Zmiana prawa i ogromne kolejki do urzędów. Termin mija za 6 dni. Te osoby zostaną z niczym

Nowe regulacje weszły w życie. Zgodnie z przepisami wprowadzonymi w zeszłym roku, najważniejszy termin przypada na 30 września 2024 r., kiedy to kończy się okres ważności dokumentów dla grupy ponad 400 tys. osób.

Fot. Warszawa w Pigułce

Nowe regulacje wynikają z ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie zachowania ważności orzeczeń o niepełnosprawności i o stopniu niepełnosprawności, przyjętej 19 grudnia 2023 r. Zgodnie z jej zapisami, orzeczenia, które pierwotnie wygasały między 5 sierpnia 2023 r. a 30 września 2024 r., będą ważne tylko do końca września 2024 r. Ta sama data odnosi się do kart parkingowych, które zostały wydane na podstawie tych orzeczeń.

Sytuacja ta generuje konieczność pilnych działań ze strony osób niepełnosprawnych. Wraz ze zbliżaniem się końcowego terminu, urzędy odnotowują zwiększoną liczbę składanych wniosków, co powoduje wydłużenie czasu ich rozpatrywania. Istnieje realne zagrożenie, iż część osób może nie zdążyć uzyskać nowych dokumentów na czas, co grozi utratą uprawnień do świadczeń i innych przywilejów.

Rozwiązanie tymczasowe

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wprowadziło rozwiązanie tymczasowe, aby przeciwdziałać możliwym problemom. Osoby, które złożą wniosek o nowe orzeczenie do 30 września, zachowają prawo do świadczeń oraz przywilejów nawet, jeżeli nie otrzymają decyzji przed tym terminem. Ważność tych dokumentów zostanie automatycznie przedłużona maksymalnie do sześciu miesięcy od pierwotnej daty wygaśnięcia orzeczenia.

Po złożeniu wniosku przewodniczący odpowiedniego zespołu powiatowego wyda zaświadczenie, które przedłuży termin ważności orzeczenia. Dokument ten będzie niezbędny, aby zachować prawo do korzystania z różnych uprawnień w okresie oczekiwania.

Takie samo rozwiązanie dotyczy kart parkingowych. Osoby, których orzeczenia o niepełnosprawności tracą ważność przed 30 września, będą mogły korzystać z kart parkingowych do 31 marca 2025 r., jeżeli zdążą złożyć odpowiedni wniosek przed końcową datą. Procedury związane ze składaniem wniosków można znaleźć na stronach internetowych urzędów miast i gmin, warto również upewnić się, iż posiada się wszystkie wymagane dokumenty, takie jak aktualne orzeczenie, dokumentację medyczną oraz formularze.

Podkreśla się także, iż posiadanie ważnej karty parkingowej jest niezbędne do korzystania z miejsc parkingowych dla osób niepełnosprawnych. Za parkowanie na tych miejscach bez ważnych uprawnień grozi mandat w wysokości 800 zł i 6 punktów karnych. Natomiast używanie karty parkingowej w sposób niezgodny z przepisami może skutkować mandatem w wysokości 1200 zł i 6 punktami karnymi.

Co się stanie, o ile nie zdąży się złożyć dokumentów?

Przegapienie terminu równa się utracie ważności orzeczenia o niepełnosprawności. Może to mieć poważne skutki dla osób, które z tego powodu korzystają z różnych świadczeń i uprawnień. Serwisy Infor oraz Poradnik Zdrowie podkreślają, iż po wygaśnięciu ważności dokumentu, osoba traci prawo do szeregu przywilejów. To między takich jak:

• Świadczenia socjalne i zasiłki – brak aktualnego orzeczenia może skutkować utratą dostępu do świadczeń pieniężnych, takich jak zasiłki pielęgnacyjne, dodatki z tytułu niepełnosprawności, czy inne formy wsparcia finansowego​.
• Ulgi podatkowe – osoby z niepełnosprawnością mogą korzystać z ulg podatkowych, m.in. w PIT, jeżeli posiadają ważne orzeczenie. Po jego utracie, te ulgi mogą być czasowo niedostępne do momentu uzyskania nowego dokumentu​.
• Korzystanie z kart parkingowych – brak ważnego orzeczenia wpływa również na możliwość korzystania z karty parkingowej dla osób niepełnosprawnych. W przypadku wygaśnięcia orzeczenia, karta również traci ważność, co oznacza, iż osoba nie będzie mogła parkować na miejscach dla niepełnosprawnych​.
• Dostęp do rehabilitacji i usług medycznych – ważność orzeczenia ma wpływ na dostęp do bezpłatnej rehabilitacji i niektórych usług medycznych. Osoby bez aktualnego dokumentu mogą napotkać trudności w korzystaniu z tych przywilejów, co może negatywnie wpłynąć na ich zdrowie​.
• Problemy z zatrudnieniem i wsparciem na rynku pracy – osoby z niepełnosprawnością mogą tracić dostęp do programów wsparcia zawodowego oraz ulg przy zatrudnianiu. Pracodawcy mogą również mieć problemy z dalszym korzystaniem z preferencji podatkowych, jeżeli orzeczenie ich pracownika wygaśnie​.

W przypadku niezłożenia wniosku o nowe orzeczenie przed upływem terminu, wszystkie te uprawnienia zostają zawieszone, co może poważnie wpłynąć na życie osoby z niepełnosprawnością. W związku z tym Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej zaleca złożenie wniosku o nowe orzeczenie przed 30 września, aby uniknąć przerwy w świadczeniach. Dzięki temu, choćby jeżeli nowy dokument nie zostanie wydany na czas, osoba zachowa prawa do świadczeń do maksymalnie 31 marca 2025 r.​