5 lat od pandemii. Czy wyciągnęliśmy wnioski na przyszłość?

“Historia pandemii COVID-19 w województwie kujawsko-pomorskim” to nowa książka dr. n. med. Pawła Rajewskiego, konsultanta wojewódzkiego w dziedzinie chorób zakaźnych, a zarazem kierownika Oddziału Internistyczno-Zakaźnego Wojewódzkiego Szpitala Obserwacyjno-Zakaźnego w Bydgoszczy oraz profesora i rektora Wyższej Szkoły Nauk o Zdrowiu. Konsultant wojewódzki nie tylko wspomina czas pandemii, ale także apeluje, aby wyciągnąć wnioski, które pozwolą przygotować się na podobną sytuację w przyszłości.

Data wydania książki nie jest przypadkowa. W marcu minęło bowiem pięć lat od rozpoczęcia pandemii w Polsce. Był to jeden z największych globalnych kryzysów zdrowotnych w historii współczesnego świata, na który jako społeczeństwo nie byliśmy przygotowani.

W swojej nowej książce dr n.med. Paweł Rajewski przedstawia dokładną historię przebiegu pandemii w województwie kujawsko-pomorskim. Konsultant wojewódzki w dziedzinie chorób zakaźnych wykorzystał do tego swoje listy- artykuły wysyłane w czasie pandemii do lokalnych redakcji i biuletynu lekarskiego oraz zalecenia i rekomendacje przekazywane wtedy dyrektorom szpitali i innych jednostek ochrony zdrowia. Wówczas było to dla wielu osób jedyne rzetelne źródło wiedzy o trwającej pandemii. Dziś natomiast ta korespondencja stanowi świadectwo ówczesnej sytuacji epidemiologicznej, poszczególnych fal pandemii oraz problemów medycznych i społecznych.

– Chciałem przypomnieć o tych wydarzeniach, ale również złożyć pewien hołd wszystkim, którzy byli zaangażowani w walkę z koronairusem: lekarzom, pielęgniarkom, diagnostom laboratoryjnym, ratownikom medycznym, ale też służbom sanitarno-epidemiologicznym i pracownikom administracyjnym oraz zwykłym ludziom, którzy w tamtych czasach musieli mierzyć się nową rzeczywistością. Bardzo ważne było dla mnie, aby przypomnieć, iż taka pandemia miała miejsce i niestety może ponownie się pojawić – mówi dr n.med. Paweł Rajewski, wspominając o konieczności wyciągnięcia wniosków i przygotowania się na podobną sytuację w przyszłości. W tej sprawie jego wnioski niestety nie są dobre.

– Tak długo trwająca pandemia i związane z nią rozmaite obostrzenia, jak lockdown, maseczki ochronnie, konieczność zachowania odstępu, maksymalna liczba osób w pomieszczeniach i w komunikacji publicznej, sprawiły, iż zaczęliśmy ją wypierać bardzo wcześnie i traktować życie obok wirusa jak nic nadzwyczajnego, a choćby bagatelizować jego istnienie i zagrożenie dla zdrowia i życia – wyjaśnia Rajewski.

Zjawisko to stało się jeszcze bardziej powszechne, gdy wirus zaczął mutować w łagodniejszy sposób. Tymczasem przez cały czas są wśród nas osoby zagrożone ciężkim przebiegiem choroby. Mowa tu o osobach z przewlekłymi chorobami układu oddechowego czy krążenia, z nowotworami oraz osoby o obniżonej odporności, leczone lekami immunosupresyjnymi, po przeszczepach i inne.

– Dlatego szczególnie w tej grupie chorych powinniśmy pamiętać o szczepieniach ochronnych przeciw COVID-19, a w miesiącach jesienno-zimowych i wczesnowiosennych, gdzie ta okresowość występowania SARS-CoV-2 jest największa, dbać o to, aby zmniejszyć ryzyko transmisji koronawirusa, czyli rozważyć założenie maseczki ochronnej , a gdy czujemy się przeziębieni pozostać kilka dni w tomu oraz wykonać test w kierunku SARS-CoV-2. To samo dotyczy osób młodszych, dla których koronawirus w większości jest łagodną chorobą wirusową, ale nie dla starszych, stąd, gdy idziemy do osób starszych – rodziców, dziadków i czujemy się gorzej, to załóżmy maseczkę. Wyciągnijmy lekcję z pandemii sprzed kilku lat – mówi autor książki.

Osobną kwestią pozostaje pytanie, czy lekcję wyciągnęły sztaby kryzysowe i rozmaite instytucje. Rajewski ostrzega, iż w przyszłości ponownie może dojść do pandemii. – Wraz z ociepleniem klimatu, topnieniem lodowców, eksplorowaniem coraz dalszych zakątków świata i czy jedzeniem rozmaitych, często egzotycznych, surowych, niedogotowanych zwierząt, musimy być przygotowani, iż może już jest jakiś wirus, może dopiero powstanie, a może wróci z czasów prehistorycznych… Trzeba dbać o profilaktykę prozdrowotną i walczyć z fake newsami – mówi Rajewski, ostrzegając przed ruchami antyszczepionkowymi. Jak wyjaśnia, rezultatem takiej działalności jest odmowa przez rodziców szczepień ochronnych, choćby tych obowiązkowych według kalendarza szczepień, spadek odporności populacyjnej oraz wzrost zachorowań na choroby, których dawno nie obserwowaliśmy – odra czy krztusiec, a choćby w ostatnim czasie pojawiły się przypadki zapomnianej już błonicy! To wszystko i wiele więcej może wrócić jeżeli będziemy odmawiać szczepień ochronnych, a wtedy do wystąpienia kolejnej epidemii, a może i pandemii będzie jeszcze bliżej.

Książkę można nabyć za pośrednictwem wydawnictwa Wyższej Szkoły Gospodarki w Bydgoszczy. Liczy 192 strony. Co szczególnie istotne dla autora, wydanie elektroniczne trafiło do otwartego dostępu. Można je pobrać TUTAJ.