3 godzin temu
Sezon ślubny i komunijny to czas żniw nie tylko dla restauratorów i zespołów muzycznych, ale potencjalnie również dla Urzędu Skarbowego. W polskiej tradycji „koperta” jest królową prezentów. Goście wręczają nowożeńcom lub dzieciom komunijnym gotówkę, często w kwotach idących w dziesiątki tysięcy złotych. Panuje powszechne przekonanie, iż pieniądze otrzymane w prezencie są zwolnione z jakichkolwiek formalności, bo to „dar serca”. Niestety, w świetle bezdusznych przepisów podatkowych, każda koperta to darowizna. A darowizna podlega opodatkowaniu, jeżeli przekracza określone limity. Prawdziwy dramat zaczyna się jednak później – gdy nowożeńcy próbują te pieniądze wydać na mieszkanie lub samochód. Wtedy fiskus mówi: „Sprawdzam”. jeżeli nie masz spisu gości i dowodów wpłat, urzędnik może nałożyć na ciebie drakoński, 75-procentowy podatek od nieujawnionych źródeł dochodu. Twój wymarzony start w nowe życie zamieni się w finansowy koszmar.
Fot. Warszawa w Pigułce
Większość par młodych po przeliczeniu gotówki z wesela po prostu wpłaca ją na konto lub trzyma w przysłowiowej skarpecie, planując zakup nieruchomości. Nikt nie myśli o zgłaszaniu tego do urzędu. Przecież to absurdalne, by płacić podatek od prezentu od cioci! Owszem, podatku można uniknąć (często całkowicie), ale pod warunkiem dopełnienia surowych formalności biurokratycznych. Ignorancja w tym zakresie nie jest okolicznością łagodzącą. W dobie cyfryzacji, systemów AML (przeciwdziałania praniu pieniędzy) i wymiany danych między bankami a KAS (Krajową Administracją Skarbową), „niewidzialne” pieniądze z wesela stają się bardzo widocznym problemem w momencie, gdy próbujesz je wprowadzić do legalnego obiegu.
zie
Mit „bezkarnej gotówki”. Kiedy prezent staje się długiem podatkowym?
Podatek od spadków i darowizn to gąszcz przepisów, w którym łatwo się zgubić. najważniejsze są tu:
Przynależność darczyńcy (gościa weselnego) do grupy podatkowej.
Kwota wolna od podatku (zmieniona w lipcu 2023 r.).
Limity kwot wolnych od podatku (liczone sumarycznie od jednej osoby w ciągu 5 lat!) wynoszą obecnie:
- 36 120 zł – dla I grupy podatkowej (najbliższa rodzina: małżonek, rodzice, dziadkowie, dzieci, wnuki, pasierbowie, ojczym, macocha, rodzeństwo).
- 27 090 zł – dla II grupy podatkowej (dalsza rodzina: zstępni rodzeństwa np. siostrzeńcy, rodzeństwo rodziców np. wujkowie, ciocie, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa, rodzeństwo małżonków).
- 5 733 zł – dla III grupy podatkowej (osoby niespokrewnione: przyjaciele, koledzy z pracy, sąsiedzi, a także dalsza rodzina jak kuzynostwo).
O ile w przypadku rodziców czy rodzeństwa limit jest wysoki (ponad 36 tys. zł), o tyle w przypadku III grupy (znajomi, niespokrewnieni chrzestni) limit wynosi zaledwie 5 733 zł. Wyobraź sobie sytuację: Bogaty przyjaciel rodziny lub chrzestny (będący kuzynem, czyli III grupa) daje w prezencie ślubnym 10 000 zł. Limit został przekroczony. Od nadwyżki należy zapłacić podatek (12%, 16% lub 20% w zależności od skali). jeżeli tego nie zrobisz i nie złożysz deklaracji SD-3, popełniasz wykroczenie skarbowe.
Formularz SD-Z2 – Twoja tarcza, ale z jednym „haczykiem”
Najbliższa rodzina (tzw. grupa zerowa – małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, rodzeństwo, ojczym, macocha) korzysta z całkowitego zwolnienia z podatku, niezależnie od kwoty. Możesz dostać od rodziców milion złotych na mieszkanie i nie zapłacić ani grosza podatku.
WARUNEK KONIECZNY: Musisz zgłosić ten fakt do Urzędu Skarbowego na druku SD-Z2 w terminie 6 miesięcy od otrzymania darowizny. jeżeli przegapisz termin choćby o jeden dzień – zwolnienie przepada i płacisz podatek na zasadach ogólnych (I grupa).
Uwaga na pułapkę gotówkową! Aby skorzystać ze zwolnienia w grupie zerowej przy darowiźnie pieniężnej, przepisy wymagają udokumentowania otrzymania pieniędzy dowodem przekazu na rachunek płatniczy (przelewem). jeżeli rodzice dają ci 50 tys. zł w gotówce do ręki („do koperty”), a ty potem sam wpłacasz to na konto – TRACISZ PRAWO DO ZWOLNIENIA. Sądy administracyjne są tu bezlitosne: wpłata własna to nie to samo, co przelew od darczyńcy. jeżeli więc rodzice chcą dać ci dużą sumę, niech zrobią przelew z tytułem „Darowizna dla syna/córki”. Koperta w tym przypadku to podatkowe samobójstwo.
Piekło zaczyna się przy zakupie mieszkania
Scenariusz zwykle wygląda tak: Młodzi po weselu mają 100 tys. zł w gotówce. Nie zgłaszają niczego, bo „kto to sprawdzi”. Po roku dokładają kredyt i kupują mieszkanie. Akt notarialny zakupu nieruchomości trafia automatycznie do Urzędu Skarbowego. Systemy analityczne KAS widzą:
Kowalski zarabia 4000 zł netto.
Kowalska zarabia 4000 zł netto.
Kupili mieszkanie i wkład własny wyniósł 150 000 zł. Skąd mieli te pieniądze? Z oszczędności z pensji? Niemożliwe (koszty życia). Urzędnik wysyła wezwanie: „Proszę wyjaśnić źródło pokrycia wydatków”.
Wtedy młodzi mówią z ulgą: „To z wesela!”. Urzędnik na to: „Proszę o dowody”. I tu zaczyna się dramat. Urząd może zażądać listy gości wraz z kwotami, jakie dali. jeżeli powiesz: „Wujek Zdzisiek dał 10 tysięcy”, urzędnik ma prawo wezwać wujka Zdziśka na przesłuchanie i zapytać: „Czy dał pan bratankowi 10 tysięcy? Czy pana sytuacja majątkowa na to pozwalała?”. jeżeli wujek zaprzeczy (bo np. boi się, iż sam ma nieujawnione dochody) lub jeżeli nie uda wam się zebrać dowodów na pokrycie całej kwoty 150 tys. zł – różnica zostanie potraktowana jako przychód z nieujawnionych źródeł.
75% karnego podatku – bat na zapominalskich
Jeśli w trakcie kontroli powołasz się na darowiznę, od której nie zapłaciłeś podatku (a minęły terminy), stawka podatku rośnie drastycznie. Jednak najgorsza jest sankcja za nieujawnione źródła przychodu. Wynosi ona 75%. jeżeli nie udowodnisz, skąd masz 100 000 zł wkładu własnego, państwo zabierze ci 75 000 zł. Zostanie ci 25 tysięcy i zrujnowane nerwy.
Dlatego tak ważne jest, by w przypadku dużych kwot z wesela (np. 100-200 tys. zł) posiadać jakiekolwiek dowody. Kartki z życzeniami, w których była gotówka? Nie wyrzucaj ich! To dowód w sprawie. Lista gości z notatkami „kto ile dał”? Może brzmieć to materialistycznie, ale to twoja polisa ubezpieczeniowa.
Komunie: Dziecko dostaje, rodzic się tłumaczy
Ten sam mechanizm dotyczy Pierwszych Komunii. Czasy, gdy dziecko dostawało zegarek, minęły. Dziś w kopertach lądują tysiące złotych, a prezentami są quady, drony czy laptopy gamingowe. Majątkiem dziecka zarządzają rodzice. jeżeli rodzic wpłaci pieniądze z komunii na lokatę dziecka, a kwota będzie znaczna (przekraczająca limity od poszczególnych gości), powstaje obowiązek podatkowy. Co więcej, jeżeli rodzic „pożyczy” sobie pieniądze z komunii dziecka na spłatę własnych długów, a potem kupi coś drogiego – znów naraża się na kontrolę „nieujawnionych źródeł”.
Banki raportują „dziwne” wpłaty
Nie zapominajmy o roli banków. jeżeli dzień po weselu pójdziesz do oddziału z reklamówką pieniędzy (np. 80 tys. zł) i będziesz chciał wpłacić je na konto, kasjer zapyta o źródło. To procedura AML (Anti-Money Laundering). Wpłata powyżej 15 000 euro jest rejestrowana automatycznie. Ale systemy bankowe wyłapują też tzw. „smurfing” – czyli wpłacanie po 5-10 tysięcy złotych codziennie we wpłatomacie, by uniknąć limitu. Takie zachowanie jest oflagowane jako podejrzane. Bank wysyła raport do GIIF (Generalny Inspektor Informacji Finansowej), a ten może przekazać sprawę do Urzędu Skarbowego. Wpłacając pieniądze z wesela, pisz w tytule wpłaty prawdę: „Wpłata własna – środki z prezentów ślubnych”. Kłamanie lub dzielenie kwot tylko pogarsza sprawę.
Co to oznacza dla ciebie? Zachowaj zdrowy rozsądek i… papiery
Nie daj się zwariować, ale bądź przezorny. Ślub i Komunia to piękne chwile, ale w świetle prawa to transfer majątku. Oto jak spać spokojnie:
1. Zrób „Lista Schindlera” swoich prezentów
Zaraz po weselu, licząc pieniądze, spisz na kartce: „Ciocia Krysia – 500 zł”, „Wujek Marek – 1000 zł”. Zachowaj tę listę wraz z zaproszeniami i kartkami z życzeniami. Włóż to do teczki i trzymaj przez 5 lat. W razie kontroli, to twój główny materiał dowodowy.
2. Proś o przelewy (jeśli to możliwe)
To mało romantyczne, ale jeżeli wiesz, iż rodzice lub chrzestni chcą dać dużą kwotę (np. 10-20 tys. zł), poproś o przelew z tytułem „Darowizna”. To zamyka drogę do wszelkich domysłów urzędników i pozwala skorzystać ze zwolnienia (SD-Z2) bezdyskusyjnie.
3. Zgłaszaj duże darowizny od rodziny
Jeśli dostaniesz od rodziców/dziadków kwotę powyżej 36 120 zł (sumarycznie w 5 lat) – bezwzględnie złóż druk SD-Z2 w ciągu 6 miesięcy. To nic nie kosztuje, a daje ci „immunitet” na te pieniądze. Możesz je potem legalnie wydać na mieszkanie i nikt ci nic nie zrobi.
4. Uważaj na zbiórki od „anonimowych gości”
Tłumaczenie w Urzędzie Skarbowym: „Zebrałem 100 tysięcy, ale nie wiem od kogo, bo koperty nie były podpisane” – zwykle kończy się porażką. Fiskus uznaje, iż anonimowe darowizny nie istnieją w takiej skali. jeżeli nie potrafisz wskazać darczyńcy, urzędnik uzna to za dochód z nieujawnionego źródła.
Koperta to piękna tradycja, ale w zderzeniu z nowoczesnym aparatem skarbowym jest reliktem, który może cię słono kosztować. Biorąc pieniądze do ręki, bierzesz na siebie odpowiedzialność za udowodnienie ich legalności.
