Zapomniana choroba powraca

Zdjęcia dziąseł 65-letniej kobiety z Toronto, która zgłosiła się do szpitala z osłabieniem nóg i krwawiącymi dziąsłami.

Choroba, którą w Kanadzie kojarzono niegdyś głównie z żeglarzami XVIII wieku, a wśród Polaków z wierszem Władysława Broniewskiego „Elegia o śmierci Ludwika Waryńskiego” – choroba, o której zapomniano – ponownie daje o sobie znać w Kanadzie.

Na początku tygodnia w północnym Saskatchewan lekarze potwierdzili 27 przypadków szkorbutu – schorzenia wywołanego długotrwałym, poważnym niedoborem witaminy C. Eksperci zwracają uwagę, iż ta sytuacja odzwierciedla szerszy problem związany z ubóstwem i brakiem bezpieczeństwa żywnościowego w odległych i wiejskich społecznościach w kraju.

– Witamina C jest dostępna w wielu produktach spożywczych, ale jeżeli jej nie dostarczamy, organizm nie może prawidłowo funkcjonować – wyjaśnił dr Jeff Irvine z Northern Medical Services w La Ronge.

Irvine zaangażował się w badanie częstości występowania szkorbutu w północnych rejonach La Ronge po tym, jak jego kolega zdiagnozował jeden przypadek tej choroby. Przeanalizował wyniki 51 badań poziomu witaminy C w krwi pacjentów z tego regionu, przeprowadzonych w ciągu ostatnich 14 lat. Aż 50 z tych badań wykonano w latach 2023-2024, z czego 27 wskazywało na niski poziom witaminy C. W połączeniu z wynikami badań fizykalnych stwierdzono, iż 27 osób cierpiało na szkorbut.

Pacjenci mieli od 20 do 80 lat, a blisko 80% z nich stanowili rdzenni mieszkańcy. – Możemy podejrzewać, iż problem jest bardziej rozpowszechniony, niż na razie widzimy – powiedział dr Nnamdi Ndubuka z Northern Inter-Tribal Health Authority.

Objawy szkorbutu obejmują zmęczenie, bóle stawów, siniaki, krwawiące dziąsła i rozchwiane zęby. Chorobę trudno zdiagnozować, ponieważ występuje bardzo rzadko, a badanie poziomu witaminy C nie jest standardem – zauważył Irvine. Główne źródła tej witaminy to owoce i warzywa, takie jak pomarańcze czy brokuły, a zalecane dzienne spożycie różni się w zależności od wieku i płci. Dorośli mężczyźni powinni przyjmować 90 mg dziennie, a kobiety – 70 mg.

– To jak kanarek w kopalni węgla – stwierdził Irvine. – jeżeli brakuje witaminy C, prawdopodobnie brakuje też innych składników odżywczych.

Podobny przypadek opisano w czasopiśmie „Canadian Medical Association Journal”. W badaniu zrelacjonowano historię 65-letniej kobiety z Toronto, która zgłosiła się do szpitala z osłabieniem nóg i krwawiącymi dziąsłami. Jej dieta opierała się głównie na przetworzonej żywności w puszkach, co podkreśla związek między szkorbutem a problemem niepewności żywnościowej.

Niepewność żywnościowa w Kanadzie nasiliła się – w 2023 roku dotknęła 22,9% populacji, w porównaniu do 18,4% rok wcześniej. Najwyższe wskaźniki zanotowano w Nowej Szkocji, na Wyspie Księcia Edwarda oraz w Saskatchewan. Szczególnie narażone są społeczności rdzenne i czarnoskóre.

– W północnych i wiejskich regionach sytuacja pozostało bardziej dramatyczna – mówił Hassan Vatanparast z Uniwersytetu Saskatchewan. Wysokie koszty transportu i ograniczona dostępność świeżych produktów sprawiają, iż żywność bogata w witaminy często jest poza zasięgiem mieszkańców. Raport z 2022 roku wykazał, iż rodziny w północnych regionach płacą tygodniowo o około 80 dolarów więcej za zdrowe jedzenie niż te z południa prowincji.

– Problem nie sprowadza się wyłącznie do witaminy C. To kwestia nierówności zdrowotnych, braku bezpieczeństwa żywnościowego i dostępu do zasobów – podsumował Vatanparast.

Na szczęście leczenie szkorbutu jest proste – wystarczy dostarczyć witaminę C w diecie lub suplementach. Pacjenci z La Ronge odczuli poprawę już po kilku dniach stosowania leczenia.

– To łatwe do zapobieżenia i łatwe do leczenia. Potrzebny jest jedynie dostęp do witaminy C – podkreślił Irvine.

Na podst. CTV News