Przygotowany przez MSWiA projekt programu na lata 2025-2026 skupia się na sześciu kierunkach działań. Chodzi m.in. o inwentaryzację i zwiększenie zasobów ochrony ludności i obrony cywilnej, budowę i modernizację schronów, rozwijanie zdolności reagowania na zagrożenia, a także działania mające zapewnić ciągłość funkcjonowania państwa i dostaw w sytuacjach kryzysu i wojny.
Wzmocniona ma zostać m.in. koordynacja na wszystkich szczeblach zarządzania w państwie. Ma to poprawić odporność m.in. w zakresie ciągłości funkcjonowania administracji, planowania alternatywnych i zapasowych źródeł energii i zapewnienia łańcucha dostaw wody i żywności i dostępności transportu do masowej ewakuacji ludności.
Dokument zakłada nowelizację ustawy o zarządzaniu kryzysowym; zaktualizowane mają być plany zarządzania kryzysowego, zaś w administracji rządowej przeprowadzone zostaną wewnętrzne audyty infrastruktury i dostępności zasobów zarówno w czasie kryzysów, jak i konfliktu zbrojnego. Na podstawie przeprowadzonych analiz przygotowane będą wnioski dotyczące uzupełniania lub odbudowy zasobów ochrony ludności i obrony cywilnej na poziomie lokalnym, wojewódzkim i krajowym, w tym w poszczególnych organach i podmiotach ochrony ludności i obrony cywilnej. Wnioski te mają służyć do opracowania strategii rozwoju systemu ochrony ludności i obrony cywilnej w poszczególnych województwach spójnej z założeniami kolejnego Programu w latach 2027-2030.
Projekt przewiduje utworzenie Systemu Bezpiecznej Łączności Państwowej (SBŁP), który zapewni interoperacyjność z systemami ostrzegania i alarmowania. SBŁP ma zapewnić wymianę informacji pomiędzy organami odpowiedzialnymi za zarządzanie kryzysowe, bezpieczeństwo państwa, ochronę porządku publicznego, ratownictwo, ochronę ludności i obronę cywilną.
Priorytetem w przekazywaniu przez wojewodów do samorządów środków finansowych mają być budowle ochronne, w tym schrony. W latach 2025-2026 Program zakłada przegląd i sprawdzenie obiektów, które potencjalnie spełniają warunki i mogą służyć za obiekty zbiorowej ochrony. Opinie i dokumentacja techniczna ze sprawdzenia takich obiektów będą jednym z kryteriów wsparcia finansowego udzielanego m.in. na remonty i modernizację budowli ochronnych. W pierwszej kolejności remonty i inwestycje będą nakierowane na obszary objęte Narodowym Programem Odstraszania i Obrony „Tarcza Wschód”, ale także na wskazane przez wojewodów miasta i miejsca szczególnego narażenia. Remontowane będą m.in. schrony pod tzw. tysiąclatkami.
Budowa lub modernizacja obiektów użyteczności publicznej ma zgodnie z Programem uwzględniać uzyskanie autonomii energetycznej i zaopatrzenia w wodę oraz odprowadzenia ścieków. Przegląd obejmie również zapasowe stanowiska kierowania dla władz samorządowych i rządowych, a także potencjalnych miejsc publicznych, które mogą pełnić funkcje ochronne dla ludności. W planach jest również wskazanie obiektów, które będą mogły być doraźnie przeznaczone na zwłoki ludności, która ucierpiała w katastrofach i zdarzeniach masowych.
Program przewiduje uzupełnienie magazynów, tak aby zapewniały zasoby niezbędne do ochrony ludności przez co najmniej 3 dni trwania zagrożenia. Zakupiony ma zostać m.in. sprzęt do prowadzenia działań w warunkach wystąpienia zagrożeń hybrydowych, w tym chemicznych, biologicznych, radiacyjnych i nuklearnych, a także zagrożeń o charakterze militarnym lub terrorystycznym, do detekcji, identyfikacji i likwidacji skażeń, w tym dekontaminacji ludzi, zwierząt, obiektów i terenu.
Podmioty realizujące działania ratownicze i pomocowe otrzymają dodatkowe wyposażenie dla ratowników, sprzęt do organizowania i prowadzenia działań ratowniczych, w tym ewakuacji oraz pomocy humanitarnej. W planach jest m.in. budowa sieci lądowisk przyszpitalnych, które będą mogły przyjąć wojskowe statki powietrzne, a także śmigłowce policji, SG i LPR. W szpitalach zostanie wdrożone oprogramowanie do zarządzania informacją medyczną do zarządzania przepływem rannych, chorych i porażonych. Infrastruktura szpitalna ma zostać dostosowana do przyjęcia zwiększonej liczby pojazdów, w tym autobusów.
Zwiększona ma zostać zdolność do masowej ewakuacji. W tym celu samorządy mają tak organizować przetargi, aby ich tabor miejski posiadał fabryczne rozwiązania techniczne, umożliwiające adaptację środków transportu do przewozu rannych i poszkodowanych w pozycji leżącej. W projekcie zapisano, iż środki na ochronę ludności i obronę cywilną w latach 2025-2026 będą pochodzić z budżetu państwa i budżetów samorządów oraz rezerwy celowej, zaś dotacje z budżetu państwa mogą pokrywać do 100 proc. kosztów zadań.
Na realizację zadań każdego roku ma być przeznaczone co najmniej 0,3 proc. PKB. Połowa z tej kwoty ma trafić na cele związane z obronnością. Jak podano, wydatki MSWiA i wojewodów, w tym PSP w 2025 r. wyniosą 5,78 mld zł, a w 2026 r. – 5,48 mld zł. Wydatki Rządowego Centrum Bezpieczeństwa w tym i następnym roku wyniosą po 12,6 mln zł. Z kolei wydatki Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych w 2025 r. wyniosą 601 mln zł, zaś rok później 662 mln zł. Ministerstwo Zdrowia na ratownictwo medyczne i Lotnicze Pogotowie Ratunkowe w 2025 r. wyda 5,19 mld zł, a w 2026 r. – 5,59 mld zł.
Na zadania obronne w 2025 r. zostanie przeznaczonych 5,12 mld zł, a w 2026 r. – 5,46 mld zł. Opracowanie Programu Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej na lata 2025-2026 wynika z przepisów ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej. 25 kwietnia dokument uzyskał pozytywną opinię Rządowego Zespołu Ochrony Ludności.
