Choć bruksizm może brzmieć tajemniczo, problem ten dotyczy choćby co trzeciej osoby w dorosłej populacji – często zupełnie nieświadomie. Mowa o zgrzytaniu zębami lub ich niekontrolowanym zaciskaniu, najczęściej podczas snu. Nieleczony bruksizm prowadzi nie tylko do uszkodzenia zębów, ale też poważnych dolegliwości bólowych, zmęczenia mięśni żuchwy, a choćby problemów z kręgosłupem szyjnym. Na szczęście są sposoby, by sobie z tym radzić – również w domowym zaciszu.
Co to jest bruksizm?
Bruksizm to parafunkcja narządu żucia, polegająca na nawykowym zaciskaniu lub zgrzytaniu zębami. Najczęściej występuje w nocy, choć niektórzy pacjenci doświadczają go również w ciągu dnia – szczególnie w sytuacjach stresowych lub podczas intensywnej koncentracji.
Objawy bywają długo niezauważalne – zwłaszcza iż sami nie czujemy, iż zgrzytamy zębami podczas snu. Z czasem jednak pojawiają się sygnały ostrzegawcze:
- ścieranie się szkliwa i spłaszczenie powierzchni zębów,
- bóle głowy, szczególnie w okolicy skroni,
- napięcie i ból mięśni żuchwy lub karku,
- nadwrażliwość zębów na zimno i ciepło,
- trzaski w stawie skroniowo-żuchwowym,
- pęknięcia szkliwa, a choćby uszkodzenia wypełnień.
Przyczyny zgrzytania zębami
Bruksizm nie jest jednoznacznie powiązany z jedną przyczyną – to złożony problem, w którym uczestniczy zarówno ciało, jak i psychika. Do najczęstszych czynników wywołujących lub nasilających bruksizm należą te wymienione niżej.
- Stres i napięcie psychiczne
Najsilniejszy i najczęstszy czynnik. Przewlekły stres, przemęczenie, problemy emocjonalne – wszystko to powoduje napięcie mięśniowe, które może przenieść się na szczękę. Osoby zestresowane często „rozładowują” napięcie poprzez zgrzytanie zębami.
- Nieprawidłowy zgryz i wady ortodontyczne
Zaburzenia w ułożeniu zębów mogą prowadzić do nieprawidłowej pracy mięśni żucia i stawu skroniowo-żuchwowego, co zwiększa ryzyko bruksizmu.
- Nadmierna konsumpcja kofeiny, alkoholu i nikotyny
Substancje pobudzające mogą zaburzać jakość snu, zwiększać napięcie nerwowe i sprzyjać mimowolnemu zaciskaniu zębów.
- Zaburzenia neurologiczne i stosowanie niektórych leków
W niektórych przypadkach bruksizm może być skutkiem ubocznym leków (np. antydepresantów SSRI) lub występować w chorobach neurologicznych, takich jak choroba Parkinsona.
Możliwe skutki bruksizmu
Bruksizm to nie tylko „dziwny” nawyk. To realne zagrożenie dla zdrowia jamy ustnej i ogólnego samopoczucia. Wśród najpoważniejszych skutków wymienia się:
- ścieranie szkliwa i podatność zębów na próchnicę,
- pękanie zębów i wypełnień (plomby, korony, licówki),
- bóle stawów skroniowo-żuchwowych,
- trudności z otwieraniem ust lub przeskakiwanie szczęki,
- migreny oraz bóle karku i barków,
- Zaburzenia snu i ogólne zmęczenie.
– Bruksizm może prowadzić do bardzo poważnych konsekwencji zdrowotnych – nie tylko w obrębie jamy ustnej. Długotrwałe zaciskanie zębów i napięcie mięśniowe oddziałują na całą postawę ciała. Dlatego ważne jest szybkie zdiagnozowanie problemu i wprowadzenie działań zapobiegawczych – także w domu – mówi dr n. med. Anna Kulesza, specjalistka protetyki stomatologicznej.
Profilaktyka domowa – co możesz zrobić?
Leczenie bruksizmu często wymaga konsultacji stomatologicznej lub fizjoterapeutycznej. Ale zanim zdecydujesz się na specjalistyczne leczenie, warto wprowadzić profilaktykę domową, która może znacząco złagodzić objawy.
- Zmniejszenie stresu i napięcia
- Ćwiczenia relaksacyjne – np. joga, medytacja, głębokie oddychanie.
- Ograniczenie kofeiny, alkoholu i nikotyny, szczególnie wieczorem.
- Techniki zarządzania stresem – np. dziennik emocji, relaksujące kąpiele.
- Ćwiczenia rozluźniające mięśnie żuchwy
Proste ćwiczenia, takie jak otwieranie i zamykanie ust, masowanie mięśni żuchwy czy stosowanie ciepłych okładów, mogą pomóc zmniejszyć napięcie mięśniowe.
- Unikanie żucia gumy i twardych pokarmów
Żucie gumy, orzechów czy twardych cukierków może nasilać objawy bruksizmu, szczególnie jeżeli mięśnie żuchwy są już przeciążone.
Gdzie znaleźć produkty, które mogą pomóc?
Sklep Soniczne oferuje kilka praktycznych rozwiązań, które mogą pomóc osobom cierpiącym na bruksizm, w tym szyny relaksacyjne. Znajdziesz je w tym miejscu https://soniczne.pl/higiena-dostosowana-do-problemu/problemy/bruksizm/. Możesz także stosować szczoteczki elektryczne bądź szczoteczki soniczne z końcówkami o miękkich włóknach.
Kiedy zgłosić się do specjalisty?
Jeśli zauważysz u siebie jedno lub kilka z poniższych objawów, nie zwlekaj z wizytą u stomatologa lub fizjoterapeuty stomatologicznego:
- codzienne bóle głowy lub szczęki po przebudzeniu,
- ścierające się zęby i widoczne pęknięcia szkliwa,
- przeskakiwanie żuchwy,
- trudności z otwieraniem ust lub ich bolesne rozwarcie,
- uczucie „zmęczonej twarzy” rano.
Podsumowanie
Bruksizm to cichy, ale bardzo poważny problem, który może nie tylko uszkodzić zęby, ale też znacząco obniżyć komfort życia. Warto obserwować sygnały płynące z organizmu, nie bagatelizować bólu i wdrożyć działania zapobiegawcze – od redukcji stresu, przez ćwiczenia relaksacyjne, aż po stosowanie specjalistycznych produktów, takich jak szyny czy szczoteczki soniczne.
Wczesna profilaktyka to klucz do zdrowego uśmiechu i spokojnych nocy. A jeżeli szukasz sprawdzonych rozwiązań, sprawdź ofertę sklepu Soniczne.pl – znajdziesz tam produkty stworzone z myślą o osobach, które chcą zadbać o zdrowie jamy ustnej bez wychodzenia z domu.
