Najstarszy kościół Olesna pw. św. Michała posiada w podziemiach krypty. Wejście do jednej z nich pod kaplicą południową znajduje się pod bocznym ołtarzem Matki Boskiej Szkaplerznej. Co skrywają?
W krypcie tej, wybudowanej w latach 1652/1653, z inicjatywy proboszcza Daniela Chmielitiusa, złożono ciała oleskich kanoników regularnych, później prawdopodobnie także burmistrzów. Zmarli kanonicy ubrani w białe habity, w białych rękawiczkach i skarpetach, w złożonych dłoniach trzymali krzyże i brewiarze.
O spoczywających w podziemiach zakonnikach krążyły legendarne opowieści. Wiele lat po kasacji konwentu, oleskiemu proboszczowi na plebani ukazywał się duch mnicha. Zjawa pojawiała się tylko wtedy, gdy brewiarz proboszcza leżał otwarty. Wówczas gość z zaświatów klęcząc modlił się z niego. Widocznie podczas ziemskiego życia zaniedbywał ten obowiązek. Po odbyciu pokuty, pewnego wieczoru zakonnik ukłonił się proboszczowi, wypowiadając “Deo gratias” i zniknął na zawsze (ze wspomnień pani Marii Gutowski).
Druga krypta z 1663 r. znajduje się pod kaplicą północną, w której pochowane są ciała zmarłych donatorów kościoła. Jest ona w złym stanie z powodu wilgoci przedostającej się z kanału Młynówka. Powstała z fundacji odwiedzającego swoją matkę w Oleśnie kupca lwowskiego Jana Gwozdziowitza.
Trzecia, najstarsza i największa z krypt, do której w tej chwili nie ma już wejścia, ma rzekomo znajdować się pod prezbiterium kościoła. Krypta kanoników, w której w dobrym stanie zachowały się częściowo zmumifikowane szczątki zakonników czeka na inwentaryzację, zabezpieczenie ciał i trumien, uporządkowanie oraz przywrócenie temu miejscu należnego mu szacunku. Marzeniem byłoby udostępnienie go szerokim rzeszom zainteresowanych miejscowym i turystom, jako miejsce historycznej pamięci, skupienia i modlitwy za zmarłych.
Prawdopodobnie oprócz krypt w kościele św. Michała istniały podziemne przejścia łączące ten kościół z ratuszem. Może biegły poza mury obronne ówczesnego miasta do kościoła Ciała Chrystusowego, św. Anny, a być może, jednym z takich tuneli uciekli nieliczni oleśnianie w roku straszliwej dżumy do lasu w rejonie Grodziska?
*- Informacja: Oleskie Muzeum Regionalne. Zdjęcia Mirosław Dedyk.
