Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowuje fundamentalne zmiany w systemie zwolnień lekarskich, które mają wejść w życie od stycznia 2025 roku. Najważniejszą innowacją jest możliwość wykonywania pracy zarobkowej podczas przebywania na L4, pod warunkiem uzyskania zgody lekarza prowadzącego. Ta bezprecedensowa zmiana ma dostosować przepisy do realiów współczesnego rynku pracy i zakończyć fikcję całkowitego zakazu aktywności zawodowej podczas choroby.
Fot. Shutterstock / Warszawa w Pigułce
Nowe regulacje wprowadzają również istotne modyfikacje w systemie kontroli zwolnień lekarskich. ZUS otrzyma dodatkowe uprawnienia nadzorcze, w tym obowiązek weryfikacji aktualnego miejsca pobytu osoby przebywającej na zwolnieniu. Jednocześnie przepisy liberalizują zasady dotyczące codziennej aktywności chorych – spacery, zakupy czy wizyty rehabilitacyjne nie będą już traktowane jako naruszenie warunków zwolnienia.
Reforma obejmuje także usprawnienie systemu orzecznictwa poprzez wprowadzenie jednoosobowych decyzji w drugiej instancji oraz możliwość zatrudniania fizjoterapeutów i pielęgniarek w procesach orzeczniczych. Te zmiany mają przyspieszyć procedury i zwiększyć dostępność specjalistów oceniających zdolność do pracy.
Z perspektywy społecznej, nowe regulacje mogą głęboko wpłynąć na relacje pracownik-pracodawca. Możliwość częściowego wykonywania obowiązków zawodowych podczas choroby może zmniejszyć stres związany z długotrwałą nieobecnością w pracy, szczególnie w przypadku chorób przewlekłych czy rehabilitacji.
Szczególnie istotny jest aspekt zdrowia psychicznego pracowników. Rosnąca liczba zwolnień z powodu depresji i wypalenia zawodowego wymaga nowego podejścia do organizacji pracy podczas choroby. Elastyczne zasady mogą ułatwić stopniowy powrót do aktywności zawodowej osobom zmagającym się z problemami psychicznymi.
Warto zauważyć potencjalny wpływ zmian na system opieki zdrowotnej. Włączenie fizjoterapeutów i pielęgniarek w proces orzeczniczy może nie tylko przyspieszyć procedury, ale także zapewnić bardziej kompleksową ocenę stanu zdrowia pacjentów.
Nowe przepisy mogą również wpłynąć na kulturę organizacyjną w polskich firmach. Pracodawcy będą musieli wypracować nowe procedury i zasady dotyczące częściowej aktywności zawodowej podczas choroby, co może przyczynić się do większej elastyczności w organizacji pracy.
Z ekonomicznego punktu widzenia, reforma może przyczynić się do zmniejszenia kosztów związanych z absencją chorobową, zarówno dla pracodawców, jak i systemu ubezpieczeń społecznych. Możliwość częściowego wykonywania pracy może zredukować straty produktywności przy jednoczesnym zachowaniu bezpieczeństwa zdrowotnego pracowników.
System kontroli ZUS będzie musiał dostosować się do nowych realiów, co może prowadzić do modernizacji metod nadzoru i wykorzystania nowoczesnych technologii w monitorowaniu zasadności zwolnień lekarskich.
Reforma może również wpłynąć na rozwój nowych form zatrudnienia i organizacji pracy, lepiej dostosowanych do potrzeb osób z problemami zdrowotnymi, co może przyczynić się do większej inkluzywności rynku pracy.
Eksperci zwracają uwagę na konieczność monitorowania skutków nowych przepisów, szczególnie pod kątem potencjalnych nadużyć i presji na pracowników. najważniejsze będzie zapewnienie rzeczywistej dobrowolności decyzji o podjęciu pracy podczas choroby.