Sukcesja w gospodarstwie rolnym – jak zaplanować przyszłość gospodarstwa i przekazanie na następne pokolenia?
O rozmowę na ten temat poprosiliśmy Hannę Samol, mieszkankę naszej gminy, która na co dzień zajmuje się tą tematyką zawodowo.
– Do czego może prowadzić brak sukcesji w gospodarstwie rolnym?
– Brak sukcesji może prowadzić do poważnych konsekwencji, takich jak rozdrobnienie ziemi, konflikty rodzinne czy upadek wielopokoleniowego dorobku. Można dodać także brak środków finansowych na spłatę dzieci czy rodzeństwa, brak środków na życie rolnika na emeryturze, brak emerytury lub zbyt niska emerytura oraz brak opieki na starość.
– Dlatego najważniejsze jest odpowiednie zaplanowanie procesu przekazania gospodarstwa kolejnemu pokoleniu. Jak to zrobić skutecznie?
– Pierwszym krokiem do udanej sukcesji jest szczera rozmowa z rodziną. Warto ustalić, kto jest zainteresowany przejęciem gospodarstwa i jakie ma do tego predyspozycje. Ważne jest, aby uwzględnić zdanie wszystkich potencjalnych spadkobierców, by uniknąć konfliktów w przyszłości. Nie każdy potomek będzie chciał kontynuować działalność rolniczą. jeżeli żadne z dzieci nie jest zainteresowane, warto rozważyć inne możliwości, np. przekazanie gospodarstwa dalszemu krewnemu lub sprzedaż osobie spoza rodziny. najważniejsze jest, aby sukcesor/spadkobierca posiadał odpowiednią wiedzę i umiejętności do prowadzenia gospodarstwa.
– Jak zaplanować przekazania gospodarstwa?
– Można to zrobić poprzez testament, czyli określenie, kto ma odziedziczyć majątek po śmierci właściciela, w testamencie nie można popełnić błędów i misi być zgodny z wolą właścicieli.
– To jedyna możliwość?
– Nie. Można także zawrzeć umowę dożycia, która zapewnia utrzymanie wyżywienie, ubranie, mieszkanie, opłacanie rachunków, opieka w chorobie czy pochówek. W zamian za przekazanie gospodarstwa za rentę strukturalną czyli darowizna na podstawie umowy cywilno prawnej, lub dożycia- sukcesor zobowiązuje się do utrzymania dotychczasowego właściciela.
Umowa zapewniająca opiekę i utrzymanie oraz dodatkową rentę wypłacaną tą umową musi być precyzyjnie skonstruowana zgodnie z życzeniem rolnika. Za takimi działaniami musi iść też gotówka, aby spłacić spadkobierców lub mieć na uzupełnienie niskiej emerytury rolniczej. Gdy tej gotówki brak za takim rozwiązaniem idzie polisa pozwalająca odłożyć kapitał na takie spłaty. W innym przypadku trzeba przekazać ziemię ewentualnym spadkobiercą w ramach spłaty zachowku lub udziałów lub sprzedać część ziemi.
– Jak wyglądają aspekty prawne i podatkowe sukcesji?
– Sukcesja w rolnictwie wiąże się z wieloma kwestiami formalnymi. Warto skonsultować się z doradcą prawnym i podatkowym, aby uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji finansowych. Należy zwrócić uwagę na podatek od darowizny, spadku oraz możliwości skorzystania z ulg podatkowych.
– Jak można przygotować gospodarstwa do przekazania?
– Nowy właściciel powinien przejąć gospodarstwo w dobrej kondycji. Warto uporządkować sprawy majątkowe, uregulować ewentualne długi oraz zadbać o płynne przejęcie prowadzenia działalności, np. poprzez wspólne zarządzanie gospodarstwem przez pewien okres.
– Na podsumowanie, krótko czym jest sukcesja w gospodarstwie rolnym?
– Sukcesja w rolnictwie to proces, który wymaga odpowiedniego przygotowania i przemyślanego planu. Otwarta komunikacja w rodzinie, znajomość przepisów prawnych oraz świadome zarządzanie gospodarstwem to najważniejsze elementy skutecznego przekazania majątku kolejnemu pokoleniu. Warto pomyśleć o tym odpowiednio wcześnie, aby zabezpieczyć przyszłość zarówno swojej rodziny, jak i gospodarstwa.
– Na zakończenie rozmowy, możemy przytoczyć jakiś przykład z życia wzięty?
– W naszym rejonie zdarzyły się różne sytuacje. Były takie, gdzie młody rolnik zginą pod maszyną rolniczą lub został kopnięty przez byka i został kaleką. W przypadku śmierci została bardzo młoda kobieta z dziećmi. Stado krów gwałtownie zostało sprzedane. Na bieżące środki do życia sprzedana była także ziemia.
