Zgoda Sejmu na przedłużenie czasowego zawieszenia prawa do azylu

Posłowie w piątkowym głosowaniu wyrazili zgodę na przedłużenie czasowego ograniczenia prawa do złożenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej na granicy państwowej z Republiką Białorusi. Przedłużenie będzie obowiązywać od 23 września przez kolejnych 60 dni.

Fot. PAP/Artur Reszko

Za przyjęciem wniosku głosowało 414 posłów, 11 było przeciw. Nikt nie wstrzymał się od głosu.

Przedłużenie czasowego zawieszenia prawa do azylu ma obowiązywać od 23 września br. przez kolejnych 60 dni.

Wcześniej podczas debaty wiceszef MSWiA Maciej Duszczyk podkreślił, iż cały czas sytuacja na granicy polsko-białoruskiej jest bardzo trudna.

– W obecnym roku, do 11 września mieliśmy 25 287 prób przekroczeń granicy, co nie znaczy, iż tyle osób było, ponieważ niektóre osoby kilkukrotnie próbują przekroczyć tę granicę. (…) W tym samym okresie w 2024 r. mieliśmy takich prób 25 268. Widać, iż ta liczba jest bardzo podobna – przekazał Duszczyk. Najwięcej osób zawracanych na terytorium Białorusi pochodzi z Afganistanu, Erytrei, Etiopii, Pakistanu, Sudanu i Somalii.

Wiceminister poinformował, iż do 7 września wnioski o udzielnie ochrony międzynarodowej zostały przyjęte od 52 cudzoziemców z tzw. grup wrażliwych – 24 ze względu na stan zdrowia, 16 kobiet ciężarnych z sześciorgiem dzieci, jedną ze względu na podeszły wiek i pięć małoletnich bez opieki. Dodał, iż w tym samym okresie w ubiegłym roku takich wniosków było 1190 dotyczących 1342 osób.

W uzasadnieniu do wniosku o przedłużenie, premier podkreślił, iż „nie ustały przyczyny wprowadzenia tego ograniczenia” – w dalszym ciągu ma miejsce instrumentalizacja migracji, a działania podejmowane w jej ramach działania stanowią poważne i rzeczywiste zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa lub społeczeństwa.

W okresie od 27 marca 2025 r. (czyli od wprowadzenia ograniczenia prawa do składania wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej) do 28 sierpnia 2025 r.: nie przyjęto wniosków od 221 cudzoziemców i przyjęto wnioski od 50 cudzoziemców z tzw. grup wrażliwych.

„Dla porównania, w okresie od dnia 27 lutego 2025 r. do dnia 26 marca 2025 r. liczba przyjętych wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej wyniosła 162, obejmując łącznie 189 osób” – dodano w uzasadnieniu wniosku.

Ograniczenie prawa do złożenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej zostało wprowadzone rozporządzeniem Rady Ministrów z 27 marca 2025 r. w sprawie czasowego ograniczenia prawa do złożenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej i później dwukrotnie przedłużane (rozporządzeniami z 23 maja i 24 lipca).

Rozporządzenie wydawane jest na podstawie tzw. ustawy azylowej, którą rząd przyjął w grudniu 2024 r. Ustawa ma przeciwdziałać zjawisku wykorzystywania migracji przez Białoruś, która w kooperacji z Rosją i międzynarodowymi grupami przestępczymi organizuje przerzut migrantów do Unii Europejskiej.

Mimo czasowego ograniczenia prawa do złożenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej na granicy z Białorusią Straż Graniczna może przyjmować wnioski o tę ochronę od małoletnich bez opieki, kobiet ciężarnych, osób, które mogą wymagać szczególnego traktowania, zwłaszcza ze względu na swój wiek lub stan zdrowia. Nie będzie ono dotyczyć także osoby, jeżeli w ocenie Straży Granicznej zachodzą okoliczności, które „jednoznacznie świadczą, iż jest ona zagrożona rzeczywistym ryzykiem doznania poważnej krzywdy w państwie, z którego przybyła bezpośrednio” do Polski.

Przeciwne przepisom ograniczającym prawo do składania wniosków o ochronę międzynarodową są organizacje społeczne zaangażowane w pomoc uchodźcom. W ich ocenie przepisy są niezgodne m.in. z Konstytucją RP, a w szczególności z art. 56 ust. 2, gwarantującym cudzoziemcom możliwość ubiegania się o status uchodźcy oraz z zobowiązaniami międzynarodowymi, takimi jak Konwencja dotycząca statusu uchodźców z 1951 r.

ak/jann/PAP