Public Guardian and Trustee (w skrócie PGT, a jego biuro to Office of the Public Guardian and Trustee – OPGT) to instytucja rządowa w Ontario, która zajmuje się majątkiem osób, które nie mogą same podejmować decyzji, albo osób, które zmarły i nie mają nikogo, kto mógłby zająć się ich sprawami. Najbardziej sensowne polskie tłumaczenie nazwy tej instytucji to Publiczny Opiekun i Powiernik – choć ciężko jest tłumaczyć nazwy nieistniejące w Polsce. Można powiedzieć, iż PGT wchodzi do gry wtedy, kiedy nie ma żadnej innej osoby z odpowiednimi uprawnieniami i państwo musi „posprzątać” i zabezpieczyć sprawy majątkowe obywatela.
Zdarzają się takie sytuacje, iż osoby umierają we własnych domach i sprawa wychodzi na jaw po dniach czy tygodniach. Taką samotną osobę, jeżeli nie zostawiła testamentu, ktoś musi pochować i również „upłynnić” ewentualną nieruchomość, jeżeli została po zmarłym. Kiedy poszukiwania rodziny albo testamentu nie są skuteczne, to do akcji wkracza PGT.
Co dokładnie robi Public Guardian?
Jego głównym zadaniem jest ochrona pieniędzy i majątku osób, które:
– są chore, starsze, po wypadkach lub z innych powodów nie mogą zarządzać własnymi finansami. Przypadki demencji czy paraliżu na skutek wylewu są jednym z takich przykładów.
– zmarły samotnie, nie zostawiły testamentu lub nie mają nikogo, kto chciałby lub mógł zostać wykonawcą testamentu. Tu można podać przykład starszego małżeństwa, w którym jedno umiera, a drugie jest na tyle chore lub niedołężne, iż nie może podejmować samodzielnych decyzji.
– wymagają tymczasowej opieki nad majątkiem, bo rodzina jest w konflikcie albo nie ma nikogo zaufanego.
OPGT może zarządzać kontami bankowymi, płacić rachunki, sprzedawać domy, organizować pogrzeby, a choćby szukać spadkobierców.
Kiedy OPGT przejmuje dom lub majątek?
Dzieje się to tylko w kilku sytuacjach:
A) osoba żyje, ale nie jest zdolna do podejmowania decyzji.
Jeśli lekarz lub specjalista uzna, iż dana osoba nie jest w stanie zarządzać pieniędzmi, a nie ma przygotowanego pełnomocnictwa (Power of Attorney), wtedy sąd albo prawo automatycznie może powołać PGT jako opiekuna majątku. Od tego momentu to PGT decyduje o wszystkim, także o sprzedaży domu, jeżeli jest to potrzebne.
B) osoba umiera i nie ma wykonawcy testamentu.
Jeśli ktoś zmarł i nie zostawił testamentu albo nikt z rodziny nie chce lub nie może prowadzić spraw spadkowych, PGT może przejąć tę rolę.
C) konflikt w rodzinie lub ryzyko nadużyć.
W sytuacjach, gdy ktoś może wykorzystywać osobę starszą lub chorą, sąd może przekazać majątek pod kontrolę PGT, żeby zapobiec kradzieży, manipulacji lub „czyszczeniu majątku”. Niestety, to są częste sytuacje, kiedy osoba starsza z ograniczeniami mentalnymi jest wykorzystywana i jej majątek jest grabiony.
Co się dzieje z domem? Jak wygląda sprzedaż?
Kiedy PGT ma prawo zarządzać czyimś majątkiem, może sprzedać nieruchomość. Robią to podobnie jak normalny sprzedający:
– zamawiają wycenę,
– zlecają sprzedaż agentowi,
– zbierają oferty,
– finalizują transakcję.
Działania te wykonywane są po to, by pokryć koszty życia tej osoby: rachunki, podatki, dom opieki, koszty pogrzebu – albo żeby podzielić majątek między spadkobierców.
Co dzieje się z pieniędzmi?
Pieniądze trafiają na specjalne konto prowadzone przez OPGT. Stamtąd:
– pokrywane są wszystkie należne opłaty i rachunki,
– potem – jeżeli osoba żyje – środki są przeznaczane na jej potrzeby,
– jeżeli osoba nie żyje – reszta idzie do spadkobierców zgodnie z prawem.
Jeśli nie ma żadnych spadkobierców, Public Guardian and Trustee przejmuje zarządzanie majątkiem. Pieniądze i rzeczy są ostatecznie przekazywane do skarbu prowincji (Consolidated Revenue Fund). Oznacza to, iż majątek trafia do kasy publicznej, ale jeżeli później pojawi się ktoś, kto może udowodnić, iż był spadkobiercą, może próbować odzyskać swoją część zgodnie z prawem. Istnieje 10-letni limit czasowy. W międzyczasie PGT pilnuje, żeby wszystko było legalnie i bezpiecznie zarządzane i pobiera swoje ustawowe opłaty za zarządzanie – zwykle procentowo od majątku i transakcji. Niestety, nie jest to instytucja charytatywna i opłaty za serwis nie są małe.
Jak się bronić przed nadużyciami?
Choć OPGT jest instytucją publiczną i ma obowiązek działać uczciwie, czasem dochodzi do sporów. jeżeli mamy podejrzenia, iż dzieje się coś nie tak, możemy:
– poprosić o pełną dokumentację – PGT musi prowadzić szczegółowe zapisy,
– zgłosić skargę do OPGT – mają oficjalny system przyjmowania skarg,
– złożyć skargę do Ombudsman Ontario – to niezależna instytucja kontrolująca urzędy państwowe (Ontaryjski Rzecznik Praw Obywatelskich). Ale o tym innym razem.
– zatrudnić prawnika – często jest to jedyny, skuteczny sposób, żeby gwałtownie zareagować (np. zatrzymać sprzedaż domu, wymusić rozliczenie albo poprosić sąd o nadzór).
– odwołać się do sądu – można zaskarżyć decyzje OPGT lub domagać się zmiany opiekuna/zarządcy majątku.
Jak uniknąć angażowania Public Guardian?
To najważniejsza część. Możesz z łatwością zapobiec temu, żeby PGT przejął Twój dom i finanse, jeśli:
a) Sporządzisz “Continuing Power of Attorney for Property” (CPOA)
To dokument, w którym wyznaczasz osobę, której ufasz, aby zarządzała Twoim majątkiem, gdybyś sam nie mógł. Możesz w nim wyraźnie napisać, iż ta osoba:
– może sprzedać Twój dom,
– może inwestować Twoje środki,
– może dbać o wszystkie sprawy finansowe.
To właśnie taki „money concierge” – ktoś, kto ma dbać o Twoje pieniądze dokładnie tak, jak tego chcesz.
b) Sporządzisz testament
W testamencie wskazujesz wykonawcę (estate trustee). To osoba, która po Twojej śmierci zajmie się domem, sprzedażą i podziałem majątku. jeżeli go nie wskażesz, OPGT może wejść do sprawy zamiast kogoś z rodziny.
c) Możesz wyznaczyć nie rodzinę, ale profesjonalistę
Jeśli nie chcesz, żeby ktoś z rodziny był odpowiedzialny za sprzedaż domu czy zarządzanie pieniędzmi:
– możesz wyznaczyć prawnika,
– trust company,
– doradcę finansowego,
– inną zaufaną osobę.
To wszystko robisz jeszcze za życia i tylko wtedy, gdy jesteś zdolny podejmować decyzje.
Wspomniałem wcześniej o instytucji pod nazwą Ombudsman Ontario. Co to jest i czym się zajmuje?
Ombudsman Ontario (taki Ontaryjski Rzecznik Praw Obywatelskich) to niezależna instytucja, która pilnuje, żeby urzędy publiczne w Ontario działały uczciwie, zgodnie z prawem i nie krzywdziły obywateli. Można powiedzieć, iż to taki „obrońca obywateli” wobec rządu i instytucji publicznych. Ombudsman nie jest częścią rządu, nie podlega ministrom i nie wykonuje ich poleceń — jest zupełnie niezależny. Dzięki temu może obiektywnie badać skargi na urzędy.
Co dokładnie robi Ombudsman Ontario?
a) Bada skargi na urzędy i instytucje publiczne
Możesz zgłosić skargę, jeżeli uważasz, że:
– urząd popełnił błąd,
– urząd działa niesprawiedliwie,
– coś jest zbyt skomplikowane lub niejasne,
– urząd odmawia kontaktu lub zwleka,
– zostałeś potraktowany niesprawiedliwie.
Ombudsman prowadzi dochodzenie i może żądać dokumentów, informacji, wyjaśnień.
b) Może wydać zalecenia, które urząd musi potraktować bardzo poważnie
Ombudsman nie nakłada kar, ale jego raporty i zalecenia są publiczne i mają ogromną wagę. W praktyce instytucje prawie zawsze stosują się do jego zaleceń.
c) Pomaga, gdy nie ma już gdzie się odwołać.
Do Ombudsmana zgłaszasz się, gdy:
– urząd zignorował twoje prośby,
– nie da się załatwić sprawy przez zwykłe skargi,
– nie ma innej instytucji nadzorującej,
– potrzebujesz obiektywnego spojrzenia z zewnątrz.
Ontario ma tylko jednego Ombudsmana, który kieruje całym biurem. Pod nim pracują zespoły śledczych, analityków, prawników i konsultantów, ale cała instytucja jest scentralizowana. Nie ma lokalnych oddziałów w miastach – wszystkie skargi z całej prowincji trafiają do tego jednego biura.
Jak kontaktować się z Ombudsmanem?
Online (najczęściej używane): formularz zgłoszeniowy na ich stronie
Telefon: 1-800-263-1830
E-mail: [email protected]
Pozdrawiam,
Maciek Czapliński
905 278 0007
