontynuujemy cykl publikacji, dotyczących postępowań przed sądami i urzędami w Kraju. Jednocześnie oferujemy wyjątkowe rozwiązanie dla Polonii kanadyjskiej – możecie Państwo uzyskać informacje o bieżących zmianach przepisów w sprawach spadkowych i nieruchomości, kierując zapytania na adres e-mail: [email protected]
Do rozporządzania majątkiem spadkowym, położonym w Polsce wymagane jest uzyskanie, odmiennie niż w Kanadzie, postanowienia sądu polskiego o stwierdzeniu nabycia spadku albo notarialnego aktu poświadczenia dziedziczenia. NOTARIALNY AKT POŚWIADCZENIA DZIEDZICZENIA Uzyskanie notarialnego aktu poświadczenia dziedziczenia, sporządzonego przed notariuszem w Polsce jest bardzo wygodnym i szybkim rozwiązaniem, jednakże obwarowanym dwoma warunkami: ostanie miejsce zamieszkania osoby zmarłej musi znajdować się na terenie Polski, a ponadto do uzyskania notarialnego poświadczenia dziedziczenia niezbędne jest jednoczesne, osobiste stawiennictwo wszystkich spadkobierców tak ustawowych, jak i testamentowych.
W przypadku spadkobierców zamieszkałych za granicą jednocześnie stawiennictwo przed notariusze w Polsce jest znacznie utrudnione, tak więc większość spadkobierców, zamieszkałych poza Krajem, decyduje się na drogę sądową. SĄDOWE STWIERDZENIE NABYCIA SPADKU Sądem adekwatnym dla spraw spadkowych jest sąd rejonowy, w okręgu którego zmarły miał ostatnie miejsce zamieszkania, a w przypadku, gdy miejsca takiego nie da się ustalić sąd, w okręgu którego znajduje się znaczna część majątku spadkowego. Spadkodawcy mogą być reprezentowani przez pełnomocnika. WYMAGANE DOKUMENTY Zarówno do uzyskania notarialnego aktu poświadczenia dziedziczenia, jak i sądowego stwierdzenia nabycia spadku, wymagane są następujące dokumenty: akt zgonu spadkodawcy, akt małżeństwa spadkodawcy, akty urodzenia dzieci, w przypadku zmiany nazwiska przez kobiety – akty małżeństwa, wydruk z księgi wieczystej nieruchomości spadkowej, położonej w Polsce. Akty stanu cywilnego, sporządzone w Polsce, mogą być pozyskane przez pełnomocnika. W przypadku dziedziczenia testamentowego, konieczne jest także przedłożenie oryginału testamentu, ewentualnie także testamentów wcześniejszych, o ile zostały sporządzone. Wszystkie akty stanu cywilnego oraz testamenty podpisane przed notary public, sporządzone w Kanadzie po dniu 11 stycznia 2024 r. wymagają uzyskania Apostile w Official Documents Services, 222 Jarvis St., Toronto, tel. 416 325 8416. Poświadczenie przez Konsula RP tych dokumentów nie jest już wymagane.
Dokumenty sporządzone w języku angielskim wymagają tłumaczenia przez tłumacza przysięgłego, licencjonowanego w Polsce bądź też przez tłumacza miejscowego, wskazanego przez Konsulat RP. USTALENIE SKŁADNIKÓW MAJĄTKU SPADKOWEGO najważniejsze jest ustalenie składników majątku, wchodzących do spadku, w szczególności poprzez sprawdzenie w księgach wieczystych czy nieruchomości, które za życia spadkodawców stanowiły ich własność, wchodzą do spadku czy też zostały zbyte przed ich śmiercią na rzecz jednego spadkobiercy albo osób trzecich. Legitymując się prawomocnym postanowieniem sądu o stwierdzeniu nabycia spadku, można pozyskać szczegółowe informacje o nieruchomościach spadkowych z Centralnej Informacji Ksiąg Wieczystych. jeżeli chodzi o oszczędności, pozostawione przez spadkodawcę na rachunkach bankowych, informację o numerach rachunków bankowych spadkodawcy i wysokości zgromadzonych tam środków uzyskać można z Centralnej Informacji o Rachunkach bankowych. Wszystkie te czynności mogą być zlecone pełnomocnikowi w Kraju.
ZACHOWEK W przypadku, gdy spadkodawca przed śmiercią wyzbył się na mocy umowy darowizny swojego majątku lub znacznej jego części, pominiętym spadkobiercom przysługuje od obdarowanego zachowek. Prawo do zachowku przysługuje najbliższym także w przypadku, gdy zostali oni pominięci w testamencie. W każdym przypadku trzeba możliwie jak najszybciej ustalić, czy przysługuje Państwu prawo do spadku, czy też do zachowku lub do zapisu testamentowego, ponieważ te dwa ostatnie uprawnienia przedawniają się już z upływem lat pięciu odpowiednio – w przypadku, gdy zmarły pozostawił testament – licząc od daty otwarcia i ogłoszenia testamentu przez sąd albo notariusza, natomiast gdy nie ma testamentu – licząc od daty śmierci spadkodawcy. Bez znaczenia dla prawa do zachowku pozostaje, czy nieruchomość spadkowa została zbyta po śmierci spadkodawcy.
DZIAŁ SPADKU W przypadku nabycia prawa do spadku, ze względu na trudności z administrowaniem z Kanady nieruchomościami spadkowymi, położonymi w Polsce, optymalnym sposobem działu spadku jest uzyskanie spłaty pieniężnej udziału spadkowego od pozostałych spadkobierców, a w przypadku odziedziczenia całej nieruchomości, jej sprzedaż. ROSZCZENIA UBOCZNE PRZY DZIALE SPADKU Trzeba dodać, iż w przypadku bezumownego użytkowania przez pozostałych spadkobierców z nieruchomości spadkowej, są oni zobowiązani do zapłaty za korzystanie, do 6 lat wstecz, z udziału przysługującemu innemu spadkobiercy w tej nieruchomości.
RYZYKO UTRATY WŁASNOŚCI NIERUCHOMOŚCI SPADKOWYCH PRZEZ ZASIEDZENIE prawda prawo do spadku nie ulega przedawnieniu, jednakże w przypadku nieruchomości istnieje realne ryzyko utraty prawa własności do nieruchomości spadkowych albo do odziedziczonego udziału w tych nieruchomościach wskutek ich zasiedzenia po upływie 20 lat w dobrej wierze bądź po upływie 30 lat w złej wierze przez pozostałych spadkobierców czy też przez osoby trzecie.
W przypadku postępowania spadkowego z udziałem spadkobierców, zamieszkałych w Kanadzie, nie ma potrzeby ich przyjazdu do Polski, albowiem mogą być oni reprezentowani przed sądem polskim przez pełnomocnika. Maja też możliwość uczestniczenia w rozprawach sądowych on-line. W szczególności w sprawach spadkowych, gdzie brak jest współdziałania spadkobierców, warto skorzystać z pomocy radcy prawnego albo adwokata. Artykuł nie stanowi porady prawnej. Za dwa tygodnie – FORMALNOŚCI NA ODLEGŁOŚĆ.
Autorem jest radca prawny Małgorzata Milewska-Kita z Kancelarii Prawnej w Warszawie. Artykuł ten nie stanowi porady prawnej. Zapraszamy do korzystania z usług Kancelarii tel. +11 48 22 518 77 78, e-mail: [email protected] Radca prawny Małgorzata Milewska-Kita od ponad 12 lat służy pomocą prawną Polonii kanadyjskiej w sprawach spadkowych, nieruchomości, sądowych i innych na terenie całej Polski.
