2 godzin temu
Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Kłodzku wydał pilny apel do mieszkańców powiatu kłodzkiego. Osoby, które podróżowały dwudziestego trzeciego października 2025 roku samolotem Ryanair numer FR6144 z Palma de Mallorca do Warszawy, powinny jak najszybciej skontaktować się ze stacją sanitarno-epidemiologiczną. Powód? Wśród pasażerów wykryto przypadek zakażenia żółtaczką typu A, a linie lotnicze nie uzyskały adresów wszystkich osób, które leciały tym rejsem. jeżeli byłeś na pokładzie tego samolotu i mieszkasz w powiecie kłodzkim, to dotyczy właśnie ciebie.
Fot. Warszawa w Pigułce
Co to oznacza dla ciebie?
Żółtaczka typu A, czyli wirusowe zapalenie wątroby typu A, to choroba zakaźna, która szerzy się drogą pokarmową i przez bezpośredni kontakt z chorą osobą. W ciasnej przestrzeni samolotu, gdzie przez kilka godzin przebywa kilkaset osób, ryzyko transmisji wirusa jest poważne. Problem polega na tym, iż okres inkubacji żółtaczki wynosi od piętnastu do pięćdziesięciu dni – najczęściej około czterech tygodni – co oznacza, iż objawy mogą pojawić się dopiero teraz, ponad miesiąc po locie.
Kluczowa informacja: osoba zakażona zaczyna wydalać wirus z kałem już dwa do trzech tygodni przed wystąpieniem żółtaczki, kiedy wydaje się jeszcze całkowicie zdrowa. Przez ten czas może nieświadomie zarażać innych członków rodziny, współpracowników czy osoby z najbliższego otoczenia. Dlatego sanepid w Kłodzku apeluje o kontakt choćby jeżeli nie masz żadnych objawów.
Co powinieneś zrobić? Zadzwoń do Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Kłodzku pod numer telefonu siedemdziesiąt cztery osiem sześć siedem trzydzieści pięć dwadzieścia sześć wewnętrzny dwadzieścia osiem. Pracownicy sanepidu przeprowadzą z tobą wywiad epidemiologiczny, wyjaśnią dalsze kroki i – jeżeli będzie to konieczne – zlecą badania kontrolne. PSSE informuje, iż na razie nie wykryto zakażonych osób na terenie powiatu kłodzkiego, a prośba o kontakt została wydana z ostrożności, ale czujność jest niezbędna.
Żółtaczka typu A – jak rozpoznać pierwsze objawy?
Choroba rozwija się etapami i jej początek bywa bardzo podstępny. W pierwszym okresie, zwanym fazą prodromalną, objawy przypominają zwykłe przeziębienie lub grypę: przewlekłe zmęczenie, brak apetytu, nudności, ogólne osłabienie, bóle mięśni i stawów, stany podgorączkowe. Wiele osób w tym okresie w ogóle nie podejrzewa, iż może być chore i normalnie funkcjonuje, idzie do pracy czy spotyka się z rodziną.
Po około tygodniu pojawiają się bardziej charakterystyczne objawy. Mocz staje się ciemny jak mocna herbata lub piwo, stolce jasnieją i mogą być odbarwione, ponieważ do jelit trafia mniej barwników żółciowych. Następnie pojawia się żółtaczka – najpierw zażółcają się białka oczu, później skóra. Może wystąpić świąd skóry, ból w prawym podżebrzu związany z powiększeniem wątroby oraz uczucie ciężkości.
U dzieci poniżej szóstego roku życia zakażenie często przebiega bezobjawowo lub skąpoobjawowo, co sprzyja niekontrolowanemu rozprzestrzenianiu choroby. Dziecko może czuć się dobrze, nie mieć żółtaczki, ale wydalać wirus i zarażać innych. U dorosłych choroba ma zwykle cięższy przebieg – w siedemdziesięciu do osiemdziesięciu procentach przypadków występuje pełnoobjawowa żółtaczka.
Jak dochodzi do zakażenia?
Wirus zapalenia wątroby typu A przenosi się głównie drogą fekalno-oralną, stąd potoczna nazwa „choroba brudnych rąk”. Zakażenie następuje przez spożycie zanieczyszczonej wirusem wody lub żywności albo przez nieprzestrzeganie zasad higieny, w tym rzadkie mycie rąk. Wirus na skórze dłoni może przetrwać choćby cztery godziny.
Do czynników ryzyka należą: picie nieprzegotowanej wody z niepewnych źródeł, spożywanie surowych owoców morza – szczególnie małży i ostryg, które mogły filtrować wodę skażoną wirusem, jedzenie surowych warzyw i owoców umytych niezdezynfekowaną wodą w krajach o złych warunkach sanitarnych. Zakażenie może również szerzyć się w środowisku rodzinnym, szkolnym czy miejscu pracy, szczególnie gdy ktoś nie przestrzega podstawowych zasad higieny.
W przypadku samolotu ryzyko wzrasta przez długi czas przebywania w zamkniętej przestrzeni, wspólne korzystanie z toalety, dotykanie tych samych powierzchni – poręczy, stolików, schowków bagażowych. jeżeli jedna z osób była w okresie wydalania wirusa, mogła nieświadomie skażać otoczenie.
Ile trwa choroba i jakie daje powikłania?
Objawy żółtaczki typu A zwykle utrzymują się od dwóch do czterech tygodni, ale pełna regeneracja wątroby może trwać choćby kilka miesięcy. Powrót chorego do pełnej aktywności zajmuje zwykle do dwóch miesięcy, niekiedy pół roku. W tym czasie zaleca się stopniowe zwiększanie aktywności fizycznej, a powrót do pracy czy szkoły możliwy jest dopiero po ustąpieniu zmęczenia i normalizacji wyników badań.
Choć żółtaczka typu A w większości przypadków kończy się pełnym wyzdrowieniem i nie przechodzi w przewlekłe zapalenie wątroby, w wyjątkowych sytuacjach może doprowadzić do poważnych powikłań. U części pacjentów dochodzi do przedłużonej cholestazy – utrzymującej się żółtaczki i świądu skóry przez wiele tygodni. W nielicznych przypadkach może wystąpić piorunujące zapalenie wątroby, które stanowi zagrożenie życia i wymaga pilnej hospitalizacji.
Szczególnie narażone na ciężki przebieg są osoby starsze, kobiety w ciąży oraz chorzy na przewlekłą chorobę wątroby. U kobiet w ciąży śmiertelność z powodu nadostrego zapalenia wątroby może sięgać choćby dwudziestu pięciu procent w trzecim trymestrze. Ryzyko śmierci z powodu wirusowego zapalenia wątroby typu A wynosi około zero przecinek czternaście procenta i ma związek z niewydolnością wątroby.
Jak wygląda leczenie?
Leczenie żółtaczki typu A jest wyłącznie objawowe – nie ma leków, które zwalczałyby sam wirus. Podstawą terapii jest odpoczynek, dieta łagodna dla wątroby oraz uzupełnianie płynów. Ważne jest unikanie przyjmowania leków, których zażywanie nie stanowi konieczności, ponieważ wątroba jest osłabiona i gorzej metabolizuje substancje chemiczne.
Podczas choroby i rekonwalescencji obowiązuje bezwzględny zakaz alkoholu, który spowalnia regenerację wątroby i zwiększa ryzyko powikłań. choćby niewielkie ilości alkoholu mogą prowadzić do nasilenia objawów i opóźnienia powrotu do zdrowia. Warto również unikać tłustych potraw, fast foodów, słodyczy, nadmiaru cukru i napojów gazowanych, które obciążają wątrobę. Bezpieczne zamienniki to lekkostrawne potrawy: gotowane mięso, ryby, warzywa na parze, kasze, lekkie zupy i jogurty naturalne.
Większość pacjentów może leczyć się w warunkach domowych. Hospitalizacji wymagają osoby z podejrzeniem niewydolności wątroby i innymi powikłaniami. Chorzy podlegają obowiązkowi hospitalizacji zgodnie z przepisami, a osoby z kontaktu z chorymi są objęte nadzorem lekarskim przez dwa miesiące od ostatniego dnia styczności.
Czy można się uchronić przed zakażeniem?
Tak – najlepszym sposobem zapobiegania zachorowaniu na wirusowe zapalenie wątroby typu A są szczepienia ochronne. Odporność po szczepieniu jest długotrwała i wynosi około dwudziestu lat. Skuteczność szczepień przeciwko żółtaczce typu A jest wysoka i dotyczy zarówno profilaktyki przed-, jak i poekspozycyjnej.
Profilaktykę poekspozycyjną zaleca się osobom nieuodpornionym, a narażonym na zakażenie poprzez kontakt z osobą chorą – na przykład kontakt domowy lub seksualny, spożywanie żywności zakażonej wirusem. Szczepienie powinno być wykonane nie później niż dwa tygodnie od tego kontaktu. Oznacza to, iż osoby, które leciały tym lotem i nie są zaszczepione, mogą jeszcze zdążyć z profilaktyką poekspozycyjną, jeżeli gwałtownie skontaktują się z sanepidem.
Podstawowe zasady profilaktyki to także przestrzeganie higieny: częste mycie rąk – szczególnie przed jedzeniem i po korzystaniu z toalety, mycie owoców i warzyw w czystej wodzie, unikanie picia wody z niepewnych źródeł podczas podróży do państw o złych warunkach sanitarnych, spożywanie pokarmów poddanych obróbce termicznej.
Co dalej?
PSSE w Kłodzku prowadzi standardowe postępowanie epidemiologiczne, które ma na celu przerwanie łańcucha zakażeń. Wywiad z osobami, które leciały tym samolotem, pozwoli ustalić, kto mógł być narażony na kontakt z wirusem, a kto wymaga szczególnej obserwacji lub profilaktyki. Sanepid podkreśla, iż na razie nie wykryto zakażonych osób na terenie powiatu kłodzkiego, ale czujność jest kluczowa.
Jeśli leciałeś rejsem FR6144 dwudziestego trzeciego października z Majorki do Warszawy i mieszkasz w powiecie kłodzkim, nie bagatelizuj tego apelu. choćby jeżeli czujesz się dobrze, twój kontakt z sanepidem może pomóc w kontrolowaniu sytuacji epidemiologicznej i ochronić twoich bliskich przed zakażeniem. Numer kontaktowy to siedemdziesiąt cztery osiem sześć siedem trzydzieści pięć dwadzieścia sześć wewnętrzny dwadzieścia osiem.
Pamiętaj: żółtaczka typu A może rozwijać się bezobjawowo przez tygodnie, a ty możesz nieświadomie zarażać innych. Szybka reakcja i kooperacja z sanepidem to jedyny sposób, żeby uniknąć lokalnej epidemii.
