Nie masz dzieci? To nie znaczy, iż po twojej śmierci majątek od razu przejmie państwo. Kodeks cywilny jasno wskazuje, kto dziedziczy po bezdzietnym, jeżeli nie zostawił testamentu. W większości przypadków spadek trafia do najbliższej rodziny – choć kolejność dziedziczenia potrafi zaskoczyć.

Fot. Warszawa w Pigułce
Spadek po bezdzietnym. Kto naprawdę dziedziczy majątek, gdy nie ma dzieci
Nie każdy wie, iż brak dzieci nie oznacza, iż cały majątek po zmarłym automatycznie trafi do państwa. Kodeks cywilny precyzyjnie określa, kto i w jakiej kolejności dziedziczy po osobie bezdzietnej, jeżeli ta nie zostawiła testamentu. W większości przypadków spadek trafia do najbliższej rodziny – pod warunkiem, iż wiadomo, komu on przysługuje.
Testament ma zawsze pierwszeństwo
Najważniejsze jest ustalenie, czy zmarły zostawił testament. To właśnie ten dokument decyduje, komu przekazuje majątek – niezależnie od więzów rodzinnych. Testament notarialny daje największą pewność, iż ostatnia wola zostanie wykonana zgodnie z prawem. Warto jednak pamiętać, iż jeżeli testament nie obejmuje całości majątku albo zostanie skutecznie podważony, pozostała część dzielona jest według zasad ustawowych.
Dlatego eksperci radzą, by testament był kompletny – powinien obejmować wszystkie składniki majątku, także te, które mogą zostać nabyte w przyszłości.
Gdy zmarły był w małżeństwie, ale nie miał dzieci
W sytuacji, gdy bezdzietna osoba pozostawała w związku małżeńskim, majątek dzieli się według prostego klucza: połowę dziedziczy małżonek, a po jednej czwartej przypada każdemu z rodziców zmarłego.
Jeżeli jedno z rodziców nie żyje, jego część przechodzi na rodzeństwo spadkodawcy. Warto jednak pamiętać, iż rozwód lub separacja z orzeczeniem winy całkowicie wykluczają małżonka z dziedziczenia.
Gdy nie ma małżonka
Jeśli zmarły był samotny, cały majątek trafia do rodziców. W przypadku ich śmierci dziedziczą rodzeństwo, a po nich – ich dzieci, czyli siostrzeńcy i bratankowie. Dopiero gdy brak również tego kręgu spadkobierców, prawo do dziedziczenia mają dziadkowie i ich zstępni.
Zgodnie z przepisami, w wyjątkowych przypadkach dziedziczyć mogą także pasierbowie, o ile byli faktycznie wychowywani przez zmarłego.
Kiedy spadek trafia do gminy lub Skarbu Państwa
Przekazanie majątku państwu to ostateczność. Dzieje się tak tylko wtedy, gdy nie ma żadnych krewnych uprawnionych do dziedziczenia albo wszyscy zrezygnują z przyjęcia spadku. Wówczas majątek przejmuje gmina ostatniego miejsca zamieszkania zmarłego. jeżeli nie da się jej ustalić – dziedziczy Skarb Państwa.
Takie sytuacje są rzadkie, ale zdarzają się w przypadku osób samotnych, które nie zostawiły po sobie testamentu.
Testament to najlepsze zabezpieczenie
Eksperci przypominają, iż choćby przy niewielkim majątku warto sporządzić testament. Wystarczy napisać go własnoręcznie, opatrzyć datą i podpisem, a następnie wskazać osoby, które mają odziedziczyć poszczególne dobra. Dla bezpieczeństwa dokument można złożyć u notariusza lub w sądzie.
Brak testamentu często prowadzi do sporów rodzinnych, a majątek trafia do osób, z którymi zmarły nie utrzymywał kontaktu. Prosty dokument może temu zapobiec i sprawić, iż dorobek życia trafi do tych, którzy byli naprawdę bliscy.