6 godzin temu
Od marca bieżącego roku tysiące Polaków z niepełnosprawnościami otrzymuje znacząco wyższe świadczenia finansowe od państwa. Rewolucyjny program wsparcia, który wszedł w życie w 2024 roku, przechodzi właśnie kolejny etap rozwoju, zwiększając zarówno kwoty wypłat, jak i grono uprawnionych beneficjentów. Maksymalna wysokość świadczenia wspierającego wzrosła do 4134 złotych miesięcznie, podczas gdy minimalna kwota wynosi w tej chwili 754 złote. Co istotne, wsparcie to przysługuje bez względu na status materialny czy aktywność zawodową osoby niepełnosprawnej, stanowiąc przełom w podejściu do systemowej pomocy dla tej grupy społecznej.
Fot. Shutterstock / Warszawa w Pigułce
Program świadczeń wspierających został zaprojektowany z myślą o zaspokojeniu szczególnych potrzeb życiowych osób z niepełnosprawnościami, które wymagają dodatkowego wsparcia w codziennym funkcjonowaniu. Jego kluczową zaletą jest odejście od kryterium dochodowego, co oznacza, iż choćby osoby pracujące lub otrzymujące inne świadczenia emerytalno-rentowe mogą ubiegać się o tę formę pomocy. Takie podejście wspiera aktywizację zawodową osób niepełnosprawnych, nie karząc ich utratą świadczeń za podjęcie pracy zarobkowej.
Zwiększenie kwot świadczeń nastąpiło w wyniku marcowej waloryzacji renty socjalnej, która wzrosła z 1780,96 zł do 1878,91 zł. Ponieważ wysokość świadczenia wspierającego jest bezpośrednio powiązana z rentą socjalną, automatycznie wzrosły również wszystkie wypłaty dla beneficjentów programu. To systemowe rozwiązanie gwarantuje, iż świadczenia będą regularnie dostosowywane do zmieniających się warunków ekonomicznych, w tym przede wszystkim do wzrostu kosztów życia.
Program świadczeń wspierających wdrażany jest etapowo, co umożliwia stopniowe objęcie pomocą coraz szerszej grupy osób potrzebujących. Pierwszy etap, który rozpoczął się 1 stycznia 2024 roku, skierowany był do osób z najwyższymi poziomami potrzeby wsparcia, ocenionymi w przedziale od 87 do 100 punktów. Od początku 2025 roku, w ramach drugiego etapu, program rozszerzono o osoby z poziomem potrzeby wsparcia od 78 do 86 punktów. W przyszłym roku planowane jest włączenie do programu ostatniej grupy uprawnionych – osób z poziomem wsparcia od 70 do 77 punktów.
Wysokość przyznawanego świadczenia jest ściśle uzależniona od poziomu potrzeby wsparcia określonego dla danej osoby. Dla beneficjentów z najwyższą oceną, wynoszącą od 95 do 100 punktów, świadczenie stanowi aż 220 procent renty socjalnej, co po marcowej waloryzacji daje kwotę 4134 złotych miesięcznie. Osoby z nieco niższą oceną, mieszczącą się w przedziale od 90 do 94 punktów, otrzymują 180 procent renty socjalnej, czyli około 3382 złote. Dalsze przedziały to odpowiednio: 85-89 punktów – 120 procent renty (2254 złote), 80-84 punkty – 80 procent renty (1503 złote), 75-79 punktów – 60 procent renty (1127 złotych) oraz 70-74 punkty – 40 procent renty (752 złote).
Proces ubiegania się o świadczenie wspierające składa się z dwóch kluczowych etapów. W pierwszej kolejności osoba z niepełnosprawnością musi uzyskać decyzję o ustaleniu poziomu potrzeby wsparcia, wydawaną przez wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności (WZON). Jest to nowy rodzaj orzeczenia, wprowadzony w ramach zmodyfikowanego systemu orzecznictwa o niepełnosprawności, który w bardziej precyzyjny sposób ocenia rzeczywiste potrzeby osoby niepełnosprawnej. Po uzyskaniu pozytywnej decyzji WZON, wnioskodawca może złożyć w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych wniosek o przyznanie świadczenia wspierającego.
Nowy system oceny potrzeb wsparcia stanowi odpowiedź na długoletnie postulaty środowisk osób z niepełnosprawnościami, które wskazywały na niedoskonałości tradycyjnego systemu orzekania o niepełnosprawności. Zamiast koncentrować się głównie na medycznych aspektach niepełnosprawności, nowe podejście uwzględnia szerszy kontekst funkcjonowania osoby w społeczeństwie, w tym jej zdolność do samodzielnego wykonywania codziennych czynności, potrzeby w zakresie komunikacji, mobilności oraz uczestnictwa w życiu społecznym i zawodowym.
Według danych udostępnionych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, w okresie od stycznia do listopada 2024 roku świadczenie wspierające wypłacono 70,4 tysiącom osób z niepełnosprawnościami. Łączna kwota wypłat w tym okresie osiągnęła imponującą sumę 2 miliardów 231 milionów złotych. Po rozszerzeniu programu na osoby z niższym poziomem potrzeby wsparcia od początku 2025 roku, liczba beneficjentów znacząco wzrosła, co świadczy o dużym zapotrzebowaniu na tego typu wsparcie w społeczeństwie.
Warto podkreślić, iż świadczenie wspierające zostało zaprojektowane jako długoterminowe wsparcie, przyznawane na czas ważności decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia. W praktyce oznacza to, iż osoba z niepełnosprawnością może otrzymywać świadczenie przez wiele lat, bez konieczności corocznego składania nowych wniosków. Jedynym wymogiem jest posiadanie aktualnej decyzji WZON – po jej wygaśnięciu konieczne jest ponowne przejście procedury oceny poziomu potrzeby wsparcia.
Wypłata świadczenia odbywa się wyłącznie w formie bezgotówkowej, na wskazane przez wnioskodawcę konto bankowe. Takie rozwiązanie ma na celu przede wszystkim zapewnienie bezpieczeństwa i wygody beneficjentom, a także usprawnienie całego procesu wypłat. Środki są przekazywane regularnie co miesiąc, co pozwala na stabilne planowanie wydatków związanych z zaspokajaniem szczególnych potrzeb życiowych.
Wprowadzenie świadczenia wspierającego stanowi istotny krok w kierunku realizacji postanowień Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych, którą Polska ratyfikowała w 2012 roku. Konwencja zobowiązuje państwa-strony do podejmowania działań mających na celu zapewnienie osobom z niepełnosprawnościami odpowiedniego poziomu życia i ochrony socjalnej. Nowe świadczenie wspierające wpisuje się w te zobowiązania, oferując konkretną pomoc finansową dostosowaną do indywidualnych potrzeb beneficjentów.
Eksperci ds. polityki społecznej oceniają wprowadzenie świadczenia wspierającego jako jedno z najważniejszych rozwiązań systemowych w zakresie wsparcia osób z niepełnosprawnościami w ostatnich latach. Odejście od kryterium dochodowego i powiązanie wysokości świadczenia z rzeczywistymi potrzebami osoby niepełnosprawnej stanowi nową jakość w podejściu do kwestii wsparcia tej grupy społecznej. Dzięki temu, osoby z niepełnosprawnościami otrzymują realną szansę na poprawę jakości życia i większą niezależność.
Warto również zauważyć, iż świadczenie wspierające może być łączone z innymi formami pomocy, takimi jak zasiłek pielęgnacyjny, dodatek pielęgnacyjny czy świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji. Dzięki temu osoby z niepełnosprawnościami mogą otrzymywać kompleksowe wsparcie finansowe, odpowiadające ich złożonym potrzebom. Ponadto, świadczenie wspierające nie wpływa na prawo do korzystania z innych form pomocy, takich jak usługi asystenta osobistego osoby niepełnosprawnej czy różnego rodzaju programy aktywizacji zawodowej.
Ważnym aspektem nowego systemu jest jego elastyczność i dostosowanie do indywidualnych potrzeb. Decyzja o poziomie potrzeby wsparcia opiera się na szczegółowej analizie funkcjonowania osoby z niepełnosprawnością w różnych obszarach życia. Taka personalizacja wsparcia pozwala na lepsze adresowanie pomocy i efektywniejsze wykorzystanie środków publicznych. Jednocześnie system jest transparentny – jasno określone kryteria oceny i powiązanie wysokości świadczenia z konkretnym przedziałem punktowym zapewniają przewidywalność i sprawiedliwość w przyznawaniu pomocy.
Mimo pozytywnej oceny programu, niektóre organizacje reprezentujące osoby z niepełnosprawnościami wskazują na wyzwania związane z jego wdrażaniem. Jednym z głównych problemów jest długi czas oczekiwania na decyzję wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności. W niektórych regionach kraju terminy oczekiwania sięgają choćby kilku miesięcy, co opóźnia dostęp do wsparcia dla potrzebujących osób. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zapowiada jednak działania mające na celu usprawnienie procedur i skrócenie czasu oczekiwania na decyzje.
Innym wyzwaniem jest potrzeba szerszej informacji o nowym świadczeniu i procedurach jego uzyskania. Część potencjalnych beneficjentów, szczególnie osoby starsze lub mieszkające w mniejszych miejscowościach, może nie mieć pełnej wiedzy na temat przysługujących im praw i możliwości uzyskania wsparcia. Dlatego też równolegle z wprowadzaniem programu prowadzone są działania informacyjne i edukacyjne, mające na celu dotarcie do jak najszerszej grupy osób z niepełnosprawnościami.
Patrząc w przyszłość, można oczekiwać dalszego rozwoju systemu wsparcia dla osób z niepełnosprawnościami w Polsce. Doświadczenia zebrane podczas wdrażania świadczenia wspierającego mogą posłużyć jako podstawa do wprowadzania kolejnych innowacyjnych rozwiązań, jeszcze lepiej dostosowanych do potrzeb tej grupy społecznej. Kluczowym wyzwaniem będzie jednak zapewnienie stabilnego finansowania programu w kolejnych latach, szczególnie w kontekście rosnącej liczby beneficjentów wraz z wdrażaniem trzeciego etapu w 2026 roku.
Podsumowując, wprowadzenie i rozszerzenie programu świadczenia wspierającego stanowi istotny krok w kierunku budowania bardziej inkluzywnego i sprawiedliwego społeczeństwa. Zapewnienie osobom z niepełnosprawnościami możliwości otrzymania adekwatnego wsparcia finansowego, bez nakładania ograniczeń dotyczących dochodów czy aktywności zawodowej, pozwala im na większą samodzielność i godne życie. Dla wielu beneficjentów programu, świadczenie wspierające oznacza realną szansę na poprawę jakości życia i pełniejsze uczestnictwo w życiu społecznym.
źródło: pulshr.pl/Warszawa w Pigułce
