1 tydzień temu
W Polsce obserwujemy niepokojący trend masowej likwidacji bankomatów, który może mieć poważne konsekwencje dla wielu grup społecznych. Jak informuje „Super Express”, tylko w pierwszym kwartale 2024 roku liczba bankomatów w kraju spadła o ponad tysiąc. Co więcej, Euronet, największy niezależny dostawca bankomatów w Polsce, zapowiedział demontaż kolejnych 330 urządzeń.
Fot. Warszawa w Pigułce
Główną przyczyną tego zjawiska jest spadająca rentowność bankomatów. Polacy coraz częściej korzystają z płatności bezgotówkowych, kart płatniczych, przelewów internetowych i mobilnych aplikacji bankowych. Według badania PolCard from Fiserv „Preferencje płatnicze Polaków 2024”, ponad 38% Polaków rozlicza się bezgotówkowo zawsze, gdy ma taką możliwość, co stanowi wzrost o prawie 5 punktów procentowych w porównaniu do 2022 roku.
Jednak ta tendencja nie jest powszechna. To samo badanie wskazuje, iż prawie 18% Polaków przez cały czas nie płaci bezgotówkowo lub robi to bardzo rzadko. Dla tych osób likwidacja bankomatów może stanowić poważny problem. Dotyczy to szczególnie mieszkańców wsi i mniejszych miejscowości, gdzie często jedyną opcją płatności jest gotówka. W sklepach czy na targowiskach w takich lokalizacjach zwykle nie ma możliwości płatności kartą.
Sytuacja ta wzbudziła zainteresowanie Rzecznika Praw Obywatelskich, Marcina Wiącka. W piśmie skierowanym do prezesa Związku Banków Polskich podkreślił on, iż zamykanie oddziałów banków i demontaż bankomatów uderza w podstawowe prawa konsumenckie. Szczególnie dotknięte tym problemem są osoby starsze, niepełnosprawne oraz te, które z różnych powodów nie mogą lub nie chcą korzystać z płatności elektronicznych.
Warto zauważyć, iż problem dostępu do gotówki nie dotyczy wyłącznie Polski. Niektóre kraje już wprowadziły regulacje określające minimalną liczbę bankomatów, jaka musi zostać utrzymana w określonych obszarach. Podobna debata toczy się w tej chwili w naszym kraju. Innym rozważanym rozwiązaniem jest wprowadzenie do sklepów usługi cashback, dzięki której klienci mogliby wypłacać gotówkę bezpośrednio przy kasie podczas zakupów. To rozwiązanie powoli zaczyna pojawiać się w Polsce.
Wśród osób, które preferują płatności gotówkowe, dominują różne motywacje. Prawie 59% z nich twierdzi, iż płaci gotówką z przyzwyczajenia. Blisko połowa uważa, iż dzięki gotówce łatwiej kontroluje swoje wydatki, a 39% po prostu nie lubi płacić bezgotówkowo. Co ciekawe, 56% młodych osób w wieku 18-29 lat, które rzadko lub wcale nie korzystają z płatności bezgotówkowych, tłumaczy to brakiem takiej możliwości w miejscach, gdzie robią zakupy.
Prezes Fiserv Polska, Krzysztof Polończyk, podkreśla jednak, iż trend ku płatnościom bezgotówkowym jest wyraźny. Oprócz wspomnianego już odsetka osób zawsze płacących bezgotówkowo, blisko 23% robi to kilka razy w tygodniu, a prawie 14% raz w tygodniu.
Likwidacja bankomatów stawia przed społeczeństwem i instytucjami finansowymi poważne wyzwanie. Z jednej strony obserwujemy postępującą cyfryzację usług bankowych i rosnącą popularność płatności bezgotówkowych. Z drugiej strony, znacząca część społeczeństwa przez cały czas preferuje lub wymaga dostępu do gotówki. Znalezienie rozwiązania, które zaspokoi potrzeby wszystkich grup, będzie najważniejsze dla zachowania równowagi w systemie płatniczym i zapewnienia równego dostępu do usług finansowych dla wszystkich obywateli.
