1 listopada – dzień Wszystkich Świętych, nie tylko tych wyniesionych na ołtarze

Zdjęcie: 1 listopada – dzień Wszystkich Świętych, nie tylko tych wyniesionych na ołtarze

1 listopada Kościół katolicki obchodzi uroczystość Wszystkich Świętych. To dzień ku czci chrześcijan, którzy osiągnęli stan zbawienia i przebywają w niebie.

– Jest to dzień, kiedy czcimy wszystkich świętych – wyjaśnia proboszcz parafii św. Michała Archanioła w Lublinie ks. Arkadiusz Paśnik. – Wszystkich, jacy są. Tych kanonizowanych, beatyfikowanych i tych wszystkich świętych, którzy nie dostąpili zaszczytu uroczystego wyniesienia na ołtarze. Czyli też tych skromnych ludzi, żyjących w zaciszu swego domu: matek, żon, mężów, ojców, kobiet i mężczyzn, obrońców ojczyzny, którzy nie zostali beatyfikowani ani kanonizowani, ale przez swój heroizm życia i czyny tę świętość osiągnęli.

Uroczystość Wszystkich Świętych jest radosna, bo jest związana z triumfem świętych w niebie i wiarą w życie wieczne. Światło zniczy, które oświetla cmentarze, to symbol nadziei, iż zmarli osiągnęli spokój.

Dzień świętych i błogosławionych

Wstawiennictwa Wszystkich Świętych wzywa się w szczególnie ważnych wydarzeniach z życia Kościoła. Śpiewa się wówczas Litanię do Wszystkich Świętych, która należy do najstarszych litanijnych modlitw.

Początki uroczystości Wszystkich Świętych sięgają IV wieku. W 935 roku papież Jan XI rozszerzył ją na cały Kościół. W ten sposób lokalne święto Rzymu i niektórych Kościołów stało się świętem Kościoła powszechnego.

O powszechnym powołaniu człowieka do świętości nauczał papież Jan Paweł II, który wyniósł na ołtarze około 1800 świętych i błogosławionych – więcej niż jego poprzednicy przez pięć stuleci. Papież Polak przewodniczył blisko 200 uroczystościom beatyfikacyjnym i kanonizacyjnym. Zwracał uwagę na świętość ludzi świeckich, między innymi beatyfikował pierwsze w historii Kościoła małżeństwo – Marię i Luigiego Quattrocchi z Włoch.

W polskim Kościele czcimy ponad 260 świętych i błogosławionych. Ostatnia beatyfikacja Polaka odbyła się 15 czerwca 2024 w bazylice Bożego Miłosierdzia w Krakowie-Łagiewnikach. Błogosławionym został ogłoszony ksiądz Michał Rapacz, zamordowany przez komunistyczną bojówkę w 1946 roku.

Dzień Zaduszny

W sobotę 2 listopada, w Dzień Zaduszny wspomina się wszystkich wiernych zmarłych, którzy nie dostąpili jeszcze zbawienia. Kościół przypomina, iż jest to dzień modlitwy za wszystkich wierzących w Chrystusa, którzy odeszli już z tego świata, ale przebywają w czyśćcu i potrzebują modlitwy, by mogli dostąpić zbawienia.

Zarówno uroczystość Wszystkich Świętych, jak i Zaduszki są czasem przywoływania pamięcią bliskich, którzy odeszli, i refleksji nad sensem ziemskiego przemijania. Tradycją tych dni jest odwiedzanie grobów, składanie kwiatów i zapalanie zniczy, także w miejscach bezimiennych czy zapomnianych.

Dzień Wszystkich Świętych jest wolny od pracy. W okresie PRL komunistyczna propaganda usiłowała nadać mu świecki charakter, nazywano go Dniem Zmarłych bądź Świętem Zmarłych.

Początki święta

W początkach chrześcijaństwa, w obawie przed bałwochwalstwem, nie oddawano czci ani ludziom ani aniołom. Później otaczano kultem Maryję Pannę, jako Matkę Syna Bożego, budowano kościoły, ustanawiano święta. Pojawił się też kult św. Michała Archanioła.
Krwawe prześladowania Kościoła w I wieku rozbudziły kult męczenników. W rocznicę ich śmierci, która jest dla chrześcijan dniem narodzin dla nieba, na ich grobach odprawiano eucharystię i czytano opisy męczeństwa. Począwszy od III wieku Kościół, choć jeszcze nieoficjalnie, zezwalał na oddawanie czci zmarłym, zasłużonym dla szerzenia wiary.
Kult męczenników rozwinął się, zwłaszcza poprzez męczeństwo wiernych z czasów Nerona i masakry wyznawców Chrystusa w Palestynie. Pierwotnie święto obchodzono 13 maja. Wraz z rozszerzaniem się chrześcijaństwa, rosła liczba bohaterów i ofiar nowej religii. Chcąc uczcić ich pamięć, papież Bonifacy IV w 608 roku poświęcił Matce Bożej i świętym męczennikom, a nieco później wszystkim sprawiedliwym, starożytny pogański Panteon rzymski.

W 731 roku papież Grzegorz III przeniósł uroczystość z 13 maja na 1 listopada. Powodem były prawdopodobnie trudności z wyżywieniem rzesz pielgrzymów, przybywających na wiosnę do Rzymu. niedługo kult świętych w formie specjalnych uroczystości rozprzestrzenił się w Niemczech i Anglii.

W 837 roku papież Grzegorz IV postanowił, aby 1 listopada był dniem poświęconym pamięci nie tylko męczenników, ale wszystkich świętych Kościoła katolickiego. Jednocześnie rozszerzono to święto na cały Kościół.

InYa / IAR / opr. ToMa

Fot. archiwum