2 godzin temu
Pochodzę z niewielkiej miejscowości położonej niemal na drugim krańcu Polski. Choć wiele lat temu wyprowadziłam się stamtąd, regularnie odwiedzałam moich rodziców oraz rodzeństwo, które wciąż tam mieszkało. Dziś rodziców już z nami nie ma, a w rodzinnym domu pozostał mój brat wraz ze swoją rodziną. Po pogrzebie nie chciałam od razu poruszać kwestii majątkowych – uznałam, iż to jeszcze nie czas. Minęło jednak kilka miesięcy i postanowiłam zapytać rodzeństwo, co zamierzamy zrobić ze spadkiem po rodzicach. Mój brat unikał rozmowy, zwlekał z odpowiedzią, aż w końcu oświadczył, iż nie ma już czego dziedziczyć, ponieważ wszystko zostało mu przekazane znacznie wcześniej. Zdołałam ustalić, iż dom rodzinny został darowany bratu trzy lata przed śmiercią rodziców. Wraz z siostrą po części rozumiemy decyzję rodziców, ale z drugiej strony uważamy, iż również powinnyśmy zostać uwzględnione. Czy w tej sytuacji przysługuje nam zachowek? Pozdrawiam, Ewa.
Zachowek to instytucja prawa spadkowego, której celem jest ochrona najbliższych członków rodziny spadkodawcy przed całkowitym pominięciem ich w dziedziczeniu. Prawo do zachowku przysługuje zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy o ile byliby powołani do dziedziczenia ustawowego. Zachowek stanowi ułamek wartości udziału spadkowego, jaki przypadłby uprawnionemu w przypadku dziedziczenia ustawowego i wynosi co do zasady 1/2 tego udziału, a 2/3 – jeżeli uprawniony jest małoletni lub trwale niezdolny do pracy. Zgodnie z art. 993 Kodeksu cywilnego, do masy spadkowej dolicza się darowizny dokonane przez spadkodawcę za życia, co oznacza, iż choćby jeżeli majątek został rozporządzony przed śmiercią, jego wartość może być wliczona do tzw. substratu zachowku, od którego oblicza się wysokość roszczenia. Nie uwzględnia się jednak drobnych darowizn, zwyczajowo przyjętych w danych relacjach ani tych dokonanych ponad dziesięć lat przed otwarciem spadku, o ile zostały przekazane osobom niebędącym spadkobiercami ani uprawnionymi do zachowku. Wartość przedmiotu darowizny ustala się według stanu z chwili jej dokonania, a według cen obowiązujących w chwili ustalania zachowku.
W pierwszej kolejności warto podjąć próbę ugodowego zakończenia sporu, tj. wystosować pisemne wezwanie do brata o zapłatę należnego zachowku. Istnieje realna szansa, iż uda się osiągnąć porozumienie bez potrzeby kierowania sprawy do sądu. jeżeli jednak dojście do porozumienia okaże się niemożliwe, konieczne może być wystąpienie na drogę sądową. W tego rodzaju postępowaniach często niezbędne jest skorzystanie z opinii biegłego w celu ustalenia wartości nieruchomości oraz zgromadzenie odpowiednich dokumentów, które pozwolą dokładnie określić skład i wartość spadku, a tym samym wyliczyć należny zachowek.
Agnieszka Przeworek-Rataj
Radca Prawny
Wszelkie materiały zamieszczone w niniejszym dziale mają jedynie charakter informacyjny i nie mogą być traktowane jako porada prawna w żadnej konkretnej sprawie.
